Nguyễn Hữu Hưng ở Hòa Bình vào trại giam Nam Hà cải tạo với mức án 20 năm về tội buôn bán ma túy. Tuy nhiên mới trả án được 8 năm, người vợ ở nhà không chịu được cuộc sống đơn lẻ đã bỏ đi lấy chồng.
Ngày nhận được đơn xin ly hôn của vợ, Hưng bất mãn, lúc nào cũng vật vã một cách khổ sở, chả thiết gì tới lao động, ăn uống. Lúc đó, quản giáo trẻ Đinh Mạnh Đông đã gặp riêng Hưng để nói chuyện, khơi gợi trách nhiệm của một người cha với hai đứa con đang chờ đợi ở nhà.
Những lời động viên của quản giáo trở thành động lực giúp Hưng vượt qua khó khăn những ngày hòa nhập, sau này trở thành một ông chủ trẻ, có trong tay hàng chục lao động. Năm nào cũng thế, Hưng lại lái xe lên trại giam, thăm người quản giáo đã giúp mình vững vàng. Món quà mà anh đem đến chỉ là lẵng hoa với tấm bưu thiếp nhưng ai cũng cảm động.
Quản giáo và phạm nhân trong không khí đón Tết trong trại giam.
Không có điều kiện đến thăm “thầy” như Hưng song Nguyễn Thị Phụng, ở Kim Sơn, Ninh Bình lại thể hiện lòng biết ơn đối với người đã dìu dắt mình bằng cách vài tháng lại gọi điện hỏi thăm.
Gia cảnh khó khăn, chồng chết vì nghiện để lại cho Phụng 8 đứa con mắc bệnh thần kinh, tàn tật. Để có tiền nuôi con và thuốc thang, Phụng gia nhập đội quân bán ma túy rồi bị bắt. Những ngày Phụng trả án trong trại giam Ninh Bình, những món quà nhỏ mà quản giáo Bùi Thị Tâm đem đến khi thì cái áo, lúc thì viên thuốc, gói kẹo đã hun đúc cho Phụng một nghị lực sống.
Những lời khuyên chân tình, sự tác động của quản giáo để người thân của Phụng cưu mang bọn trẻ đã khiến người đàn bà này vững tâm cải tạo. Dịp 30/4/2011, Phụng được tha tù trước thời hạn và kể từ đó đến nay, giữa hai người phụ nữ ấy trở nên thân thiết, thường xuyên trao đổi qua điện thoại. Lần nào nói chuyện, Phụng cũng khoe về công việc của mình còn quản giáo thì mừng vì đã cứu được một người không quay lại con đường làm ăn tội lỗi.
Không chỉ cho những lời khuyên chân tình, nhiều quản giáo còn bỏ tiền túi của mình mua tặng phạm nhân những vật dụng tối thiểu như tấm áo, chiếc nạng gỗ hay thậm chí là những bát cháo cho con phạm nhân. Tình cảm đó thể hiện ở trại giam công an tỉnh Điện Biên, nơi mà các phạm nhân chủ yếu là người dân tộc, cuộc sống còn nhiều thiếu thốn.
Điện Biên trời lạnh buốt. Khi giám thị trại giam Đỗ Xuân Hương đang tiếp khách, một quản giáo chạy vào lên tiếng: “Em mua cho cháu bé thêm cái áo bông nữa nhé, rét thế này, tội nghiệp”. Đứa trẻ mà quản giáo nhắc đến là con của phạm nhân Giàng Thị Dếnh (33 tuổi ở huyện Điện Điện), phạm tội mua bán ma túy.
Chồng chết, người thân không đoái hoài, Dếnh vào tù, bế theo đứa con dưới 3 tuổi. Theo lời chia sẻ, do nhà nghèo nên hai đứa con của Dếnh cứ đứa có quần thì thôi áo, đứa có áo thì thôi quần. Rét quá thì đốt lửa sưởi.
Hôm Dếnh được chuyển từ dưới huyện lên, nhìn đứa trẻ bấu chặt mẹ, mặt mũi tím tái vì lạnh, trên người độc một manh áo, quản giáo trại giam liền cởi chiếc áo đang mặc, quàng lên người đứa bé. Cũng kể từ hôm đó, con của phạm nhân Dếnh trở thành con của cán bộ trại, được mặc áo ấm, có nhiều thức ăn do các cán bộ đã bớt khẩu phần ăn hoặc quyên góp tiền mua thêm.
Thấy con mình được các chú công an chăm sóc, sạch sẽ, béo khỏe, Dếnh thật thà: “Em còn một đứa con lên 5 ở ngoài nữa, cán bộ cho em đón nốt vào đây cho nó được sung sướng”.
Không chỉ với trẻ nhỏ mà ngay cả những phạm nhân tật nguyền cũng được các cán bộ trại giam quan tâm. Phạm nhân Lò Thị Hải là một trong số đó. Được chuyển từ Mường Ẳng lên, do hai chân tàn tật, Hải đã được cán bộ tặng cho đôi nạng gỗ kèm theo một túi vật dụng. Lúc nhận món quà, nữ phạm nhân này xúc động không nói được gì.
Không chỉ những phạm nhân nữ mà với những nam phạm nhân, các quản giáo cũng có nhiều cách cảm hóa thấm đẫm tình người. Ấy là những lời khuyên chân tình dành cho những tử tù tìm cách quậy phá, chống đối vì bất cần; là những việc làm khiến những phạm nhân hay vi phạm kỷ luật nhận ra lẽ phải, chuyển biến trong tư tưởng, xác định được lập trường, yên tâm cải tạo. Điển hình như trường hợp phạm nhân Phạm Thế Quang (23 tuổi ở Hải Phòng).
Từ nhỏ đã bị bố mẹ bỏ rơi nên Quang sống rất hoang dã, lúc nào cũng chỉ có ý nghĩ dùng sức mạnh để trấn áp người khác. Vào trại giam vì tội cướp khi còn đang tuổi vị thành niên, Quang cũng quậy phá, thậm chí còn đánh chết một phạm nhân cùng buồng.
Về trại giam Vĩnh Quang, dưới sự quản lý của quản giáo Tạ Huy Bằng, Quang tỏ ra cứng đầu cứng cổ nhưng rồi nước mắt cũng đã rơi trên khuôn mặt bất cần trước cử chỉ ân cần của quản giáo. Trò chuyện, Quang bẽn lẽn bảo không ngờ vào đây, được quản giáo coi như con, trước khi giao việc gì cũng hỏi xem có làm được không, vướng mắc ở đâu thì giải tỏa…
Dẫu ở trong hoàn cảnh nào, phạm nhân và quản giáo vẫn có nhiều câu chuyện cảm động, thấm đẫm tình người khi Tết đến xuân về. Có không ít người đã trở về nơi mình từng cải tạo để cảm ơn những người đã giúp mình. Trong hành trang của mỗi người, tình người mà các quản giáo đã gieo luôn là bài học giúp họ vững bước, nhìn ra con đường sống chính đáng, lương thiện.
Theo Công lý
