Nhưng các vị yên tâm, tôi không ngốc đến mức để các vị phải bực mình khi đọc bài viết của tôi đâu vì tôi dám đảm bảo rằng tiêu đề và nội dung hoàn toàn liên quan. Trong một chừng mực nào đấy, với một bài viết như thế này hẳn phải cần một cái tiêu đề như thế. Nhưng tôi chỉ xin dịch từ tiếng Việt sang... tiếng Việt cái tiêu đề ấy một chút nếu không các vị lại nghĩ tôi hẳn là một du học sinh. Đơn giản thôi, tôi chỉ muốn nói về việc tôi đã học Văn như thế nào?
Vài người bạn, những người luôn có cái nhìn nhân ái và rộng lượng với tôi thường xoa đầu tôi và nói: "Chắc ngày trước học Văn giỏi lắm nên giờ mới viết hay thế". Tôi cho rằng đó là một lời khen nhưng thú thực họ có hai cái sai. Cái sai thứ nhất là tôi học Văn không giỏi. Thứ hai tôi cũng không nghĩ mình viết hay.
Có hai chứng cứ để chứng mình tôi học Văn không giỏi, thậm chí là kém vì tôi chỉ luôn được điểm 5 môn này khi học phổ thông. Và thứ hai, tôi đã từng bị cô giáo dạy Văn tặng cho một câu xanh rờn: "Anh này chắc chắn trượt tốt nghiệp vì môn Văn". May thay, tôi đã không trượt. Đúng đấy, tôi có "quay" được một ít.
Học Văn như các cụ vẫn nói là học làm người và "Văn là người". Chúng ta có thể giỏi Toán, giỏi Lý, giỏi tiếng Anh mà chẳng ai biết gì về tính cách của ta. Nhưng nếu giỏi Văn (theo nghĩa cao quý nhất của từ này) thì theo các cụ, hẳn mỗi người phải bộc lộ bản thân một cách rõ ràng nhất, trung thực nhất. Với tôi, giỏi Văn đơn giản là nói được những điều mà bản thân mình nghĩ theo cách dễ hiểu nhất.
Và mỗi người, với một bộ gen riêng, một sự trải nghiệm xã hội nhất định sẽ cho ra những suy nghĩ khác nhau, thậm chí đối lập nhau trong cùng một vấn đề. Thằng Tây, hẳn là không dại dột gì khi bắt ứng viên viết một bài luận để xem xét việc cấp học bổng hay không.
Ảnh minh họa
Tôi hay lang thang trong các trang cá nhân của các blogger trên mạng xã hội. Thú thực, tôi thấy họ viết hay. Tôi học được nhiều thứ ở đấy, hơn nhiều lần so với những gì tôi được học thời phổ thông. Họ viết đơn giản, chân thực về những vấn đề phức tạp. Họ viết những điều họ nghĩ, hài hước và độc đáo. Khi ấy, họ là họ, họ riêng biệt. Và khi ấy, "Văn là người".
Đọc không giống với xem tivi hay ngồi nói chuyện phiếm. Vì những thứ người ta viết đôi khi không thể nói hoặc có thể nói nhưng không trọn vẹn vì quên, vì không có thời gian hay vì... không tiện.
Người lớn thường nghĩ trẻ con ngây ngô, dại dột nên cho rằng những suy nghĩ của mình (mà sau khi đã kinh qua bao nhiêu chuyện, nếm đủ mọi thứ đắng cay trên đời) là đúng, nhất là những người có chút ít chữ nghĩa hoặc đã thất bại dăm ba lần. Có những ông bố, bà mẹ lại sợ con đau, thấy con động vào đâu cũng giữ, cũng sợ xây xước tâm hồn. Đôi khi cãi nhau cũng phải cố giấu và rồi ngấm ngầm... hành hạ nhau.
Tôi chợt có một suy nghĩ táo bạo thế này. Nếu học Văn là học cách làm người và dạy Văn là dạy cho trẻ biết phân biệt tốt xấu, biết cách hình thành quan điểm cho riêng mình thì chi bằng mỗi lần các vị, những bậc cha mẹ đáng kính có chẳng may to tiếng hay cãi vã (thay vì giấu) thì hãy lôi trẻ ra phòng khách hay phòng ngủ (tùy vào địa điểm bùng nổ) để trẻ học cách lập luận và chiêm ngưỡng cuộc sống một cách chân thực nhất, rõ nét nhất. Tôi nghĩ đó là cách hay để học vì khi ấy hẳn các vị đanh thép lắm, mạch lạc lắm vì các vị vốn chỉ muốn triệt hạ đối phương bằng một (đôi khi chỉ nửa) câu nói mà thôi.
Cuối cùng, nếu các vị cho là cách mà tôi vừa mạo muội trình bày khó khả thi, thậm chí vô nhân đạo vì có phần phạm cả Luật Hôn nhân và Gia đình lẫn quyền trẻ em thì mong các vị cũng vui lòng mà bỏ quá cho vì tôi dẫu sao cũng từng được học Văn một cách thiếu tử tế.
Nguyễn Vương
