Hướng dẫn về thời gian, địa điểm, cách thức để quan sát mưa sao băng 2017 tốt nhất (nguồn NASA)
Theo thông tin từ Hội thiên văn học trẻ Việt Nam, tối nay 20/10 cho đến rạng sáng 21/10, mưa sao băng Orionids sẽ đạt cực điểm.
Mưa sao băng Orinids là hiện tượng hệ quả của sao chổi nổi tiếng Halley. Đây là một sao chổi có chu kỳ ngắn, hoàn thành một vòng quỹ đạo trong 76 năm và lần cuối cùng nó tiến tới cận điểm để chúng ta quan sát được là năm 1986. Những mảnh vụn mà sao chổi này để lại trong những lần ghé thăm của mình trở thành những dòng thiên thạch trải dài trong không gian. Những thiên thạch này lao vào khí quyển của Trái đất khi hành tinh của chúng ta đi qua khu vực quỹ đạo có dòng thiên thạch đó, tạo thành mưa sao bang Orionids.
Lần đầu tiên mưa sao băng này được quan sát và công bố là vào các năm 1839 và 1940 bởi nhà quan sát Edward C. Herrick. Năm 1893, ông đã kết luận rằng mưa sao băng kéo dài từ mùng 8 tới 15 tháng 10. Lần quan sát năm 1840, ông đính chính rằng nó bắt đầu từ mùng 8 và kết thúc vào 25/10.
Trên thực tế, người đầu tiên quan sát chính xác trận mưa sao băng này là nhà thiên văn Herschel. Ông đã quan sát được 14 sao băng của trận này xuất phát từ khu vực của chòm sao Orion vào ngày 18/10/1864 và năm tiếp theo, ông đã kết luận cực điểm của nó chính là 20/10/1865. Khi đó, Orionids đã là một trong số những trận mưa sao băng lớn nhất hàng năm có thể quan sát.
Theo tính toán năm nay, cực điểm của Orionids sẽ là đêm 20, rạng sáng 21/10. Người yêu thiên văn học có thể canh từ 22 giờ 30 (10 giờ 30’ tối) ngày 20/10. Chòm sao Orion bắt đầu xuất hiện trọn vẹn trên bầu trời phía Đông và bạn có thể quan sát thấy nó nếu như có góc nhìn thoáng về phía Đông.
Mặc dù vậy, thời điểm hợp lý nhất để bắt đầu quan sát hiện tượng này là sau đó 2 giờ, tức khoảng 00 giờ 30’ gày 21/10. Lúc này chòm sao Orion đã mọc đủ cao để có thể dễ dàng xác định nó nếu trời không nhiều mây và nơi bạn quan sát không quá ô hiễm.
Đến khoảng 3 giờ 30- 4 giờ sáng chòm sao này sẽ lên cao nhất và sau đó tiếp tục di chuyển về phía Tây.
Như vậy, khoảng thời gian bạn có thể quan sát mưa sao băng Orionids là toàn bộ khoảng từ nửa đêm đến trước khi mặt trời mọc.
Người xem có thể xác định chòm sao Orion khá dễ dàng dựa trên hình ảnh dưới đây. Nổi bật nhất của nó là ba ngôi sao thẳng hàng và cách đều nhau tạo thành thắt lưng của Orion. Ngoài ra, hai sao Rigel và Betelgeuse là hai sao rất sáng, rất dễ xác định. Khu vực trung tâm của mưa sao băng Orionids cũng đã được đánh dấu trong hình.
Vị trí chòm sao Orion.
Lưu ý: Vào lúc cực điểm, mưa sao băng Orionids thường cho phép người quan sát nhìn thấy từ 20 tới 30 sao băng mỗi giờ với điều kiện tương đối lý tưởng. Năm nay, người quan sát sẽ không bị ảnh hưởng bởi ánh trăng như năm 2016.
Hãy chọn nơi có góc nhìn rộng, ít ô nhiễm và không có ánh đèn chiếu thẳng vào mắt.
Một động tác kiểm tra không thừa trước khi có thể quan sát mưa sao băng Orionids là quan sát thời tiết. Hãy nhìn lên bầu trời phía Đông, tập trung quan sát khoảng 5 đến 10 phút để mắt của bạn quen với bóng tối. Khi đó, nếu bạn thấy được chòm sao Orion thì bạn có có hội nhìn thấy được sao băng. Nếu không, khả năng của bạn sẽ là rất thấp. Nếu trời có nhiều mây che phủ, bạn nên từ bỏ ý định đợi sao băng.
Điều khiến mưa sao băng Orionids trở nên đặc biệt bởi chúng là những mảnh vụn vỡ của sao chổi Halley.
Đỗ Huệ
