Tại buổi họp báo quý I của bộ Tài chính, trước những câu hỏi liên quan tới việc thời gian vừa qua, tăng trưởng kinh tế không khả quan nhưng số thu ngân sách Nhà nước vẫn tăng tốt, nguyên do có phải do Nhà nước tận thu hay không, ông Nguyễn Đại Trí, Phó Tổng cục trưởng tổng cục Thuế đã có những chia sẻ thẳng thắn về vấn đề này.
Theo ông Trí, tại báo cáo của bộ Tài chính, trong quý I, tổng thu ngân sách đã bằng 23,2% dự toán năm, tăng 15,2% so với cùng kỳ năm 2016, trong đó khoản thu về phí, lệ phí chiếm tỉ lệ cao, tăng gần gấp 3 lần so với cùng kỳ. Việc tăng này chủ yếu là từ đất đai, phí và lệ phí. Mặc dù kinh tế suy giảm nhưng số thu lại tăng. Đặc biệt, từ 1/1/2017, một số loại thu về phí và lệ phí đã có thay đổi như lệ phí sử dụng đường bộ thu trên đầu ô tô, lệ phí hàng hải, thuế môn bài,… đã được chuyển sang phí. Phí tăng do thay đổi về chính sách, chủ yếu là chuyển phí môn bài chứ không phải vì tăng thu.
“Việc tăng thu này vẫn đúng theo các quy định của pháp luật và phải khẳng định rằng đây là thu tăng chứ không phải tăng thu”, ông Trí nói.
Tại cuộc họp báo, ông Nguyễn Đại Trí cũng chia sẻ thêm về tình hình khuyến khích các hộ kinh doanh chuyển lên thành doanh nghiệp.
Hiện nay, việc ấn định doanh thu và khoán thuế hàng năm của các hộ kinh doanh được dựa trên khảo sát thường xuyên của cơ quan thuế. Sau khi đưa ra công khai thì địa phương và người dân cùng ý kiến. Từng hộ kinh doanh và kinh doanh cùng địa bàn thực hiện giám sát lẫn nhau để tránh tình trạng thu nhầm, thất thu thuế. Đồng thời, phải có ý kiến của hội đồng tư vấn thuế xã, phường, thị trấn trước khi ra thông báo áp thuế. Tuy nhiên, việc thu thuế hộ kinh doanh theo quy định ngày càng cần phải có các giải pháp đảm bảo công khai minh bạch, tránh việc thỏa thuận giữa cơ quan thuế với hộ kinh doanh.
Nhiều hộ kinh doanh có doanh thu lớn hàng trăm tỷ mỗi năm nhưng vẫn ngại chuyển lên thành doanh nghiệp. (Ảnh minh họa)
Mặc dù có các quy định chặt chẽ nhưng thực tế vẫn còn tình trạng thất thu thuế. Lý do là hộ kinh doanh không thực hiện sổ sách kế toán nên thất thu ở khu vực cá thể. Nếu chỉ dựa trên quan sát quy mô của việc kinh doanh thì không hoàn toàn chính xác. Thực tế có hiện tượng quy mô tương đương về cơ sở kinh doanh nhưng doanh thu lại khác nhau. Các đơn vị có thể có hệ thống kho hàng ở nơi khác, từ đó có thể dẫn đến sự thất thu.
Việc này đã tồn tại nhiều năm qua, ngành thuế cũng đã triển khai các biện pháp để ấn định doanh thu và mức thuế khoán, từng bước có nghiên cứu đề xuất giải pháp quản lý doanh thu như khuyến khích sử dụng máy tính tiền. Tuy nhiên, việc đầu tư máy tính tiền sẽ còn là khó khăn đối với những hộ kinh doanh quy mô nhỏ.
Đại diện ngành thuế cũng nhấn mạnh vai trò của việc tuyên truyền người tiêu dùng lấy hóa đơn tiêu dùng. Thông qua viêc này sẽ góp phần tăng cường quản lý chất lượng doanh thu của các hộ kinh doanh.
Ông Nguyễn Đại Trí cũng khẳng định, luật đã có khuyến khích hộ kinh doanh chuyển lên thành doanh nghiệp chứ không ép. Đảm bảo tự do kinh doanh nên với những hộ kinh doanh nhỏ lẻ, không dùng hóa đơn thì áp dụng thuế khoán.
Tuy nhiên, với những hộ kinh doanh quy mô lớn, doanh thu hàng trăm tỷ đồng một năm, nhiều hóa đơn như nhà hàng, khách sạn,… thì áp dụng thuế khoán là không phù hợp. Thậm chí, có tình trạng lợi dụng thuế khoán để lách thuế, mua bán hóa đơn gây thất thoát thuế cho Nhà nước.
Ông Trí thừa nhận, việc chuyển hộ kinh doanh lên doanh nghiệp cũng không đơn giản, có những khó khăn, thuận lợi nhất định. Cơ quan thuế cần có sự bám sát hoạt động kinh doanh, hỗ trợ, khuyến khích các hộ kinh doanh chuyển lên thành doanh nghiệp.
Trước đó, dư luận không khỏi xôn xao về chính sách chuyển đổi hộ kinh doanh lên thành doanh nghiệp. Khi thông tin còn chưa rõ ràng khiến những hộ kinh doanh nhỏ lẻ như tiệm bánh mì, tiệm ăn nhỏ, cơ sở sản xuất thực phẩm, tiểu thương "buôn thúng bán mẹt"... càng hoang mang hơn khi đột nhiên phải "lên chức giám đốc". Một phần lớn nguyên nhân khiến các hộ kinh doanh hoang mang là do sợ bị nhũng nhiễu, bị rắc rối giấy tờ sổ sách.
Với những trả lời bước đầu của cơ quan chức năng, trong đó có tổng cục Thuế, các hộ kinh doanh đã có thể an tâm một phần, giải tỏa một phần bỡ ngỡ về chính sách này. "Không ép các hộ kinh doanh lên thành doanh nghiệp mà chỉ là khuyến khích", ông Nguyễn Đại Trí cho hay.
Đ.Huệ
