Ảnh: Sputnik/Mikhail Klimentyev/Điện Kremlin qua Reuters.
Sau hơn hai năm chiến sự, cả hai phe trong cuộc chiến tại Ukraine đã hứng chịu nhiều tổn thất nặng nề, ông Putin đã bổ nhiệm Andrei Belousov, một cựu phó thủ tướng 65 tuổi với chuyên môn về kinh tế để thay thế Bộ trưởng Quốc phòng và đồng minh lâu năm của mình, Sergei Shoigu 68 tuổi.
Điện Kremlin cho biết, ông Putin muốn ông Shoigu, một người đã đảm nhiệm vai trò Bộ trưởng Quốc phòng từ năm 2012 tới nay và là một đồng minh thân cận, trở thành thư ký Hội đồng An ninh Liên bang Nga, thay thế người đương nhiệm là Nikolai Patrushev và chịu trách nhiệm triển khai các khu tổ hợp công nghiệp quân sự. Ông Patrushev sẽ được bổ nhiệm tại vị trí khác.
Những thay đổi này chắc chắn sẽ nhận được sự đồng thuận từ thành viên quốc hội Nga, và là những thay đổi quyết liệt nhất mà Putin đã đề ra đối với Bộ chỉ huy quân sự Nga kể từ khi quyết định triển khai chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine vào năm 2022.
Phát ngôn viên của Điện Kremlin, Dmitry Peskov, cho biết những thay đổi này là hợp lý, do Nga đang bước vào giai đoạn tương tự như trường hợp Liên Xô đã đối mặt trong những năm giữa thập kỷ 1980, khi quân đội và các cơ quan hành pháp chiếm 7,4% GDP.
Peskov cho biết điều này cho thấy những chi tiêu liên quan tới các cơ quan này cần phải được thiết kế phù hợp hơn và tích hợp tốt hơn vào nền kinh tế chung của quốc gia, và đó là lý do Putin muốn một nhà kinh tế dân sự đảm nhiệm vai trò Bộ trưởng Quốc phòng.
“Một cá nhân sẵn sàng đón nhận đổi mới và sáng tạo là người sẽ chiến thắng trên chiến trường”.
Ông Belousov, một cựu Bộ trưởng bộ kinh tế và có quan hệ mật thiết với Putin, có chung một tầm nhìn với nhà lãnh đạo của Nga này về một tương lai xây dựng một quốc gia vững mạnh, và đã làm việc cùng với các chuyên gia hàng đầu của Putin với mong muốn đề ra những sáng kiến vĩ đại hơn và sẵn sàng đón nhận những ý tưởng mới mẻ.
Những thay đổi lớn này đã khiến tầng lớp quan chức cấp cao tại Nga bất ngờ, cho thấy Putin đang đầu tư triệt để vào cuộc chiến tại Ukraine và muốn tận dụng nền kinh tế Nga tốt hơn cho cuộc chiến này, sau khi các nước phương Tây đã cố gắng và thất bại trong nhấn chìm nền kinh tế Nga bằng các lệnh trừng phạt.
Chiến tranh kinh tế
Cho tới nay, các nhà kinh tế Nga nhìn chung đã đảm bảo nền kinh tế ổn định và phát triển mặc cho việc đã bị áp đặt những lệnh trừng phạt nghiêm trọng nhất mà bất kỳ nền kinh tế lớn nào trên thế giới từng gặp phải, tuy nhiên, những thiếu sót trong quân đội Nga đã thể hiện rõ không lâu sau khi quốc gia này triển khai chiến dịch đặc biệt.
Ông Alexander Baunov, một cựu ngoại giao viên của Nga, hiện là thành viên cấp cao tại Trung tâm Nga Âu Á Carnegie, cho biết: “Những đề xuất bổ nhiệm một trong những nhà kinh tế chủ đạo và bộ trưởng hàng đầu của khối kinh tế trở thành lãnh đạo Bộ Quốc phòng có thể cho thấy ông Putin đang có kế hoạch giành lấy chiến thắng trong cuộc chiến này bằng các cơ sở công nghiệp quốc phòng và thị trường quốc tế”.
“Chiến lược giành chiến thắng trong trường hợp này sẽ không dựa vào huy động quân đội và tạo nên đột phá, mà sẽ hướng tới gây ra áp lực ngày càng lớn lên Ukraine với sức mạnh vượt trội của tổ hợp công nghiệp quân sự Nga và nền kinh tế Nga nói chung. Hai yếu tố này rõ ràng cần được thiết kế để phục vụ tốt cho tiền tuyến và hậu phương”.
Quyết định của ông Putin mặc dù có tính bất ngờ đã giúp giữ thế cân bằng tại tầng cao nhất trong một hệ thống phức tạp gồm các quan hệ trung thành giữa các cá nhân tạo dựng nên hệ thống chính trị hiện tại của Nga.
Những thay đổi lớn này mang lại cho ông Shoigu một vai trò cao hơn so với vai trò của ông tại Bộ quốc phòng. Ông Valery Gerasimov, lãnh đạo Bộ Tổng Tham mưu Nga và những người có vai trò trực tiếp hơn trong điều hành chiến dịch sẽ tiếp tục đảm nhiệm vai trò hiện tại.
Ông Sergei Lavrov, ngoại trưởng lâu năm của Nga, sẽ tiếp tục đảm nhiệm vai trò hiện tại.
Những thay đổi này rất có thể sẽ được đánh giá là quyết định mà ông Putin đưa ra nhằm khiến chi phí quân sự được kiểm soát gắt gao hơn và đảm bảo các nguồn kinh phí được sử dụng hiệu quả hơn sau khi ông Timur Ivanov, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Nga và đồng minh của ông Shoigu, đã bị các công tố viên nhà nước cáo buộc nhận hối lộ lên tới gần 11 triệu USD.
Ông Putin đã không có thay đổi nào về vai trò của Alexander Bortnikov và Sergei Naryshkin, hiện là lãnh đạo của Tổng cục An ninh Liên bang Nga (FSB) và Tổng cục Tình báo Ngoại quốc (SVR).
Nguyễn Quang Minh (theo Reuters)
