Tổng thống Nga Vladimir Putin và Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan hôm 8/10 đã nhất trí rằng Moscow sẽ rút quân khỏi biên giới Armenia-Iran vào ngày 1/1 năm sau. Theo thỏa thuận, lực lượng biên phòng Armenia sẽ tiếp quản toàn bộ hoạt động do các lực lượng Nga đảm nhiệm tại trạm kiểm soát ở biên giới với quốc gia Trung Đông.
Bà Nazeli Baghdasaryan, người phát ngôn của Thủ tướng Armenia, đã đưa ra thông báo về vấn đề này, tóm tắt cuộc họp giữa ông Putin và ông Pashinyan bên lề Hội nghị Thượng đỉnh CIS diễn ra tại Moscow, nơi hai bên cũng thảo luận về các thỏa thuận tương tự liên quan đến lực lượng biên phòng Nga tại biên giới Armenia-Thổ Nhĩ Kỳ.
Trong nhiều thập kỷ, biên giới của Armenia với Thổ Nhĩ Kỳ và Iran chỉ được bảo vệ bởi các lực lượng Nga.
Trong một cuộc họp hồi tháng 5, ông Pashinyan và ông Putin đã đưa ra quyết định tương tự về việc rút lính biên phòng Nga khỏi Sân bay Zvartnots ở thủ đô Yerevan của Armenia. Quá trình rút quân khỏi Zvartnots đã hoàn tất vào ngày 31/7, với việc lực lượng của Cơ quan An ninh Quốc gia Armenia tiếp quản nhiệm vụ.
Tổng thống Nga Vladimir Putin và Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan hội đàm bên lề Hội nghị Thượng đỉnh CIS tại Moscow, ngày 8/10/2024. Ảnh: Kremlin.ru
Những sự phát triển này báo hiệu sự thay đổi trong các sắp xếp về an ninh của Armenia trong bối cảnh Yerevan ngày càng rời xa Moscow – đồng minh truyền thống lâu năm của mình. Chính quyền Armenia không hài lòng với vai trò của lực lượng gìn giữ hòa bình Nga trong cuộc xung đột Nagorno-Karabakh.
Yerevan đã chỉ trích Moscow vì không ngăn chặn được cuộc tấn công chớp nhoáng của Azerbaijan tại Nagorno-Karabakh vào tháng 9 năm ngoái. Cuộc tấn công cuối cùng đã dẫn đến việc Azerbaijan giành lại quyền kiểm soát khu vực này sau gần 3 thập kỷ do người Armenia quản lý.
Sau thành công về mặt quân sự của Azerbaijan, chính quyền ly khai của người Armenia tại Nagorno-Karabakh đã giải thể, dẫn đến các cuộc thảo luận tiếp theo giữa Yerevan và Baku nhằm thiết lập một nền hòa bình lâu dài.
Trước khi gặp Thủ tướng Armenia Pashinyan, bên lề Hội nghị Thượng đỉnh Cộng đồng các Quốc gia Độc lập (SNG hay CIS), Tổng thống Nga Putin cũng đã có cuộc gặp riêng với Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev.
Người phát ngôn Điện Kremlin Demitry Peskov cho biết, ông Putin đã thảo luận về "Hành lang Zangezur" trong các cuộc gặp riêng rẽ với ông Pashinyan và ông Aliyev.
"Ông Putin đã nói chuyện riêng với từng người. Hơn nữa, Tổng thống Nga có lẽ đã ngồi với mỗi người trong nửa giờ, vì vậy chắc chắn đã có sự trao đổi quan điểm. Chủ đề về Hành lang Zangezur cũng đã được đề cập", ông Peskov nói với các phóng viên hôm 8/10, theo hãng thông tấn Nga RIA Novosti.
Vấn đề này không được Yerevan và Baku thông tin trong các bản tóm tắt về cuộc họp giữa lãnh đạo của họ với Tổng thống Nga.
Ông Putin được cho là đã nhắc lại lời mời ông Pashinyan tham dự Hội nghị Thượng đỉnh BRICS vào cuối tháng này tại Kazan, Nga. BRICS là một nhóm ban đầu bao gồm Nga, Brazil, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi. Văn phòng của ông Pashinyan đã ra tín hiệu vào tháng trước rằng Thủ tướng Armenia sẽ tham dự hội nghị.
Tổng thống Nga cho biết, dự kiến ông sẽ có một cuộc họp song phương khác với Thủ tướng Armenia bên lề Hội nghị Thượng đỉnh BRICS.
Minh Đức (Theo RFE/RL, Asberez)
