Chia sẻ tại hội thảo cung cấp thông tin báo chí về các giải pháp phòng ngừa bệnh không lây nhiễm, PGS.TS Trương Tuyết Mai- Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, Bộ Y tế, cho biết, thừa cân, béo phì đã trở thành một vấn nạn trên toàn cầu, một “đại dịch” có tính chất toàn cầu. Tốc độ tăng theo hình dựng đứng.
Cụ thể, trước năm 1970, tỉ lệ béo phì ở học sinh 5-19 tuổi chỉ khoảng 2% thì nay là 16%. Như vậy, cứ cách 10 năm tăng gấp 2, 3 lần.
Tại Việt Nam, sau 10 năm tỉ lệ thừa cân béo phì ở trẻ dưới 5 tuổi tăng 1,5 lần (từ 5,6% vào năm 2010 lên 7,4% vào năm 2020). Con số này ở trẻ 5-19 tuổi cũng tăng gấp đôi (từ 8,5% lên 19%). Đặc biệt, tại Tp.HCM cứ 2 trẻ sẽ có 1 trẻ bị thừa cân, béo phì.
Tương tự, tỉ lệ thừa cân, béo phì ở người lớn cũng tăng gần gấp đôi 10 năm (từ 12% lên 19,6%).
PGS.TS Trương Tuyết Mai- Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, Bộ Y tế thông tin tại hội thảo.
“Trẻ em là tương lai của đất nước, vì thế rất cần quan tâm đến vấn đề thừa cân béo phì. Nếu cứ để tốc độ này, sau 10 năm tỉ lệ thừa cân, béo phì ở lứa tuổi học đường sẽ tăng gấp đôi”, bà Mai nhấn mạnh.
Theo bà Mai, có nhiều yếu tố góp phần dẫn đến trẻ bị thừa cân béo phì như: Trẻ bị giảm thời gian ngủ, ít vận động, dinh dưỡng kém chất lượng, bà mẹ bị béo phì trước khi sinh, yếu tố di truyền…
Chuyên gia của Viện Dinh dưỡng cũng thừa nhận có đến 10 yếu tố tác động khiến con người dần dần bị béo phì gồm: Vận động, dinh dưỡng, virus, hormone, stress, tâm lý, ô nhiễm, công nghệ, thực phẩm, tình trạng xã hội.
Do đó, câu chuyện kiểm soát tình trạng thừa cân, béo phì là thách thức, khó hơn rất nhiều so với việc phòng chống các bệnh lây nhiễm.
Vấn đề ở đây là thay đổi lối sống, môi trường sống, cần có cách tác động vào chính sách để giải quyết môi trường sống cho trẻ, làm thế nào để có khoảng không cho trẻ tập thể dục thể thao. “Đây cũng chính là yếu tố góp phần vì sao chưa cải thiện được tình trạng thừa cân, béo phì của trẻ”, bà Mai nói.
Bên cạnh đó, theo bà Mai cần truyền thông để thay đổi dần thói quen sinh hoạt trong mỗi gia đình.
Các chuyên gia cũng cảnh báo thừa cân béo phì khiến người bệnh có nguy cơ mắc nhiều loại bệnh không lây nhiễm như đái tháo đường, tăng huyết áp, bệnh tim mạch, đột quỵ và ít nhất 13 bệnh ung thư.
Đây là gánh nặng cho cá nhân và xã hội khi làm tăng chi phí chăm sóc sức khỏe, giảm năng suất lao động do bệnh tật, ảnh hưởng chất lượng cuộc sống của mỗi cá nhân. Việt Nam hiện có khoảng 22 triệu người mắc bệnh không lây nhiễm, chiếm gần 1/4 dân số.
Cần truyền thông để thay đổi dần thói quen sinh hoạt trong mỗi gia đình.
Trước đó, GS.TS Lê Thị Hương- Viện trưởng Viện Đào tạo Y học dự phòng và Y tế công cộng cũng cho biết, nguyên nhân béo phì ở mỗi người có thể không giống nhau.
Có thể người này béo phì cho do ăn uống vô hạn độ, ăn uống nhiều quá, có thể người khác là do không chịu luyện tập, có người lại do nguyên nhân bệnh lý, gen. Vì thế, để điều trị thì cần tìm nguyên nhân, từ đó khắc phục.
Trẻ em bị béo phì ngoài thân hình không đẹp, trẻ còn mắc các rối loạn chuyển hóa mỡ máu, đường… Vì thế, trẻ có thể bị tăng huyết áp sớm, tiểu đường sớm… Hiện nay, đang cảnh báo nhiều về tình trạng trẻ hóa trong các bệnh tim mạch, tiểu đường, xương khớp...
Thay đổi lối sống, chế độ ăn và hoạt động thể lực là nền tảng điều trị thừa cân, béo phì. Với người quá béo, một tháng không nên giảm quá 5kg, còn với những người BMI vượt qua 30 một chút thì hãy giảm dần dần. Đặc biệt, cần quan tâm giảm chu vi vòng eo hơn là chỉ giảm cân.
Béo phì cũng rất dễ tái lại, vì thế luôn phải thực hiện chế độ ăn lành mạnh, vận động để kiểm soát cân nặng.
