Báo cáo Thẩm tra về quyết toán NSNN năm 2015 của Ủy ban Tài chính Ngân sách (UBTCNS) nêu rõ, nền kinh tế Việt Nam năm 2015 đạt tốc độ tăng trưởng ở mức cao nhất trong 5 năm qua, cũng là năm được đánh giá có mức lạm phát thấp nhất trong 14 năm trở lại đây. Thu NSNN vượt dự toán được giao, cơ cấu thu có sự điều chỉnh theo hướng ngày càng ổn định, vững chắc. Chi NSNN ngày càng được quản lý chặt chẽ, bám sát dự toán được Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp quyết định…
Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển phát biểu kết luận nội dung làm việc.
Theo báo cáo của Chính phủ, tổng thu cân đối NSNN năm 2015 là 1.291.342 tỷ đồng, trong đó các khoản thu theo dự toán được Quốc hội quyết định là 998.217 tỷ đồng, tăng 9,6% (87.117 tỷ đồng) so với dự toán.
UBTCNS cho rằng, thu NSNN đạt được kết quả tích cực như trên là nhờ sự phát triển sản xuất - kinh doanh tăng cao trong những tháng cuối năm, khai thác tăng thêm gần 2 triệu tấn dầu và đặc biệt là sự quyết liệt chỉ đạo, đôn đốc thu, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, thu hồi nợ đọng, truy thu thuế…
Tuy nhiên, bên cạnh những mặt đã làm được, nổi lên một số vấn đề như: Một số khoản thu không đạt dự toán được giao, nguồn thu chưa thực sự ổn định, vững chắc…
Qua quyết toán cho thấy, số vượt thu trong năm 2015 chủ yếu là do tăng thu từ tiền sử dụng đất (29.994 tỷ đồng) và thu từ cổ tức, lợi nhuận còn lại từ các doanh nghiệp Nhà nước, các khoản thu về đất đai, tài nguyên còn chiếm tỷ trọng lớn trong tổng thu NSNN. Đây là các khoản thu không mang tính chất bền vững và chưa xuất phát từ nội lực phát triển của nền kinh tế. Thực trạng này đã xảy ra trong suốt cả giai đoạn 2011-2015 mà chưa có giải pháp hữu hiệu để khắc phục.
Theo báo cáo của Chính phủ, trong năm 2015, thực hiện hoàn thuế GTGT theo chế độ là 92.452 tỷ đồng. Kết quả kiểm toán quyết toán NSNN năm 2015 cho thấy, ngoài số hoàn thuế 92.452 tỷ đồng, còn phải chuyển sang năm 2016 tiếp tục hoàn thuế đối với các Quyết định hoàn thuế năm 2015 do thiếu nguồn 5.847 tỷ đồng.
UBTCNS cho rằng, việc chưa chi trả số tiền 5.847 tỷ đồng cho người nộp thuế theo các quyết định hoàn thuế năm 2015 là không bảo đảm tính kịp thời theo quy định, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của người nộp thuế.
UBTCNS đề nghị các năm sau, Chính phủ cần phải cân đối, điều hành để không xảy ra tình trạng chuyển số hoàn thuế GTGT đã có quyết định hoàn thuế sang năm sau thực hiện, phản ánh đúng thực chất số thu từ hoạt động xuất nhập khẩu và thu cân đối NSNN.
Nếu việc hoàn thuế được thực hiện kịp thời (hoàn đủ tiền thuế trong năm 2015 cho các khoản đã có quyết định hoàn thuế số tiền 5.847 tỷ đồng) thì số thu ngân sách Trung ương chỉ là 577.314 tỷ đồng, bằng 97,9% (không đạt dự toán Quốc hội giao), thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu là 163.455 tỷ đồng, bằng 93,4% dự toán.
Về chi NSNN, quyết toán chi cân đối NSNN năm 2015 là 1.502.189 tỷ đồng, trong đó chi theo dự toán được Quốc hội quyết định là 1.265.625 tỷ đồng, tăng 7,5% so với dự toán và tăng 2.755 tỷ đồng so với số đã báo cáo Quốc hội tại kỳ họp thứ 11. Trong đó chủ yếu tăng từ chi đầu tư phát triển tăng 37,3% so với dự toán đã được Quốc hội quyết định (tương ứng vượt 83.853 tỷ đồng) do giải ngân phần vốn 30.000 tỷ đồng bổ sung kế hoạch vốn ODA đã quyết toán năm 2015 là 964,327 tỷ đồng, chuyển nguồn sang năm sau là 994,327 tỷ đồng; chi thường xuyên tăng 1,5% so với dự toán (tương ứng vượt 11.500 tỷ đồng).
Về bội chi NSNN, theo báo cáo của Chính phủ, bội chi NSNN năm 2015 là 263.135 tỷ đồng, bằng 6,28% GDP thực hiện (bội chi NSNN năm 2015 được Quốc hội thông qua là 256.000 tỷ đồng, bằng 5,71% GDP kế hoạch và bằng 6,10% GDP thực hiện).
Về nợ công, các chỉ số tổng dư nợ công, dư nợ nước ngoài của quốc gia vẫn trong giới hạn cho phép nhưng dư nợ Chính phủ đã chạm trần là 50% GDP, nợ công là 61,8% GDP. Kết quả kiểm toán cho thấy, công tác quản lý nợ công còn những hạn chế như: không lập báo cáo giám sát nợ và bản tin nợ công năm 2015; theo dõi, thống kê, tổng hợp số liệu nợ công chưa kịp thời, đầy đủ, chính xác; 14/46 địa phương được kiểm toán có mức dư nợ vượt 30% vốn đầu tư xây dựng ngân sách cấp tỉnh; đã lập chứng từ ghi thu - ghi chi nhưng chưa thực hiện ghi thu - ghi chi và phản ánh vào quyết toán NSNN số tiền 18.123 tỷ đồng khoản vay nước ngoài về cho vay lại của 05 dự án đường bộ cao tốc do tổng công ty Đầu tư Phát triển Đường cao tốc Việt Nam (VEC) làm chủ đầu tư. Nếu thực hiện ghi thu - ghi chi, thì khoản vay về cho vay lại sẽ chuyển thành khoản cấp phát từ NSNN. Đề nghị Chính phủ sớm có phương án xử lý đối với 18.123 tỷ đồng nêu trên theo quy định.
Trên cơ sở đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thảo luận và nhất trí cao với đề nghị phê chuẩn quyết toán NSNN năm 2015 như sau:
Tổng số thu cân đối NSNN là 1.291.342 tỷ đồng (bao gồm cả chuyển nguồn từ năm 2014 sang năm 2015, thu kết dư ngân sách địa phương năm 2014, thu huy động đầu tư của ngân sách địa phương và thu từ quỹ dự trữ tài chính theo quy định của luật Ngân sách Nhà nước).
Tổng số chi cân đối NSNN là 1.502.189 tỷ đồng (bao gồm cả chuyển nguồn từ năm 2015 sang năm 2016).
Bội chi NSNN là 263.135 tỷ đồng, bằng 6,28% GDP (không bao gồm kết dư ngân sách địa phương 52.288 tỷ đồng).
Nguồn bù đắp bội chi NSNN: Vay trong nước là 195.900 tỷ đồng, vay ngoài nước là 67.235 tỷ đồng.
Kết luận nội dung họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho biết, đây là nội dung đã được Thường vụ Quốc hội làm nghiêm túc và chặt chẽ. Sau khi Chính phủ tiếp thu giải trình, Kiểm toán Nhà nước tiến hành kiểm toán, có ý kiến thẩm định, UBTCNS đã thống nhất các số liệu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng thống nhất, nội dung quyết toán NSNN năm 2015 đủ điều kiện trình Quốc hội xem xét phê chuẩn vào Kỳ họp thứ 3 dự kiến khai mạc ngày 22/5 tới.
Dương Thu
