“Trong tình thế bất thường khó khăn thì giải pháp phải khác thường"

Doanh nghiệp đang khát vốn

Phát biểu tại Toạ đàm “Chính phủ và doanh nghiệp: Đồng hành vượt khó” tổ chức ngày 8/10, Chuyên gia kinh tế Trần Đình Thiên cho rằng sau 2, 3 năm dịch bệnh, nền kinh tế đang trong giai đoạn thiếu vốn do đó việc phải làm ngay là bơm vốn cho nền kinh tế.

Tuy nhiên Chuyên gia này cũng đặt câu hỏi: “Bơm bằng cách nào, bơm như thế nào để giữ được an toàn cho kinh tế đồng thời đảm bảo được tăng trưởng kinh tế? Đấy là điều chúng ta phải rất chú ý”.

Theo đó, TS. Trần Đình Thiên đánh giá cấu trúc thị trường tài chính Việt Nam gồm các yếu tố: Thị trường tiền tệ; thị trường vốn (cổ phiếu, triếu phiếu doanh nghiệp).

“Chúng ta phải đặt bối cảnh là sự nở rộ của thị trường trái phiếu, gọi là tăng trưởng nóng, nằm trong bối cảnh là nguồn vốn bơm ra cho nền kinh tế, đặc biệt là giải ngân đầu tư công, rất chậm”, ông Thiên nói đồng thời cho rằng nguồn vốn của chương trình phục hồi và phát triển giải ngân cũng rất chậm.

Như vậy, có thể thấy nguồn lực kỳ vọng rất nhiều để phục hồi kinh tế, thay đổi diện mạo nền kinh tế sau dịch lại chậm và trong trường hợp đó, sự bùng nổ của thị trường vốn tư nhân là rất có ý nghĩa để giúp giải tỏa cơn khát. Có thể sinh ra chuyện này, chuyện kia vì bùng nổ không thể tránh khỏi.

“Vừa rồi, Chính phủ đã chỉ đạo giải quyết sự cố làm cho thị trường này ngưng lại, tức là "nguồn máu" của kinh tế tư nhân cũng bị ngưng lại. Đó là vấn đề chúng ta phải giải quyết.

Còn thị trường tiền tệ, vốn vay ngân hàng. Bản chất thị trường là ngắn hạn, chúng ta không thể để tình trạng rủi ro quá, nhiều nhất là trong cái bối cảnh hiện nay thế giới quá nhiều rủi ro. Đặc biệt là trong cấu trúc tài chính tiền tệ thì việc ứng xử của ngân hàng tôi cho cơ bản là phù hợp. Tất nhiên có thể nới thêm nữa bởi vì năng lực điều hành kinh tế vĩ mô của ta tương đối tốt nhưng Chính phủ tập trung giải quyết thị trường trái phiếu doanh nghiệp.

Hiện nay, thị trường cổ phiếu đang có vấn đề rất nghiêm trọng. Chính phủ tập trung vào chỗ này là điều kiện bắt buộc và phải làm. Việc này tiếp cận không phải để phục vụ lại ích nhóm mà là "bơm máu" vào nền kinh tế để tạo ra các động lực mới khôi phục đà của nền kinh tế. Nếu không chúng ta đánh mất thời cơ”, Nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam bày tỏ quan điểm.

Theo đó, ông Thiên cho rằng việc vừa qua Chính phủ ban hành Nghị định 65 về trái phiếu doanh nghiệp là một nỗ lực theo tinh thần như vậy. Tuy nhiên, việc Nghị định này có thể đáp ứng được nhu cầu hiện nay là vừa an toàn lại vừa thỏa mãn cơn khát là điều không hề dễ dàng.

“Chúng ta phải tiếp tục bàn, nhất là khi đối mặt với nền kinh tế hiện nay và có thể kéo dài hơn nữa, khó khăn chồng chất. Chúng ta muốn dịp này là một dịp để doanh nghiệp Việt có cơ hội phục hồi, trỗi dậy mạnh mẽ thì cần phải đặc biệt chú ý đến cấu trúc phát triển vừa hỗ trợ phát triển thị trường tài chính để phục vụ doanh nghiệp”, ông Thiên nhấn mạnh.

Chuyên gia kinh tế Trần Đình Thiên nhấn mạnh trong tình thế bất thường khó khăn thì giải pháp phải khác thường. Ta cứ tuân theo giải pháp thông thường thì không hỗ trợ được vấn đề.

Chia sẻ quan điểm, Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công một lần nữa nhắc lại vốn là vấn đề trọng yếu đối với doanh nghiệp. Vốn là vấn đề quyết định sự tồn tại hay không tồn tại đối với doanh nghiệp.

Khi doanh nghiệp đã đói vốn thì lúc đó họ không mong đợi một bữa ăn ngon, bữa ăn giá rẻ nữa, mà cứ có là họ ăn thôi. Nhiều khi chúng ta nói có ưu đãi lãi suất cho doanh nghiệp nhưng khi người ta đang đói rồi thì người ta không đợi được.

Do đó, chúng ta nhìn thấy quá trình phát triển vừa rồi có thể có những bùng nổ không còn tuân thủ được nữa vì người ta đói quá”, ông Công chia sẻ thực tế.

Theo đó, Chủ tịch VCCI cho rằng vấn đề vừa là điểm nghẽn vừa là điểm nóng vừa là câu chuyện khó nhất đối với Chính phủ trong điều hành kinh tế chính là gỡ bài toán về vốn.

“Chúng ta có thể thấy rằng, trong điều hành kinh tế, cũng như đối với doanh nghiệp, điều sợ nhất là những "cú phanh gấp", tức là những chính sách không lường trước được. Chúng ta phải rất khéo léo, rất thông minh để giải bài toán này.

Giai đoạn Covid-19, chúng ta đã giải tốt bài toán khó rồi nhưng tôi cho rằng sắp tới đây giải bài toán này cũng không hề đơn giản. Tôi kỳ vọng Chính phủ sẽ có quyết sách đặc biệt. Với sự lãnh đạo rất vững vàng của Thủ tướng trong thời gian qua thì chúng ta sẽ vượt qua được thách thức này”, ông Công chia sẻ.

Rút ngắn khoảng cách giữa định hướng với thực tiễn

Về vấn đề này, ông Hồ Thanh Tùng, Tổng Giám đốc Tập đoàn CMC cho rằng cần có khuôn khổ pháp lý hỗ trợ để khai thông dòng tiền.

“Khi doanh nghiệp đã xây dựng nội lực, hệ thống, chương trình, tôi lại quay lại câu hỏi vốn đâu để phát triển? Tôi nghĩ chúng ta cũng cần hỗ trợ từ Chính phủ cũng như các chương trình thúc đẩy khai thông nguốn vốn. Không những về vốn, khi chúng tôi đi xin một giấy phép nào đó thì quy trình và thủ tục vẫn luôn là bài toán đâu đầu nhất, gây ức chế rất lớn.

Khi đó chúng ta cần giải pháp, cần có tư tưởng như chiến binh trong thời gian COVID-19, các bên ngồi với nhau và tìm ra hướng giải quyết và ra kết quả. Cuối cùng sẽ là kết quả chứ chúng ta sẽ không muốn nói đến câu chuyện làm thế này thế kia”, ông Tùng nói.

Từ phía ngân hàng, bà Nguyễn Đức Thạch Diễm, Phó Chủ tịch Thường trực HĐQT kiêm Tổng Giám đốc ngân hàng Sài Gòn Thương tín (Sacombank) bày tỏ sự đồng tình Thủ tướng Chính phủ với quan điểm "lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ" giữa nhà nước, doanh nghiệp và người dân, nhất là trong lúc khó khăn, thách thức hiện nay.

Theo đó, bà Diễm nhấn mạnh các ngân hàng luôn luôn xác định đồng hàng cùng khách hàng dựa trên sự khó khăn của nền kinh tế, cân đối giữa lợi nhuận, hy sinh một phần lợi nhuận, đặc biệt là đối với những doanh nghiệp khó khăn do dịch.

“Trong giai đoạn dịch, ngân hàng là những đơn vị đầu ngành, chúng tôi phải cơ cấu để hạn chế và xử lý nợ xấu, khi cơ cấu nợ chúng tôi phải trích lập dự phòng, có những gói lãi suất cho vay ưu đãi, đưa ra những chính sách miễn giảm phí. Chúng tôi phải đồng hành cùng doanh nghiệp theo đúng định hướng của Ngân hàng Nhà nước, của Chính phủ.

Như Sacombank, năm 2021, chúng tôi đã hy sinh gần 3.000 tỷ lợi nhuận. Chúng tôi đã chia sẻ và đồng hành từ hỗ trợ lãi suất, miễn giảm phí, miễn giảm lãi vay… và ủng hộ phòng, chống dịch. Gần đây, Ngân hàng Nhà nước, Chính phủ cũng đưa ra chính sách hỗ trợ lãi suất như: Nghị định 31, Thông tư 03; áp dụng lãi suất cho vay hợp lý, hỗ trợ lãi suất, mỗi doanh nghiệp được hỗ trợ mức 2%. Hiện nay cũng đã phân hạn mức đó cho các ngân hàng áp dụng và tìm ra những đối tượng khách hàng phù hợp, đưa chính sách hỗ trợ giảm lãi suất này xuống cho doanh nghiệp”, Tổng Giám đốc Sacombank chia sẻ,

Tuy nhiên, bà Diễm cũng cho rằng cần nhìn nhận thực trạng là giữa những định hướng, quyết sách, nghị định của Nhà nước đi vào thực tế có một khoảng cách rất xa.

“Ngân hàng Nhà nước, Chính phủ lấy gói hỗ trợ lãi suất để hỗ trợ nhưng doanh nghiệp họ rất ngại tiếp cận với gói hỗ trợ lãi suất do điều kiện, thanh tra, hậu kiểm, rồi sau nhiều năm có khi lại sai phạm. Cho nên cần quan tâm, chú trọng hơn trong vấn đề giữa nghị định, chính sách và thực tế”, bà Diễm nói.