Cao nguyên Tây Tạng được coi là tháp nước của châu Á.
Trung Quốc đang áp dụng công nghệ quốc phòng tiên tiến để phát triển một hệ thống thay đổi thời tiết giúp mang lại lượng mưa lớn cho cao nguyên Tây Tạng, khu bảo tồn nước ngọt lớn nhất châu Á, theo SCMP.
Theo các nhà nghiên cứu, hệ thống này bao gồm một mạng lưới các buồng đốt nhiên liệu khổng lồ lắp đặt trên các ngọn núi Tây Tạng, có thể làm tăng lượng mưa trong khu vực lên tới 10 tỷ mét khối một năm - khoảng 7% tổng lượng nước tiêu thụ hàng năm của Trung Quốc.
Hàng chục ngàn buồng đốt sẽ được triển khai tại các địa điểm tại cao nguyên Tây Tạng để sản xuất lượng mưa trên tổng diện tích khoảng 1,6 triệu km vuông, bằng ba lần kích thước của Tây Ban Nha.
Khi đi vào triển khai, đây sẽ là dự án tạo mưa lớn nhất thế giới.
Các buồng đốt nhiên liệu rắn sẽ sản xuất ra các hạt bạc iotua, một tác nhân tạo mây với cấu trúc tinh thể giống như đá. Gió mùa từ Nam Á mang hơi ẩm khi thổi qua núi sẽ quét các hạt này vào những đám mây để tạo ra mưa và tuyết.
"Cho đến nay, hơn 500 lò đốt đã được triển khai trên sườn núi ở Tây Tạng, Tân Cương và các khu vực khác để thực nghiệm. Dữ liệu chúng tôi thu thập cho thấy kết quả rất khả quan", một nhà nghiên cứu làm việc trong hệ thống nói với South China Morning Post.
Hệ thống này đang được phát triển bởi Tổng công ty Khoa học và Công nghệ Vũ trụ Hàng không của Trung Quốc - một nhà thầu vũ trụ và quốc phòng lớn, cũng đang dẫn đầu các dự án đầy tham vọng khác của quốc gia này, bao gồm thăm dò mặt trăng và xây dựng trạm không gian.
Các nhà khoa học vũ trụ đã thiết kế và chế tạo buồng đốt bằng cách sử dụng công nghệ từ động cơ tên lửa quân sự tiên tiến, cho phép họ đốt nhiên liệu rắn mật độ cao một cách an toàn và hiệu quả trong môi trường yếm khí ở độ cao trên 5.000m.
Mặc dù ý tưởng không phải là mới mẻ khi Mỹ và nhiều nước khác đã tiến hành các thử nghiệm tương tự trên quy mô nhỏ, nhưng Trung Quốc là nước đầu tiên thử ứng dụng công nghệ này với quy mô lớn.
Hoạt động hàng ngày của thử nghiệm sẽ được chỉ dẫn bằng dữ liệu thời gian thực có độ chính xác cao được thu thập từ một mạng lưới gồm 30 vệ tinh thời tiết chuyên theo dõi các hoạt động gió mùa ở Ấn Độ Dương.
Tham vọng lớn của Trung Quốc
Nguyên lý kích mưa trong dự án của Trung Quốc.
Các sông băng và các hồ chứa ngầm khổng lồ được tìm thấy trên cao nguyên Tây Tạng được biết đến là tháp nước của châu Á, nơi khởi nguồn của hầu hết các dòng sông lớn nhất ở châu lục - bao gồm sông Hoàng Hà, sông Dương Tử, sông Salween và Brahmaputra.
Các con sông chảy qua Trung Quốc, Ấn Độ, Nepal, Lào, Myanmar và một số nước khác, là nguồn sống của gần một nửa dân số thế giới.
Tuy nhiên, do tình trạng thiếu hụt nước trên khắp lục địa, cao nguyên Tây Tạng đang trở thành một điểm nóng tiềm ẩn khi các quốc gia châu Á cố gắng kiểm soát nguồn nước ngọt tại đây.
Mặc dù có nguồn nước dồi dào, cao nguyên Tây Tạng là một trong những nơi khô nhất trên trái đất. Hầu hết trong khu vực chỉ có lượng mưa ít hơn 10cm/năm. Theo định nghĩa của cục Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ, khu vực có lượng mưa ít hơn 25cm/năm đã được gọi là sa mạc.
Mưa được hình thành khi không khí lạnh mang hơi ẩm va chạm với các hạt trong khí quyển tạo ra những giọt nước nặng và rơi xuống. Bạc iotua được tạo ra bởi các buồng đốt sẽ cung cấp các hạt cần thiết để kích thích quá trình tạo thành mưa.
Theo các nhà nghiên cứu, một làn gió nhẹ có thể mang các hạt mây bay lên cao hơn 1.000m so với đỉnh núi.
Công nghệ này ban đầu được phát triển như là một phần của chương trình kiểm soát thời tiết của quân đội Trung Quốc.
Trung Quốc và các nước khác, bao gồm cả Nga và Mỹ, đã nghiên cứu các cách thức để kích hoạt các thảm hoạ thiên nhiên như lũ lụt, hạn hán và lốc xoáy để làm suy yếu kẻ thù trong trường hợp có xung đột nghiêm trọng.
Các nhà nghiên cứu cho biết, việc triển khai công nghệ quốc phòng cho mục đích dân sự đã được các nước áp dụng từ hơn một thập kỷ trước.
Một buồng đốt của Trung Quốc.
"Trong những thử nghiệm ban đầu của chúng tôi, ngọn lửa thường bị tắt giữa chừng (vì thiếu oxy trong khu vực)", một nhà nghiên cứu cho biết.
Nhưng giờ đây, sau nhiều cải tiến trong thiết kế, các buồng có thể hoạt động trong nhiều tháng, đốt nhiên liệu sạch trong nhiều năm mà không cần bảo dưỡng.
Các buồng đốt có nhiều lợi thế hơn so với các phương pháp sử dụng máy bay để phát tán các hóa chất kích mưa vào khí quyển.
Chi phí mỗi buồng đốt chỉ rơi vào khoảng 8.000 USD, trong khi sử dụng máy bay phát tán hóa chất tốn kém lên tới vài triệu nhân dân tệ mà hiệu quả chỉ ở quy mô nhỏ.
Nhược điểm của buồng đốt là dễ hoạt động sai khi gió mùa thổi sai hướng. Ngoài ra, trên lý thuyết, các buồng có thể ảnh hưởng đến thời tiết và thậm chí cả khí hậu trong khu vực nếu chúng được xây dựng với số lượng lớn.
Theo các nhà nghiên cứu, việc chặn hết độ ẩm ở Tây Tạng có thể khiến giảm lượng mưa ở các khu vực khác.
Mô phỏng thực nghiệm cho thấy, cao nguyên Tây Tạng có khả năng chịu hạn hán nghiêm trọng trong những thập niên tới vì lượng mưa tự nhiên không bù lại lượng nước bị mất.
Do đó hệ thống kiểm soát thời tiết của Trung Quốc đang được thảo luận và có thể chỉ đi vào sử dụng trong trường hợp xấu nhất.
