Mỹ-Nga không có sự tin tưởng lẫn nhau.
Sau đảo chính
Tuần trước, cuộc đảo chính nhằm lật đổ Tổng thống Nicolas Maduro của lãnh đạo phe đối lập Juan Guaido đã thất bại. Theo các nguồn tin, nỗ lực này được cho là có sự tham gia của các quan chức cấp cao của Venezuela, bao gồm cả Bộ trưởng Quốc phòng Vladimir Padrino và Chánh án Tòa án Tối cao Maikel Moreno.
Tuy nhiên, các nhân vật này cuối cùng đã quyết định trung thành với người đứng đầu hợp pháp ở Caracas.
Sau vụ việc, Ngoại trưởng Mike Pompeo ngầm đổ lỗi cho Nga “phá hỏng” cuộc đảo chính, cáo buộc Moscow can ngăn Tổng thống Maduro rời khỏi đất nước khi máy bay của ông đã ở trên đường băng. Phía Nga sau đó đã giận dữ phủ nhận cáo buộc khi ông Pompeo gọi điện cho Ngoại trưởng Sergey Lavrov vào ngày 1/5.
Vào ngày 3/5, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có cuộc điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin, trong đó ông nêu rõ mối quan ngại của Mỹ đối với cái gọi là "vai trò... ” của Nga ở Venezuela và nhấn mạnh quyết tâm đưa Venezuela trở lại “con đường dân chủ” theo định nghĩa của Washington.
Tuy nhiên, theo Moscow Times, Tổng thống Trump đã nhanh chóng đánh mất lập trường của mình trong cuộc trò chuyện với nhà lãnh đạo Nga, khi đưa cuộc thảo luận về Venezuela trôi dạt vào chủ đề nhẹ nhàng hơn liên quan đến viện trợ nhân đạo .
Tổng thống Putin bày tỏ sự không hài lòng của Nga với sự can thiệp của Mỹ vào Venezuela trong khi thuyết phục Trump rằng ông không “hoàn toàn muốn dính líu” vào vấn đề Venezuela.
Mặc dù có cuộc trò chuyện khá dài với Tổng thống Putin kể từ sau hội nghị thượng đỉnh Helsinki năm ngoái, cuộc đối thoại địa chính trị giữa Nga và Mỹ về Venezuela hiện đang đe dọa sẽ làm trật bánh các kênh hợp tác ít ỏi còn lại trong mối quan hệ hai nước.
Cố vấn An ninh Quốc gia Nhà Trắng John Bolton hôm 1/5 thậm chí còn tiếp tục khẳng định: “Đây là bán cầu của chúng tôi - đó không phải là nơi người Nga nên can thiệp”.
Ba tuần trước, một thái độ tương tự, thậm chí còn khắc nghiệt hơn đã được Fiona Hill, Giám đốc cấp cao của Hội đồng An ninh Quốc gia (NSC) về Châu Âu, Nga và Âu-Á thể hiện trong chuyến thăm Moscow.
Trong đó, Hill nhấn mạnh với Điện Kremlin rằng, Venezuela là vấn đề quan trọng nhất trong mối quan hệ hai nước do nó có tác động trực tiếp của đến chính trị Mỹ và cuộc đua tổng thống năm 2020.
Về phần mình, Moscow kết luận rằng, Venezuela có thể được nước này sử dụng như một đòn bẩy buộc Mỹ phải nhượng bộ ở nơi khác, đặc biệt là ở Ukraine.
Theo nhà phân tích chính trị Vladimir Frolov của tờ Moscow Times, Nga tin rằng nguy cơ can thiệp quân sự của Mỹ vào Venezuela là thấp (mặc dù đã có các cuộc họp bí mật tại Lầu Năm Góc), vì Tổng thống Trump không muốn bị mắc kẹt trong một cuộc chiến chắc chắn sẽ không được ủng hộ.
Nhưng về mặt chính trị, Tổng thống Trump đã đầu tư rất nhiều vào một chiến thắng ở Venezuela đến mức tự vẽ ra một lằn ranh đỏ không tưởng, với khả năng thất vọng rất lớn. Tuy nhiên, lùi bước lúc này sẽ là một sự mất mặt lớn nên Washington buộc phải bước tiếp.
Moscow tin rằng họ vẫn có đòn bẩy thay đổi tình thế ở Venezuela trong trường hợp Mỹ hành động.
Mỹ cần tôn trọng Nga trước khi Nga đáp ứng người Mỹ
Lãnh đạo phe đối lập Guaido đã thất bại trong nỗ lực lật đổ chính quyền.
Sự hỗ trợ của Nga dành cho chính quyền Tổng thống Maduro được thúc đẩy bởi các lợi ích tài chính và năng lượng, cũng như tầm nhìn của Điện Kremlin về trật tự thế giới đa cực, nơi Nga cần phải ngăn chặn các nỗ lực của Mỹ trong việc thay đổi chính quyền ở các quốc gia có quan hệ thân thiện với Moscow.
Với việc ông Bolton mang Học thuyết Monroe để nói về “phạm vi ảnh hưởng đóng khung” của Mỹ ở Mỹ Latinh, điều này khiến Moscow tin rằng, nếu thực hiện trên cơ sở bình đẳng, một phạm vi ảnh hưởng tương tự nên được công nhận đối với Nga ở Ukraine và các khu vực xung quanh khác.
Đối với Moscow, một thỏa thuận bình đẳng sẽ chỉ đúng trong trường hợp Nga tôn trọng quan điểm Mỹ ở Venezuela và đổi lại Mỹ có một sự nhượng bộ quan trọng không kém để gây áp lực với Kiev trong việc thực hiện đầy đủ các thỏa thuận Minsk-2 và cho phép Moscow giữ một số mức độ kiểm soát đối với các chính sách an ninh của Kiev.
Theo chuyên gia Vladimir Frolov, đây có thể là điều mà Tổng thống Putin đặc biệt đề cập trong cuộc gọi với ông Trump. Trong đó, việc rút hỗ trợ quân sự của Nga cho chính quyền Maduro nếu có thì cũng cần phải tương ứng với việc Mỹ rút hỗ trợ quân sự cho Ukraine trước.
Cho đến nay, Moscow đã bày tỏ sự thất vọng vì Mỹ từ chối tham gia vào việc trao đổi “đồng giá” như vậy thông qua kênh liên lạc cấp cao song phương về Venezuela do Mỹ khởi xướng.
Cuộc gặp đầu tiên giữa Thứ trưởng Ngoại giao Ryabkov và Đặc phái viên Mỹ tại Venezuela Elliot Abrams vào giữa tháng 3 ở Rome đã kết thúc mà không có sự đồng thuận, chỉ đơn giản là lặp lại yêu cầu Nga chấm dứt hỗ trợ cho Tổng thống Maduro.
Động thái gửi hai máy bay quân sự của Nga đến Caracas sau ngày gặp ở Rome là thông điệp của Moscow để cảnh báo Mỹ rằng nếu họ không sẵn sàng, người Nga sẽ tiến lên.
Nhà phân tích Vladimir Frolov cho rằng, vấn đề giữa Nga và Mỹ là lòng tin giữa cả hai hiện không tồn tại.
Không bên nào có thể chắc chắn rằng ngay cả khi đạt được thỏa thuận, phía bên kia sẽ thực hiện đầy đủ hay không.
Trong khi đó, Moscow biết rằng cuộc đảo chính tuần trước là một dấu hiệu không tốt cho sự nắm quyền của Tổng thống Maduro. Quân đội Venezuela dường như vẫn đang cân nhắc sự lựa chọn của họ.
“Moscow sẵn sàng đánh giá lại quyết định của mình, nhưng vẫn chưa rõ liệu Washington có sẵn sàng đưa cái giá tương xứng hay không”, Frolov kết luận.
