Chàng thanh niên có nụ cười hiền khô ấy lại chính là vị thuyền trưởng chèo lái con thuyền Xốp Mạt vượt qua thử thách của nạn ma túy từng hoành hành dữ dội ở vùng đất này.
Trưởng bản Lô Văn May.
Người đàn ông duy nhất ở “bản không chồng”
Mấy chục năm nay, cơn bão ma túy ở Lượng Minh chưa bao giờ thôi nhức nhối. Cũng vì ma túy mà hàng trăm nóc nhà đã vắng đàn ông, hàng trăm thanh niên nghiện ngập dẫn đến tệ nạn xã hội, mà câu chuyện về hơn 40 nóc nhà tại bản Xốp Mạt nhưng không có nổi một người đàn ông là một minh chứng đau lòng.
Trước khi dẫn chúng tôi thị sát bản nhỏ vốn đã bị băm nát vì ma túy, trưởng bản Lô Văn May cho biết, câu chuyện về những gia đình mất trụ cột đàn ông ở Xốp Mạt luôn là một câu chuyện dài không có hồi kết, tang thương và buồn nẫu ruột lắm. Cả bản có 26 con nghiện, 17 người đang thụ án với mức án thấp nhất là 20 năm tù và 11 trường hợp đang trốn lệnh truy nã. Trong đó, gần như gia đình nào cũng có cả vợ lẫn chồng, thậm chí là cả gia đình đều bập vào ma túy.
Đến nơi này, hỏi nhà trưởng bản Lô Văn May, ai cũng dành cho anh một sự trìu mến, cảm phục. Căn nhà nhỏ nằm dưới chân núi Kiêng là chốn đi về thân thuộc của trưởng bản 8x này. Sau ít phút ngỡ ngàng trước những vị khách lạ, anh nhanh chóng nhoẻn một nụ cười thật hiền bảo trước lạ sau quen.
Trước thắc mắc của tôi về sự thiếu hụt những bóng dáng nam nhi ở bản của người Thái này, anh May trầm ngâm bảo: “Họ “đi” cả rồi các đồng chí ạ, người thì chết vì sốc ma túy, HIV, người thì đi tù, đi cai nghiện. Nhưng người đi rồi sẽ về thôi nên đừng gọi bản tôi là xóm không chồng như mấy cán bộ miền xuôi nha”, nụ cười ấy lại nở trên môi anh, nhưng tôi thấy nó còn thấp thoáng một niềm tin cải biến mãnh liệt của người trưởng bản.
Câu chuyện về nguyên trưởng bản Lô Văn Tuấn cũng là một cái kết đau lòng cho vấn nạn cái chết trắng ở thánh địa ma túy Pù Lôm này. 17 năm giữ chức trưởng bản Xốp Mạt, Lô Văn Tuấn đã không thể kiên định được lòng mình trước sức quyến rũ của cơm đen (tiếng lóng của thuốc phiện).
Gạt qua trách nhiệm cao cả của một trưởng bản, Tuấn trở thành đại lý phân phối hàng cho các con buôn từ dưới xuôi lên, trở thành trùm sò cho các đường dây ma túy lớn từ Bắc chí Nam như Hải Luận, Trần Văn Hợi (Nghệ An), Hoàng Văn Thịnh (Hà Tĩnh). Năm 2005, Tuấn bị bắt khi mang trên mình ba lệnh truy nã trong ba vụ án ma túy khác nhau, và với việc vận chuyển hơn 150 bánh heroin, hắn bị tuyên án tử hình.
Điều đáng nói hơn, không chỉ Lô Văn Tuấn mà cả vợ và hai đứa con của y đều bị lôi kéo vào vòng xoáy nghiệt ngã của ma túy. Ngày y bị bắt, vợ y cũng phải tra tay vào còng, cả con trai, con gái lẫn con rể đều chịu chung số phận, chỉ tội cho hai đứa cháu, một lên 10, một lên 9 bơ vơ không nơi nương tựa.
Lấy chuyện buồn của mình làm thuốc từ bỏ ma túy cho người khác
Trong câu chuyện về những cảnh đời của bản mình, Lô Văn May không giấu giếm về hoàn cảnh của chính gia đình anh. Giọng trầm buồn khi phải khơi gợi lại chuyện không vui của quá khứ, anh chậm rãi kể chuyện gia cảnh của mình cho chúng tôi nghe.
| Không khoan nhượng với vấn nạn ma túy Với những gia đình nghiện ngập, Trưởng bản May mạnh dạn đề xuất cấp trên lập hồ sơ đưa đi cai nghiện bắt buộc. Mưa dầm thấm lâu, ban đầu nhiều người còn xem thường, nhưng sau thấy trưởng bản May làm quyết liệt và nghiêm khắc quá nên đã nghe theo. Trong nhiều chuyên án triệt phá điểm nóng ma túy trên địa bàn xã Lượng Minh, anh May đều tham gia. Trong những lần đối mặt với các tên nghiện, mua bán heroin, đã không ít lần anh bị đe dọa, nguy hiểm đến tính mạng. |
Anh là con đầu trong gia đình có bốn anh em. Cũng như bao gia đình người Thái ở bản Xốp Mạt, gia cảnh nhà anh rất khó khăn. Sau những nỗ lực của bố mẹ vì con chữ, anh được đến trường, nhưng bước vào lớp 11 thì Lô Văn May phải bỏ dở vì bố mẹ không thể cố thêm được nữa.
Năm 2003, anh lên đường nhập ngũ. Gia nhập kỷ luật quân đội được nửa năm thì anh nhận được hung tin, mẹ bị bắt vì xách thuê ma túy và phải nhận mức án cao nhất là tử hình. Chàng thanh niên Lô Văn May suy sụp tinh thần hoàn toàn. Thế rồi cơn dư chấn ấy cũng đi qua, đầu năm 2006, anh xách ba lô trở về quê hương.
Nhờ lối sống trong sạch, bản lĩnh kiên định, lại năng nổ với các công việc đoàn xã, không lâu sau ngày về quê, May được đề cử làm bí thư chi đoàn bản Xốp Mạt. Một năm sau, khi trưởng bản Lô Văn Tuấn bị bắt vì dính đến ma túy, Lô Văn May được bầu làm người kế nhiệm. Năm đó, anh vừa bước sang tuổi 23.
Từ khi Lô Văn May đảm nhiệm chức trách chèo lái bản Xốp Mạt, đời sống bà con dần đi vào nếp tăng gia sản xuất, cuộc sống bớt khốn nghèo hơn trước. Được vài năm thì cơn bão số phận lại ập đến. Một đường dây ma túy trên đỉnh Pù Lôm bị phá, trong đó có sự tham gia của bố ruột Lô Văn May. Nhanh chân trốn thoát, nhưng ông đã phải sống chui lủi trong rừng sâu để tránh sự tầm nã của các trinh sát.
Sau khi biết người cha của mình dính đến ma túy, việc đầu tiên anh làm là xin thôi chức trưởng bản. Hiểu tâm lý của anh nên đề xuất đó được chấp nhận, nhưng UBND xã vẫn giữ anh lại làm công an viên.
Đó là khoảng thời gian anh phải tự đấu tranh với bản thân rất nhiều, khi quyết định hợp tác với cơ quan điều tra để giăng lưới bắt người cha tội lỗi của mình. Nhiều đêm ông lặng lẽ về thăm con, anh đã ra sức thuyết phục để ông ra đầu thú, đặng hưởng sự khoan hồng của pháp luật nhưng ông kiên quyết trốn chạy.
Một đêm mưa gió sầm sập, khi thấy ông trở về, anh đã đau đớn bí mật báo cho công an xã đến vây bắt cha. Nhưng cũng may là với tội danh xách thuê ma túy, ông chỉ phải lãnh án 10 năm tù. Vừa rồi anh mới lên trại thăm cha, thấy ông khỏe hơn, và khoe là sắp được giảm án, anh cũng vui lây. Khi đã bắt đầu yên vị với công việc của một công an viên, thì người trưởng bản hiện tại bỏ trốn khỏi địa phương vì trốn nã, Lô Văn May lại được đề bạt làm trưởng thôn.
Sinh ra trong rốn lũ ma túy, lại có hoàn cảnh gia đình gắn với nỗi đau do nàng tiên nâu sinh ra, nên hơn ai hết Lô Văn May hiểu cần phải làm gì để cứu rỗi bản làng. Những đêm dài trằn trọc không ngủ, người trưởng bản trẻ tuổi ấy lại thao thức làm sao để cai dứt cơn nghiện cho hàng chục người đang quằn quại trong vũng lầy trắng ấy? Thanh niên trai tráng sau khi cai nghiện thành công, trở về bản lại tái nghiện.
Một mặt anh kiên trì đến từng nhà tâm sự với từng người về chính hoàn cảnh gia đình mình, những nỗi đau mất mát mà chính mình phải đeo mang; một mặt anh cố gắng thay bố mẹ dạy dỗ 3 đứa em của mình nên người, làm ăn lương thiện, không giẫm lên con đường lầm lỗi của bố mẹ…
Với nỗ lực của mình, trưởng bản Lô Văn May đang hi vọng tương lai gần sẽ không có thêm đứa trẻ nào bị mất cha, người vợ nào bị mất chồng vì ma túy nữa. Bản Thái này lại tất nập bóng dáng đàn ông, thanh niên trai tráng.
| Xót xa cảnh hai chồng rồi cũng... bằng không Ở bản Xốp Mạt, éo le trớ trêu nhất phải nhắc đến là trường hợp gia đình chị Lô Thị Phương. Phương lấy chồng từ năm 17 tuổi, có với nhau hai đứa con thì chồng dính vào nghiện ngập, trong một lần sốc thuốc, anh ta chết gục bên suối. Tuổi còn trẻ, nhan sắc có, Lô Thị Phương không quá khó khăn để đi thêm bước nữa. Đứa con thứ 4 cùng với người chồng thứ 2 này vừa chào đời thì anh ta bị bắt vì vận chuyển ma túy, án tử hình vừa tuyên năm ngoái. Chưa bước qua tuổi 30, góa bụa với sáu đứa con nheo nhóc, Lô Thị Phương vật lộn với cuộc mưu sinh. Gia cảnh khó khăn, một mình dạy con không xuể, những đứa trẻ của Phương lớn lên cũng dần đi vào vết xe đổ của những người bố, đứa đầu đang thụ án tại trại giam số 6 Bộ Công an, ba đứa nữa đang sống dở chết dở vì nghiện nặng, không làm gì được ngoài việc nằm bàn đèn hút thuốc phiện. |
Loan Nguyễn
