Trường hợp cấp bách mới phát hành trái phiếu Chính phủ bằng ngoại tệ

Trong kỳ họp bất thường lần thứ nhất Quốc hội khóa XV diễn ra sáng 4/1, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội - ông Vũ Hồng Thanh trình bày báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết về chính sách tài khóa, tiền tệ để hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.

Tăng thuế đối với giao dịch chứng khoán, bất động sản

Báo cáo thẩm tra nêu rõ, Ủy ban Kinh tế cơ bản nhất trí với sự cần thiết thực hiện chính sách tài khóa, tiền tệ để hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.

Theo Tờ trình của Chính phủ, tổng quy mô hỗ trợ của Chương trình gồm hỗ trợ tài khóa 291.000 tỷ đồng, hỗ trợ tiền tệ khoảng 46.000 tỷ đồng, hỗ trợ qua các quỹ khác 10.000 tỷ đồng và một số giải pháp hỗ trợ dự kiến triển khai nhưng chưa được tính toán cụ thể.

Do vậy, Uỷ ban Kinh tế đề nghị Chính phủ bổ sung, tính toán lại số liệu để làm rõ tổng quy mô của các chính sách hỗ trợ.

Ngoài ra, cơ quan thẩm tra còn đề nghị đánh giá tác động đầy đủ, nhiều chiều của việc thực hiện các chính sách nêu trên đến tăng trưởng kinh tế, cân đối vĩ mô, lạm phát, nợ xấu… 

Về tăng bội chi ngân sách nhà nước, Uỷ ban Kinh tế tán thành việc chấp nhận thâm hụt ngân sách Nhà nước cao hơn, mỗi năm thâm hụt ngân sách tăng khoảng 1% đến 1,2% GDP trong 2 năm thực hiện Chương trình (2022-2023).

Đa số ý kiến tại cơ quan thẩm tra cũng thống nhất với chủ trương miễn, giảm một số loại thuế, phí, trong đó thống nhất chính sách giảm thuế giá trị gia tăng 2% áp dụng cho các mặt hàng chịu thuế 10% nhưng đề nghị rà soát đối tượng áp dụng.

Ông Thanh nhấn mạnh, cần tập trung vào các ngành, lĩnh vực cần được kích cầu, có tác dụng lan tỏa, cần loại trừ các sản phẩm chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Đối với việc cho phép tính vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp đối với khoản chi ủng hộ, tài trợ của doanh nghiệp, tổ chức cho các hoạt động phòng, chống dịch Covid-19, đa số ý kiến tại cơ quan thẩm tra cho rằng vấn đề huy động xã hội hóa trong giai đoạn tới chưa được đánh giá kỹ lưỡng, việc tính toán chi phí thực tế được khấu trừ có nhiều rủi ro do đó, đề nghị thực hiện theo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp.

Ngoài ra, cân nhắc quy mô miễn, giảm thuế. Nhiều ý kiến đề nghị tiếp tục nghiên cứu biện pháp cho trừ bổ sung theo tỉ lệ nhất định trên cơ sở chi phí thực tế để tính thuế thu nhập doanh nghiệp, áp dụng trong ngắn hạn (chi phí tạo tài sản cố định trong 2 năm 2022 - 2023 và chi phí lao động năm 2022); tăng thuế đối với giao dịch chứng khoán, bất động sản, lĩnh vực kinh doanh trên nền tảng kỹ thuật số hoặc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với một số mặt hàng cần hạn chế tiêu dùng.

Cơ quan thẩm tra cũng nhất trí việc sử dụng 6,6 nghìn tỷ đồng từ nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương năm 2021 để hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động và đề nghị cần có giải pháp phù hợp, hiệu quả, tránh trục lợi.

Với chính sách hỗ trợ lãi suất, Chủ nhiệm Vũ Hồng Thanh phản ánh, đa số ý kiến nhất trí, tuy nhiên cần tập trung vào một số ngành, lĩnh vực quan trọng, các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh có khả năng trả nợ, có khả năng phục hồi hoặc được bảo lãnh tín dụng.

Cơ quan thẩm tra lưu ý chú trọng khoản vay tạo dư địa cho phục hồi và phát triển như việc cải tạo chung cư cũ; xây dựng nhà ở xã hội, nhà cho công nhân thuê và thuê mua…; quy định rõ đối tượng, phạm vi, điều kiện vay vốn; kiểm soát chặt chẽ, tránh trục lợi chính sách.

Về chính sách tiền tệ, Uỷ ban Kinh tế đề nghị cần lượng hóa các giải pháp của chính sách để đánh giá tác động đến nền kinh tế.

Ngoài ra, cơ quan thẩm tra đề nghị xem xét thêm việc chủ động sử dụng đồng bộ, linh hoạt, hiệu quả các công cụ của chính sách tiền tệ để giảm mặt bằng lãi suất khoảng 0,5% đến 1%, nhất là trong các lĩnh vực ưu tiên.

Việc tiếp tục tái cấp vốn và gia hạn vay tái cấp vốn đối với Ngân hàng Chính sách Xã hội để cho người sử dụng lao động vay trả lương cho người lao động, theo cơ quan thẩm tra, cần có giải pháp mang tính khả thi, tổ chức triển khai nhanh trong thực tế.

Cấp bách mới phát hành trái phiếu ngoại tệ

Nêu quan điểm về huy động nguồn lực, Uỷ ban Kinh tế đề nghị Chính phủ báo cáo rõ tính khả thi của nguồn vốn vay ODA, ưu đãi nước ngoài theo hình thức hỗ trợ ngân sách để huy động ngay trong 2 năm 2022-2023.

Trong phương án huy động nguồn lực, Chính phủ tính đến việc phát hành trái phiếu Chính phủ, bảo đảm nguyên tắc phối hợp chặt chẽ trong điều hành chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa và các chính sách vĩ mô khác, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, thị trường tài chính, tiền tệ và đảm bảo các cân đối lớn. Ưu tiên phát hành trái phiếu chính phủ trong nước bằng nội tệ, trường hợp cần thiết có thể phát hành bằng ngoại tệ.

Cơ quan thẩm tra của Quốc hội lưu ý, phát hành trái phiếu Chính phủ bằng ngoại tệ chỉ thực hiện trong trường hợp cấp bách và phải báo cáo cấp có thẩm quyền. Đồng thời phải tính toán kỹ chi phí huy động, tác động đến tỷ giá, thị trường ngoại hối và thanh khoản ngoại tệ; phát hành trái phiếu Chính phủ trực tiếp cho Ngân hàng Nhà nước cần có phương án cụ thể.

Chủ nhiệm Vũ Hồng Thanh cho biết, cơ quan thẩm tra tán thành tăng vốn điều lệ cho Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, nhưng đề nghị ưu tiên từ nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách Trung ương tương ứng với số lợi nhuận sau thuế thực nộp NSNN của Ngân hàng.

Liên quan đến đầu tư kết cấu hạ tầng, ông Thanh nói, Chính phủ dự kiến bố trí vốn cho một số dự án đường bộ cao tốc chưa có trong Kế hoạch; một số dự án chưa đủ thủ tục đầu tư, rất khó có thể triển khai thực hiện và giải ngân ngay trong năm 2022-2023.

Bên cạnh đó Chính phủ cũng chưa làm rõ phương án điều hòa nguồn vốn đầu tư công trong Kế hoạch và trong Chương trình. Uỷ ban  Kinh tế đề nghị cần tiếp tục tính toán, rà soát kỹ danh mục dự án, bảo đảm việc bổ sung nguồn lực cho các dự án đầu tư công phải gắn với khả năng hấp thụ vốn. Ngoài ra, chú trọng cả lĩnh vực xã hội và bảo đảm sử dụng nguồn vốn hiệu quả, công khai, minh bạch.

"Uỷ ban Kinh tế đề nghị bên cạnh việc cải cách thủ tục hành chính và cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh có trọng tâm, cần khẩn trương ban hành Chiến lược tổng thể về phòng, chống dịch Covid-19 giai đoạn 2021-2023, sớm tổng kết các quy định pháp luật có liên quan đến công tác phòng, chống dịch Covid-19 để sửa đổi, bổ sung kịp thời; tập trung tháo gỡ các vướng mắc về cơ chế, chính sách, pháp luật liên quan đến nhà ở xã hội, nhà ở công nhân", ông Thanh báo cáo Quốc hội.

Sau khi nghe tờ trình và báo cáo thẩm tra, ngay chiều 4/1, Quốc hội sẽ thảo luận tại tổ dự thảo Nghị quyết về chính sách tài khóa, tiền tệ để hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.