“Chúng tôi không thể chấp nhận được thông điệp của ông Bolton được đưa ra từ Israel”, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố, đồng thời khẳng định ông Bolton đã phạm “sai lầm nghiêm trọng”.
Ông Erdogan đang đề cập đến tuyên bố của ông Bolton trong chuyến thăm Israel cuối tuần qua. Trong đó, ông Bolton cam kết trong trường hợp Mỹ rút quân, Washington sẽ vẫn đảm bảo an toàn cho dân quân người Kurd – lực lượng đồng minh của Mỹ đang thống trị các khu vực ở Bắc Syria nhưng bị Thổ Nhĩ Kỳ coi là khủng bố.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan.
Các đơn vị bảo vệ nhân dân người Kurd (YPG) bị Ankara coi là một nhánh của đảng Công nhân người Kurd (PKK) – lực lượng từng thực hiện một cuộc nổi dậy kèo dài hàng thập kỷ chống lại Thổ Nhĩ Kỳ. YPG cũng là đối tác chính của Mỹ tại Syria. Lầu Năm Góc đã cấp cho YPG vũ khí, hỗ trợ không kích và huấn luyện để lực lượng này chiến đấu với IS kể từ năm 2015. YPG đã mất hàng ngàn chiến binh khi chiến đấu giúp liên quân do Mỹ đứng đầu.
Ông Erdogan nhấn mạnh rằng YPG không thể là đại diện của người Kurd và khẳng định rằng có lẽ ông Bolton “có lẽ không biết” nhóm người này là ai. Ông cũng cho hay Thổ Nhĩ Kỳ đang đối mặt với “thời điểm quan trọng” ở Syria, quốc gia có đường biên giới chung dài 800km.
Trong nhiều tháng qua, Ankara đe dọa sẽ tấn công chống lại người Kurd ở Đông Bắc Syria, coi sự hiện diện của họ ở đây là bất hợp pháp. Mối đe dọa đó khiến người Kurd càng nơm nớp khi ông Donald Trump tuyên bố hôm 19/12 rằng Mỹ sẽ nhanh chóng rút quân khỏi Syria – một động thái gặp sự chỉ trích mạnh mẽ từ các chuyên gia an ninh và các nhà lập pháp. Ông Trump về phần mình nhấn mạnh sự cần thiết của các quốc gia khác trong cuộc chiến chống IS và tán thành việc Thổ Nhĩ Kỳ “lấp đầy chỗ trống” mà Mỹ bỏ lại ở Syria. Các nhà chỉ trích cho rằng hành động đó không khác gì tiếp tay cho Thổ Nhĩ Kỳ tấn công người Kurd – lực lượng đã giúp đỡ Mỹ.
YPG được coi là đối tác hiệu quả nhất của Washington trong cuộc chiến chống IS. Nhưng với tuyên bố của ông Trump, họ phần nào cảm thấy bị phản bội.
Nhằm trấn an các đồng minh về cam kết của Washington, ông Bolton và Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã tới thăm các Thủ đô Trung Đông trong tuần này nhằm bày tỏ ý định bảo về người Kurd và tiếp tục chống lại IS.
“Chúng tôi không nghĩ rằng người Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục hành động quân sự mà không có sự phối hợp và đồng ý của Mỹ”, ông Bolton nói hôm 7/1 tại Israel. Ông nói thêm rằng Thổ Nhĩ Kỳ phải đảm bảo yêu cầu của Tổng thống (Trump) rằng các lực lượng đối lập đã chiến đấu cho Mỹ sẽ không bị đe dọa”.
Tuy nhiên, với phản ứng mới nhất của ông Erdogan, yêu cầu trên của ông Bolton khó có thể được đáp ứng.
Timothy Ash, chuyên gia về Thổ Nhĩ Kỳ cho hay, những bình luận của nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ mang tính thời điểm.
“Cả ông Bolton và Pompeo đang cố gắng làm tốt nhất có thể khi phải đối mặt với tình huống khó khăn được tạo ra bởi quyết định bất ngờ của ông Trump về việc rút quân khỏi Syria”, chuyên gia nhận xét. Mới tháng Chín năm ngoái, ông Bolton cam kết Mỹ sẽ ở lại Syria chừng nào Iran còn hoạt động ở đó.
“Dường như không có bình luận nào của ông Bolton lẫn của ông Pompeo liên quan đến mối quan tâm của Thổ Nhĩ Kỳ”, Ash nói, “và tôi nghĩ ông Erdogan đang phản ứng với điều đó”.
Sự hỗ trợ của Mỹ dành cho người Kurd ở Syria là một điểm gây tranh cãi lớn giữa Washington và Ankara. Mối quan hệ giữa hai đồng minh bị xáo trộn trong vài năm qua liên quan tới chính sách về Syria, lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Iran, thuế quan thương mại cũng như mối quan hệ ngày càng ấm lên giữa ông Erdogan và Nga.
Xem thêm: "Ngao du" với Nga quá lâu, các nước Ả Rập tha thiết muốn ông Assad quay lại "cuộc tình cũ"?
