Vương quốc Anh vừa đạt một cột mốc quan trọng trong việc hỗ trợ Kiev khi 200 phi công Ukraine hiện đã hoàn thành khóa đào tạo với Không quân Hoàng gia Anh (RAF).
Những phi công này, với 8 phi công mới nhất tốt nghiệp Chương trình Đào tạo bay cơ bản (EFT) của Không quân Hoàng gia Anh hồi đầu tuần này, sẽ nhanh chóng được chuyển sang chương trình huấn luyện bay nâng cao hơn.
Tất cả nằm trong quá trình chuẩn bị cho không quân Ukraine chuyển từ tiêm kích từ thời Liên Xô sang sử dụng máy bay chiến đấu F-16 Fighting Falcon (Chim Cắt) hiện đại hơn do Mỹ sản xuất.
Các đồng minh NATO đã cam kết cung cấp hơn 90 máy bay chiến đấu F-16 cho Ukraine, hướng tới mục tiêu có 2 phi đội "Chim Cắt" đầy đủ vào đầu năm 2025, cùng với khả năng tiêm kích Mirage 2000 của Pháp và tiêm kích Gripens của Thụy Điển có thể được triển khai tới tiền tuyến trong tương lai.
Không quân Hoàng gia Anh thông báo về các phi công Ukraine hoàn thành khóa đào tạo bay cơ bản, tháng 10/2024. Ảnh: X/Twitter
Chương trình EFT của Không quân Hoàng gia Anh, sử dụng máy bay cánh quạt GROB-115, là giai đoạn đầu tiên trong chương trình đào tạo phi công Ukraine gồm 3 giai đoạn do Mỹ, Đan Mạch và Hà Lan dẫn đầu. Sau đó, những người tốt nghiệp EFT sẽ tiếp tục được đào tạo nâng cao trên máy bay phản lực Alpha trước khi chuyển sang lái F-16 tại Trung tâm đào tạo F-16 châu Âu ở Romania.
"Lễ tốt nghiệp mới nhất của các phi công Ukraine từ khóa đào tạo bay cơ bản của RAF đã diễn ra, có sự tham dự của Thứ trưởng Quốc phòng Anh LukePollard và Đại sứ Ukraine tại London, Tướng Valerii Zaluzhnyi. Bước tiếp theo là đào tạo nâng cao và chuyển đổi sang F-16 với các quốc gia đối tác", Không quân Hoàng gia Anh (RAF) thông báo trên X/Twitter hôm 22/10.
RAF không vận hành F-16, nhưng họ là đơn vị ủng hộ chương trình quốc tế cung cấp cho Kiev cả đào tạo phi công và kỹ thuật để giúp các phi công Ukraine làm chủ mẫu tiêm kích đa nhiệm thế hệ thứ 4 này.
Tổ hợp chương trình này bắt đầu với chương trình Đào tạo bay cơ bản (EFT) của RAF – mà trang Kyiv Post của Ukraine mô tả là "giai đoạn đầu tiên của chương trình đào tạo 3 giai đoạn theo Liên minh năng lực không quân Ukraine (UACC), do Mỹ, Đan Mạch và Hà Lan đứng đầu".
Những phi công tương lai trải qua EFT đã dành khoảng 70 giờ trên máy bay cánh quạt GROB-115 do Đức sản xuất. Hiện tại, máy bay này được RAF và Hải quân Hoàng gia Anh sử dụng làm máy bay huấn luyện bay đầu tiên. Sau khi tốt nghiệp chương trình EFT, các phi công sẽ tham gia khóa đào tạo nâng cao hơn hiện đang được Không quân Pháp cung cấp.
Chương trình kéo dài 6 tháng ở Pháp sẽ chứng kiến các phi công tương lai được đào tạo trên máy bay phản lực tấn công hạng nhẹ Alpha 2 chỗ ngồi, được trang bị bảng điều khiển được cải tiến giống với các tính năng buồng lái của máy bay F-16. Các học viên sẽ dành khoảng 80 giờ trên máy bay, cũng như thêm 60 giờ trong máy mô phỏng.
Khóa đào tạo sẽ diễn ra nhanh chóng – theo đúng nghĩa đen về mặt tốc độ. Trong khi GROB-115 chỉ có tốc độ tối đa là 140 dặm/giờ (225 km/h), Alpha có thể đạt tốc độ 560 dặm/giờ (900 km/h).
Sau khi hoàn thành đào tạo trên Alpha, các phi công sẽ đến Romania, nơi có Trung tâm huấn luyện F-16 châu Âu (EFTC) tại Căn cứ không quân Fetesti, và trải qua 6-9 tháng nữa trên F-16. Phi công F-16 Ukraine đầu tiên sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ đã hoàn thành khóa đào tạo tại EFTC vào tháng 7. Chương trình đặt mục tiêu đào tạo 3 phi công cho mỗi chiếc F-16 được cung cấp cho Ukraine.
Cho đến nay, hơn 90 máy bay chiến đấu thế hệ thứ 4 đã được các thành viên NATO là Bỉ, Đan Mạch, Hà Lan và Na Uy cam kết chuyển giao. Kiev đang hướng tới mục tiêu có thể vận hành 2 phi đội đầy đủ, mỗi phi đội gồm 40 máy bay chiến đấu F-16, vào đầu năm 2025.
Mặc dù Ukraine cũng đã nhận được những chiếc F-16 đầu tiên vào tháng 7, nhưng tốc độ đào tạo trên Fighting Falcon đã bị đặt dấu hỏi sau khi một trong những phi công đầu tiên thiệt mạng trong một vụ tai nạn vào tháng 8. Vì một vài lý do, sau vụ tai nạn, Ukraine đã chuyển trọng tâm đào tạo phi công F-16 sang đào tạo phi công trẻ chưa từng lái máy bay từ thời Liên Xô.
Chương trình đào tạo trong tương lai có thể cần mở rộng ra ngoài F-16 Fighting Falcon. Đầu tháng này, Paris đã thông báo rằng họ sẽ cung cấp cho Kiev một số lượng máy bay chiến đấu Dassault Mirage 2000, trong khi Thụy Điển cũng đang cân nhắc một kế hoạch có thể gửi máy bay chiến đấu Saab JAS 39 Gripen.
Ukraine có thể sớm có sức mạnh không quân để kiểm soát bầu trời của mình, nhưng trước tiên họ cần các phi công được đào tạo và sẵn sàng thực chiến.
Minh Đức (Theo National Interest, UK Defence Journal)
