Theo tín ngưỡng truyền thống của người Việt, tháng 7 âm lịch là dịp xá tội vong nhân. Người xưa lý giải đó là dịp "mở cửa địa ngục", các cô hồn được xá tội, vất vưởng ở dương gian.
Tháng 7 âm lịch theo quan điểm của Phật giáo cũng trùng vào lễ Vu lan, gắn với tinh thần báo hiếu. Vì vậy, các gia đình sẽ làm cỗ, sắm sửa lễ cúng Phật, cúng gia tiên.
Lễ cúng Phật, thần linh và lễ cúng gia tiên thường được thực hiện vào buổi sáng. Bên cạnh lễ cúng gia tiên, nhiều gia đình còn bày lễ cúng chúng sinh ngoài sân, trước thềm nhà để cúng cô hồn vào ngày xá tội vong nhân.
Lễ cúng cô hồn được thực hiện trong tháng 7 Âm lịch, thường được khuyến cáo thực hiện trong khung giờ 17-19h và kết thúc trước 12h trưa Rằm tháng 7.
Mâm lễ cúng Rằm tháng 7 Âm lịch
Mâm lễ cúng Phật (đối với gia đình thờ Phật)
Lễ cúng Phật thường có các món chay như:
+ Xôi (đỗ xanh, xôi gấc, xôi vò hạt sen, xôi trắng ruốc nấm hương...)
+ Giò, chả chay.
+ Nem chay hoặc nem nấm.
+ Canh nấm hoặc rau củ quả.
+ Đậu phụ...
Mâm lễ cúng gia tiên
Đối với mâm lễ cúng tổ tiên chúng ta thường sắp xếp "Trên chay dưới mặn" tức là trên hoa quả, dưới là cỗ mặn. Các món ăn nấu tùy theo điều kiện gia đình, hoặc là các món mà ngày xưa ông bà tổ tiên thích ăn.
- Nếu người cúng là trưởng tộc thì cúng xôi gà và 9 bát xếp chồng lên nhau, 9 đôi đũa. Nếu không có gà thì một miếng thịt hoặc một khoanh giò.
- Nếu là con trưởng trong nhà thì cúng 1 mâm cơm, tùy tâm và điều kiện, có ít cúng ít, có nhiều cúng nhiều, nhưng không thể thiếu 7 cái bát chồng lên nhau.
- Nếu không phải con trưởng thì cúng 1 mâm cơm gồm nhiều đồ ăn và 5 cái bát tượng trưng cho ngũ đại đồng đường, xếp 5 bát chồng lên nhau.
Chúng ta lâu nay thường lầm tưởng xếp 6 cái bát, để các các cụ ngồi thành 1 mâm, thực ra không phải vậy. Số lượng bát phải phụ thuộc vào người cúng là con trưởng hay con thứ, tượng trưng cho các đời trong dòng tộc.
Mâm cúng và đồ lễ cúng cô hồn
(Đối với các gia đình phát tâm cúng thí)
Chuẩn bị các lễ vật sau:
+ Quần áo giấy chúng sinh nhiều màu sắc
+ Bánh kẹo, bim bim, bỏng ngô, bỏng gạo, thạch...
+ 12 bát cháo trắng nhỏ.
+ Tiền vàng chúng sinh.
+ Ngô, khoai lang luộc.
+ Cốc nước lã hoặc rượu
+ Đĩa gạo, đĩa muối (khi cúng xong rắc phía ngoài đất nhà mình).
+ Đĩa ngũ quả
+ 12 cục đường thẻ (nếu có).
Lễ cúng đặt ở ngoài trời, bên ngoài đất nhà mình, trước cửa và cúng vào chiều tối. Tuyệt đối không cúng chúng sinh bằng các món mặn mà chỉ các món chay như trên.
Khi kết thúc lễ cúng chúng sinh, gạo và muối sẽ tung ra phía ngoài đất nhà mình, còn vàng mã hóa đốt cháy phía bên ngoài gần vị trí cúng.
Văn khấn cúng Rằm tháng 7 Âm lịch
Văn khấn cúng Phật Rằm tháng 7 Âm lịch tại nhà
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con kính lạy Đức Địa Tạng Vương Bồ Tát, Đức Mục Kiền Liên Tôn Giả.
Hôm nay là ngày Rằm tháng Bảy…
Tín chủ chúng con là…
Ngụ tại…
Thành tâm sửa biện hương hoa, lễ vật và các thứ cúng dâng, bày lên trước án.
Chúng con thành tâm kính mới ngài Đức Địa Tạng Vương Bồ Tát, Đức Mục Kiền Liên Tôn Giả.
Chúng con thành tâm kính mời ngài Kim Niên Đương cai Thái Tuế chí đức Tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng Chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân và tất cả các vị thần linh cai quản trong khu vực này.
Cúi xin các ngài giáng lâm án tọa, xét soi chứng giám.
Nay gặp tiết Vu Lan, ngày vong nhân được xá tội. Chúng con đội ơn Tam Bảo, Phật trời phù hộ, thần linh các đấng che chở, công đức lớn lao nay không biết lấy gì đền báo.
Do vậy kính dâng lễ bạc, giãi tỏ lòng thành, nguyện mong nạp thụ. Phù hộ độ trì cho chúng con và cả gia đình luôn mạnh khỏe, già trẻ bình an, một lòng hướng về chính đạo, lộc tài vượng tiến, gia đạo hưng long.
Giãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Văn khấn cúng gia tiên
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Con lạy chín phương trời, mười phương chư vị Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy tổ tiên nội ngoại và chư vị hương linh
Tín chủ (chúng) con là:...
Ngụ tại:...
Hôm nay là ngày Rằm tháng Bảy năm...
Nhân gặp tiết Vu lan vào dịp Trung nguyên, chúng con nhớ đến Tổ tiên ông bà cha mẹ đã sinh thành ra chúng con gây dựng cơ nghiệp, xây đắp nền nhân, khiến nay chúng con được hưởng âm đức.
Chúng con cảm nghĩ ơn đức cù lao khôn báo, cảm công trời biển khó đền nên tín chủ con sửa sang lễ vật, hương hoa, trà quả, kim ngân, vàng bạc, thắp nén tâm hương, thành tâm kính lên các cụ Cao tằng tổ khảo, Cao tằng tổ tỷ, bá thúc, đệ huynh, cô di, tỷ muội và tất cả hương hồn trong nội tộc, ngoại tộc của họ....
Cúi xin các vị thương xót cháu con, linh thiêng hiện về, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, phù hộ cho con cháu mạnh khoẻ bình an, lộc tài vượng tiến, vạn sự tốt lành, gia đạo hưng long, hướng về chính giáo.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Văn khấn cúng chúng sinh Rằm Tháng 7
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Con lạy chín phương trời, mười phương chư phật, chư phật mười phương.
Con lạy Đức Phật Di Đà
Con lạy Bồ Tát Quan Âm.
Con lạy Táo Phủ Thần quân Chinh thần.
Tiết tháng 7 sắp thu phân
Ngày rằm xá tội vong nhân hải hà
Âm cung mở cửa ngục ra
Vong linh không cửa không nhà
Đại Thánh Khảo giáo - A Nan Đà Tôn giả
Tiếp chúng sinh không mả, không mồ bốn phương
Gốc cây xó chợ đầu đường
Không nơi nương tựa đêm ngày lang thang
Quanh năm đói rét cơ hàn
Không manh áo mỏng - che làn heo may
Cô hồn nam bắc đông tây
Trẻ già trai gái về đây hợp đoàn
Nay nghe tín chủ thỉnh mời
Lai lâm nhận hưởng mọi lời trước sau
Cơm canh cháo nẻ trầu cau
Tiền vàng quần áo đủ màu đỏ xanh
Gạo muối quả thực hoa đăng
Mang theo một chút để dành ngày mai
Phù hộ tín chủ lộc tài
An khang thịnh vượng hòa hài gia trung
Nhớ ngày xá tội vong nhân
Lại về tín chủ thành tâm thỉnh mời
Bây giờ nhận hưởng xong rồi
Dắt nhau già trẻ về nơi âm phần
Tín chủ thiêu hóa kim ngân
Cùng với quần áo đã được phân chia
Kính cáo Tôn thần
Chứng minh công đức
Cho tín chủ con
Tên là:…
Vợ/Chồng:..
Con trai:..
Con gái:..
Ngụ tại:...
*Thông tin trong bài chỉ mang tính chất tham khảo
Minh Hoa (t/h)