Thôn Thiệu Tổ, xã Trung Nguyên (Yên Lạc, Vĩnh Phúc) không chỉ nổi tiếng bởi sự giàu có từ nghề tóc, nơi đây còn nổi tiếng với tên gọi: “Làng ung thư”. Ở đây, "thần chết" luôn rình rập chờ cướp đi tính mạnh của người dân. Chẳng chừa ai, từ già đến trẻ, trai hay gái, chỉ cần ung thư phát sinh là "thần chết" ra tay "bắt người". Thế nên, trong cái làng nhỏ bé khoảng 1.800 nhân khẩu này có tới hàng trăm cái chết liên tiếp vì ung thư chỉ trong một thời gian ngắn ngủi.
Kho thuốc trừ sâu của Công ty Cổ phần DVNN&PTNN Vĩnh Phúc ngày còn hoạt động
Mới tới đầu làng, chúng tôi đã nghe nhiều người đang truyền tai, thông báo đứa này, thằng kia lại chết vì ung thư phổi, ung thư máu hay người này, người kia sinh con dị tật, sinh non... Thấy lạ, chúng tôi dừng xe hỏi thăm một ông cụ đang làm việc ở ven đường: "Làng này có lời nguyền hay bệnh dịch gì mà đi đâu chúng cháu cũng thấy mọi người bàn tán người này, người kia chết vì ung thư?".
Dừng tay, ông cụ (tên là Nguyễn Văn Hùng, người dân thôn Thiệu Tổ) cho biết: "Các cháu từ xa mới tới nên không biết, ở làng này, gần như tháng nào cũng có người chết vì ung thư và sinh con quái dị. Hôm qua ra đường làng mua hàng, thấy mọi người nói chuyện có mấy trường hợp sinh non, đứa bé vừa sinh đã mắc bệnh phổi và bệnh liên quan đến máu rồi. Tội nghiệp. Đã vậy, mấy năm gần đây, số người chết vì ung thư nhiều quá nên mọi người gọi làng này là làng ung thư. Khổ lắm. Nhiều người đang sống khỏe mạnh, đến khi phát hiện ra bệnh thì chỉ sống thoi thóp được một thời gian là chết. Như tôi già rồi có chết cũng không sao, tội nhất là bọn trẻ, có đứa chưa đầy 30 tuổi đầu đã chết rồi".
Hướng cánh tay về phía cánh đồng (khu Mả Lọ), ông cụ bảo: "Tất cả những cái chết do mắc bệnh ung thư trong làng đều do cái kho đựng và sang chiết thuốc bảo vệ thực vật kia mà ra đấy".
Kho đựng và sang chiết thuốc bảo vệ thực vật này là kho thuốc của Công ty Cổ phần Dịch vụ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Vĩnh Phúc (DVNN&PTNN). Thực chất, đây là kho chứa và đóng gói, đóng chai thuốc trừ sâu có từ những năm 1970. Hơn 30 năm sử dụng để chứa đựng, đóng gói thuốc sâu khiến môi trường nơi đây bị ô nhiễm nặng, đặc biệt là môi trường nước và không khí.
Theo lời kể của một số người dân làng Thiệu Tổ, vào những ngày nắng nóng oi bức, những hôm gió lớn, mùi thuốc trừ sâu bốc lên nồng nặc khắp thôn. Đặc biệt những ngày kho chứa đóng gói thuốc sâu, cả thôn như chìm trong khí độc, khổ nhất là người già và trẻ nhỏ, mùi nặng quá khiến họ khó thở... Nhiều gia đình phải đóng kín cửa, bật quạt, dùng đủ các loại khử mùi chỉ mong giảm bớt mùi để thở nhưng chẳng ăn thua, mùi thuốc sâu vẫn nồng đậm trong không khí.
Cụ Bùi Ngọc Hưng (70 tuổi), người dân thôn Thiệu Tổ chia sẻ: "Mấy năm gần đây, rất nhiều người dân trong làng bị chết do ung thư. Người chết toàn là những người trẻ tuổi tầm từ 30 - 55. Ô nhiễm thế này thì thọ được bao nhiêu?".
Cụ Hưng kể: "Cách đây mấy tháng, anh trai tôi là Bùi Văn Thuần chết vì ung thư phổi. Nỗi đau chưa kịp nguôi ngoai thì 1 tháng sau, vợ của anh trai tôi là Nguyễn Thị Thuận cũng ra đi vì ung thư phổi. Ở thôn Thiệu Tổ, hầu như cái chết nào cũng do ung thư mà ra. Trước kia ở thôn này, đi đến đâu, mùi thuốc sâu ám tới đó. Ngay cả nước giếng bốc lên cũng có mùi thuốc sâu. Dân chúng tôi ở đây bao đời nay rồi, giờ biết chuyển đi đâu để tránh ung thư đây? Xây dựng kho đựng và sang chiết thuốc bảo vệ thực vật phải ở xa khu dân cư chứ?".
Ông Ngô Văn Thú, phó thôn Thiệu Tổ, xã Trung Nguyên, Yên Lạc, Vĩnh Phúc
Ông Ngô Văn Thú (Phó thôn Thiệu Tổ) cho biết, ngay cạnh Công ty Cổ phần DVNN&PTNT Vĩnh Phúc có một cái ao, nước ao đen ngòm, hắc mùi hóa chất thuốc sâu, cá trong đó không chết nhưng không thể lớn được. Thậm chí, số cá ấy khi người làng đánh bắt đem nấu thì rất nặng mùi thuốc, người nấu nướng cũng bị chóng mặt. Lúc mới mổ cá ra thì thay vào mùi tanh là mùi hôi đến nhức đầu.
Hồng Mây - Dương Yến
