Tuổi thơ khốn khó
Cái tên Hugo Chavez đã đi sâu vào trong trái tim mỗi người dân Venezuela không chỉ bởi những chính sách giúp đỡ người nghèo của ông mà còn vì con đường, hướng phát triển mà ông lựa chọn cho đất nước yêu dấu của mình. Những quyết định cho đất nước của vị Tổng thống giàu lòng nhân ái này có được bắt nguồn từ tuổi thơ khốn khó của bản thân.
Tổng thống Hugo Chavez là người con thực sự của vị lãnh đạo Fidel Castro.
Do từ nhỏ sống trong sự khó khăn về vật chất, lại thường được nghe kể về những giai thoại anh hùng cách mạng thuở xưa, cậu bé Chavez luôn mơ ước xóa tan bất công xã hội và dựng xây cuộc đời hạnh phúc. Tuổi niên thiếu của chàng thanh niên Chavez là những tháng ngày miệt mài trong trường quân sự và chăm chú đọc các loại sách văn chương, lịch sử, chính trị.
Chavez đặc biệt ngưỡng mộ Che Guevara từ khi đọc cuốn Nhật ký hành trình xuyên châu Mỹ Latin bằng xe máy (The motorcycle diaries), ngoài ra Chavez cũng say mê tìm hiểu về cuộc đời các vị anh hùng Simon Bolivar, Ezequiel Zamora, Simon Rodriguez...
Tất cả những điều này tạo nên những cảm xúc phức tạp trong con người Hugo Chavez, ảnh hưởng rất nhiều đến suy nghĩ và hành động của ông Chavez trên cương vị Tổng thống sau này. Nó hỗ trợ đắc lực cho sự nghiệp chính trị của ông.
Ông Chavez nhận ra, chỉ có CNXH mới có thể tạo ra một xã hội mà trong đó các nguồn tài nguyên thiên nhiên được khai thác vì lợi ích của cả xã hội. Chỉ có CNXH mới có thể phân chia lợi nhuận công bằng, nhằm chăm lo cho từng con người về lương thực, nhà cửa, giáo dục, chăm sóc y tế.
Chỉ CNXH mới có thể mang đến sự bình đẳng giữa các quốc gia, loại bỏ nguyên nhân dẫn đến chiến tranh và giải trừ vũ khí hủy diệt toàn diện. Và chỉ CNXH mới tạo được sự bình đẳng giữa giàu - nghèo, đem lại sự phát triển cân bằng cho đất nước. Đó là lý do tại sao ở lục địa châu Mỹ hầu hết người dân chọn những chính phủ do những người XHCN lãnh đạo - một sự đảo ngược đầy kịch tính từ cuối thế kỷ XX khi đa số các quốc gia này từng ủng hộ chủ nghĩa tư bản.
Hugo Chavez cải tổ phong trào Cách mạng Bolivar 200 thành đảng Thống nhất Xã hội chủ nghĩa, mô phỏng cơ cấu tổ chức và phương thức hoạt động của các tổ chức Cộng sản trước đây. Ông cũng liên tục hối thúc Quốc hội biểu quyết, gia tăng quyền lực cho Tổng thống. Để tạo sự hấp dẫn đối với quần chúng, Tổng thống Chavez đã thành lập "Nhiệm vụ Bolivar" - một hình thức trợ cấp chống dịch bệnh, mù chữ, nghèo khổ và tệ nạn xã hội.
Đồng thời, ông Chavez cũng duy trì hệ thống phúc lợi (giáo dục, y tế, trợ cấp thất nghiệp) ở mức rất cao, điều mà các Tổng thống trước ông không làm được. Nhìn chung, mọi chính sách, kế hoạch và các nhóm do ông Chavez thành lập đều hướng về một mục tiêu duy nhất là dân nghèo và người lao động.
Chủ trương hợp tác giữa các quốc gia nghèo
Tổng thống Hugo Chavez vẫn được người Venezuela và cả người dân Cuba ca ngợi vì có đường lối chính trị "chống chủ nghĩa đế quốc" sắc sảo, thương hiệu vốn thuộc về cựu Chủ tịch Cuba Fidel Castro. Họ hết lời ngợi khen việc ông Chavez tập trung giúp đỡ người nghèo và luôn theo đuổi mơ ước xây dựng một khối Mỹ Latinh mạnh mẽ, đoàn kết.
Những điều này, ông Chavez đã kế thừa một cách xuất sắc tư tưởng cách mạng của lãnh đạo Fidel Castro - người cha già của dân tộc Cuba. Nhờ sự kế thừa và phát huy đó, ông Chavez đã đem lại lợi ích không chỉ cho đất nước Venezuela mà còn cho cả xứ sở mía đường Cuba.
Năm 1991, Liên Xô (cũ) sụp đổ, đời sống kinh tế của Cuba đột ngột khó khăn vì bị cắt viện trợ, tình hình đất nước trở nên khó khăn hơn bao giờ hết: Mất điện, thiếu lương thực, không có nhiên liệu để sản xuất. Giai đoạn này, Cuba không tránh khỏi một cuộc khủng hoảng kinh tế lớn chưa từng thấy và được gọi là "giai đoạn đặc biệt".
"Người con thực sự" của Fidel Castro đã cố gắng hết sức để giúp đỡ Cuba đứng lên. Hai thập niên đã qua, Cuba có được hai phần ba lượng dầu cần thiết từ Venezuela với giá hết sức ưu đãi. Tổng thống Chavez vực Cuba dậy về mặt tài chính, còn ngành y tế của Cuba cũng tập trung giúp đỡ vị cứu tinh thực hiện dự án XHCN của mình ở đất nước Venezuela nghèo khó, đem dịch vụ y tế đến cho người nghèo, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa.
Với tầm nhìn xa rộng, ông Chavez nhận ra những tư tưởng của Chủ tịch Castro là những điều mình đang tìm kiếm. Ông luôn tôn kính nhà lãnh đạo Cuba Castro và học tập ông Castro nhiều kinh nghiệm chính trị quý báu, là động lực giúp ông đi đến thành công không nhỏ trên con đường xây dựng đất nước đi theo XNCH thế kỷ XXI. Điều nhìn thấy đầu tiên Tổng thống Chavez nhìn ra được chính là phải chuyển hướng đi từ bạo lực quân sự sang con đường chính trị cùng những chính sách mang tính cách mạng về xã hội và ngay lập tức, khi đưa vào thực tế, nó đã có hiệu quả như mong đợi.
Ông Chavez nhanh chóng nhận được sự ủng hộ của đông đảo công chúng, không chỉ là từ tầng lớp dân nghèo nhất ở Venezuela mà cả lớp trung lưu. Những người này chán ngán chính phủ cũ bởi mức sống của họ ngày càng đi xuống do sự quản lý kinh tế yếu kém. Ông được bầu lên nắm quyền với số phiếu 56%. Tổng thống Chavez còn đưa chủ trương hợp tác giữa các quốc gia nghèo nhất trên thế giới, nhất là những nước nghèo ở Mỹ Latinh.
Các cải cách của ông đều dựa trên tư tưởng của cựu lãnh đạo Cuba Fidel Castro và tất nhiên, những cải cách này không tránh khỏi những tranh cãi ở trong và ngoài nước. Có người Venezuela cho rằng, ông trao thêm quyền cho người nghèo và phát triển kinh tế, nhưng có người cho rằng ông chuyên quyền và quản lý kinh tế theo một cách tồi tệ.
Một số chính phủ lại nghĩ Chavez đe dọa làm giá dầu tăng lên và làm vùng mất ổn định, trong khi một số nước khác, như là Braxin, Cuba, Achentina lại hoan nghênh các thỏa thuận trợ cấp chung. Tuy nhiên, một thực tế không thể chối cãi là hầu hết nhân dân của đất nước ông lãnh đạo đã tỏ rõ sự hài lòng, tín nhiệm, ủng hộ ông với một tinh thần mãnh liệt. Thấy rõ nhất là năm 2002, khi các thế lực chống đối ông làm binh biến lật đổ chính phủ, thì nhân dân số đông vẫn ủng hộ ông. Họ đã tuần hành ủng hộ Chavez, làm cho lực lượng đảo chính bị thất bại và Chavez trở lại nắm quyền điều hành đất nước.
Rõ ràng, với tài lãnh đạo của vị Tổng thống vì dân Hugo Chavez, người Venezuela hoàn toàn yên tâm và hài lòng với cuộc sống hiện tại và trân trọng con đường mà ông Chavez đã vạch ra.
Thời thế tạo anh hùng Tổng thống Hugo Chavez đã tạo ra thời thế cho Venezuela với việc đắc cử Tổng thống năm 1999 và thời thế đó đã giúp ông Chavez thực hiện chủ thuyết của mình. Không chỉ riêng người dân nước này mà cả thế giới đều phải công nhận, nếu không có ông Chavez với 14 năm cầm quyền đã qua, thì Venezuela và phong trào cánh tả ở khu vực không thể được như hiện tại. Phong trào cánh tả ở khu vực đã mạnh tới mức có thể tự mình phát triển và trụ vững. Sự ra đi của ông Chavez vì thế kết thúc một thời kỳ và mở ra một giai đoạn mới đối với Venezuela và phong trào cánh tả ở khu vực. Các chuyên gia kinh tế nhận định: Thời mới tạo ra người mới nhưng người mới cũng phải biết tận dụng thời thế hoặc tạo ra thời mới thì mới có thể thành công như Tổng thống Chavez đã từng làm. Người kế nhiệm đã được ông Chavez chỉ định và theo phán đoán, sẽ là người thắng cử trong cuộc bầu cử Tổng thống tới. Người dân Venezuela hi vọng, người kế nhiệm sẽ không làm phụ lòng cố Tổng thống Chavez và đưa đất nước, đời sống của người dân Venezuela đi lên. |
Hồng Nhung (Theo BBC/Telegraph/The Australian)