Nguồn gốc của cái tên Schindler
Từ trước đến nay, cả thế giới đã luôn tin rằng, viên sĩ quan cảnh sát Giovanni Palatucci là vị anh hùng thực sự trong lòng người Do Thái bởi ông đã bất chấp tất cả hiểm nguy để giải cứu cho 5.000 người Croatia gốc Do Thái đang trong tình trạng "ngàn cân treo sợi tóc".
Palatucci đã phát giấy căn cước giả cho những người Do Thái này, giúp họ trốn khỏi các trại giam địa phương đến nơi tương đối an toàn. Đó là địa phận phía Nam Italia của ông. Chính "hành động anh hùng" đó sau này đã đẩy ông đến với cái chết tại Dachau.
Sau này, vị "cảnh sát anh hùng" này được vinh danh là "Người chính trực giữa các quốc gia" tại viện Tưởng niệm Yad Vashem ở Jerusalem. Người ta còn đặt cho ông biệt danh là "Schindler của Italia", "Thiên thần hộ mệnh của người Do Thái", "Vị thánh phù hộ người Do Thái". Thậm chí, Tòa thánh Vatican còn phong thánh cho ông để bày tỏ sự biết ơn và ngưỡng mộ đến ông.
Hàng ngàn người Do Thái tin rằng Giovanni Palatucci đã lập chiến công lớn.
Palatucci được gọi là "Schindler của Italia" theo tên của vị anh hùng Oskar Schindler. Oscar là người gốc Áo, quê ở Zwittau (vùng đất sau này thuộc Tiệp Khắc (cũ) vào năm 1918). Ông là một nhà tài phiệt thuộc giới quý tộc ngay từ những năm đầu Thế chiến thứ II.
Với tầm nhìn rộng, Oscar đã lên kế hoạch kiếm tiền từ vùng đất Ba Lan mới bị Đức quốc xã xâm chiếm bằng cách thuê mướn những nạn nhân Do Thái đang gặp khó khăn. Những người Do Thái này vui lòng làm việc cho ông, lúc đầu chỉ vì được trả bằng những hàng hóa tiêu dùng, nhưng sau này lý do chính mà ông Schindler mướn họ là để tránh cho họ bị bắt vào những trại tập trung vô nhân tính.
Những người Do Thái này sẽ bị "gom lại" và gửi đến trại lao động mang tên Plaszow để làm những công việc quá sức chịu đựng của con người và đến khi kiệt sức, họ sẽ bị bỏ mặc, chết lúc nào không ai hay biết. Vì vậy, để cứu họ khỏi bị đẩy vào những lò giết người và sự đầy ải đó, Oscar đã lập công xưởng ở gần trại, thuê mướn họ làm việc. Ông Oscar coi hành động này của mình như trò diễn xiếc đi dây khá nguy hiểm.
Bên ngoài ông tỏ ra rằng, việc thuê người của ông là một cách kiếm tiền, bên trong thì ông muốn cứu người Do Thái khỏi bị giết. Nếu phát xít Ðức khám phá ra nguyên nhân sâu kín trong chuyện mướn người chắc chắn ông không thể tránh khỏi sự trừng phạt của chúng.
Vị anh hùng thực sự Oscar Schindler.
Ai mới là một phần lịch sử?
Oscar luôn có quan niệm rằng, chiến tranh không bao giờ tạo nên sự tốt đẹp cho con người, nó chỉ mang lại những điều xấu xa và tồi tệ. Trong Thế chiến thứ II, có khoảng sáu triệu người Do Thái bị Đức quốc xã giết hại. Mặc dù, ông Oscar chỉ cứu được 1.000 người Do Thái nhưng đó là cả tấm lòng thương người, vị tha bác ái của ông. Và, người ta chỉ nhận ra lòng nhân ái bao la của ông sau khi ông qua đời và dựng lại cuộc đời ông qua bộ phim "Schindler's list" (Danh sách của Schindler).
Ðoạn cuối cuốn phim có quay cảnh những người Do Thái sau này lần lượt đến mộ ông để thăm viếng với những bó hoa tươi, lay động lòng người. Nhưng rõ ràng, rất may là Ðức quốc xã cũng không nhìn ra "kế hoạch mướn người để cứu người" Do Thái của ông. Thực sự, nếu chúng biết, chắc chắn ông sẽ phải trả một cái giá rất đắt cho hành động giả thuê mướn công nhân làm việc nhằm cứu người của ông.
Như vậy, "Schindler của Italia" đã ra đời như thế và trở thành hình tượng của bao người, nhất là những người Do Thái. Thế nhưng, mới đây, tờ International Herald Tribune đã bất ngờ tiết lộ vị anh hùng Palatucci thực ra là một phần của "Giải pháp cuối cùng" (cái chết là sự lựa chọn cuối cùng của người Do Thái). Hơn hết, vị “cứu tinh” này còn là một kẻ đồng tình với các luật lệ kỳ thị chủng tộc tại Italia.
Theo thông tin đăng tải trên tờ Internatinal Herald Tribune, trung tâm Primo Levi nhận định, qua công trình của hơn 12 nhà nghiên cứu, họ khẳng định rằng, Giovanni Palatucci đích thực là một kẻ đồng tình thực thi các luật lệ kỳ thị chủng tộc. Ngay sau khi tuyên thệ với nước Cộng hòa của Mussolini, Palatucci đã "bắt tay" cùng Quốc xã
. Xác minh lại chính xác thông tin, nhiều người vốn tôn sùng vị anh hùng Palatucci đã tỏ ra rất sốc và thất vọng. Thậm chí, viện Tưởng niệm diệt chủng ở Washington cũng đã phá đổ tượng đài của Giovanni Palatucci.
Cứu tinh của người Do Thái gốc Italia Giovanni Palatucci đang bị xem là nguỵ tạo?
Hình tượng anh hùng chỉ là hư cấu!
Các nhà nghiên cứu cho trung tâm Primo Levi đã tiếp cận với hơn 700 hồ sơ vẫn "ngủ yên" đến tận ngày nay trong thư khố của thành phố Rijeka (Croatia), trước đây, trong Thế chiến thứ II là thành phố Fiume của Italia. Họ không tìm thấy bất kỳ thông tin nào cho thấy Giovanni Palatucci đã ra tay cứu vớt những người Do Thái ở Italia, vùng Balkan và Trung Âu.
Nghiên cứu kỹ về Palatucci, các nhà nghiên cứu cho biết, Palatucci là sĩ quan cảnh sát ở Fiume từ năm 1937 đến 1944. Sau đó, Palatucci đã bị quân Quốc xã bắt, vì dám liên lạc với quân Anh. Đức Quốc xã đặt chân lên đất Italia vào năm 1943 và một năm sau, chúng đã đày Palatucci đến trại tập trung Dachau, nơi ông qua đời.
Huyền thoại về ông chỉ bắt đầu từ năm 1952. Chú của Palatucci là Tổng giám mục Giuseppe Maria Palatucci kể rằng, cháu của ông đã đưa những người Do Thái tại Fiume đến một trại tị nạn ở miền Trung Italia, nơi ông ta có sức ảnh hưởng lớn và có khả năng cứu được những người Do Thái.
Nhưng những lời kể của ông chú không hề được kiểm chứng và người ta cứ mặc nhiên đó là sự thật và sau hàng năm trời, nó trở thành huyền thoại bất biến trong lòng người dân Italia. Huyền thoại đó dần lớn hơn tại Israel từ năm 1953, được Giáo hội La Mã, cộng đồng Do Thái Italia và cảnh sát đúc kết thêm. Đến năm 1990, tên của Giovanni Palatucci được đưa vào viện Tưởng niệm Yad Vashem.
Nhưng rồi, trong một quyển sách ấn hành năm 2008, sử gia Italia Marco Coslovich bắt đầu phá vỡ huyền thoại đó. Ông đưa ra giả thuyết rằng, rất nhiều người Do Thái đã được cứu khỏi các trại tị nạn vì quân đồng minh đổ bộ lên Italia vào năm 1943. Theo ông, đất nước Israel non trẻ đang tìm kiếm một sự thừa nhận quốc tế, còn Giáo hội La Mã bị chỉ trích vì sự thụ động đồng lõa và chính quyền Italia muốn quên đi việc đã tuân theo các mệnh lệnh của chế độ phát xít nên họ liên kết lại để tạo ra "huyền thoại Palatucci".
Phim về Schindler thành công vang dội
Chuyện của Oscar Schindler được Poldek Pfefferberg, một người sống sót từ thời kỳ Holocaust thuật lại. Đây chính là cơ sở cho quyển "Schindler's Ark" của Thomas Keneally (tiểu thuyết này được xuất bản ở Hoa Kỳ dưới tên Schindler's List), đã được chuyển thể thành chuyện phim Schindler's List (Bản danh sách của Schindler) năm 1993 bởi Steven Spielberg.
Trong phim này vai Schindler do Liam Neeson diễn xuất. Vai diễn của anh đã được đề cử giải Oscar cho nam diễn viên chính xuất sắc nhất. Phim Schindler's List đã đoạt bảy giải Oscar, trong đó có giải Oscar cho phim xuất sắc nhất. Sự nổi bật của bộ phim của Spielberg đã đưa Schindler vào nền văn hóa bình dân bởi phim này là nguồn thông tin duy nhất về Schindler gửi gắm đến mọi người.
Nhiều người cho rằng, phim của Spielberg mô tả Schindler như một người làm theo bản năng, bị điều khiển bởi lợi nhuận phi luân lý. Tuy nhiên, ông đã ý thức được rằng, việc bảo vệ cuộc sống của những người lao động Do Thái là đòi hỏi cấp bách, thậm chí nếu phải thanh toán các khoản tiền lớn để mua sự "nhắm mắt làm ngơ" của những người Đức quốc xã.
Hồng Nhung (Theo Independent/Huffington Post)
