Truyền thông, internet phát triển, mọi thứ chúng ta cần biết bây giờ chỉ đơn giản là một cú nhấp chuột. Bị bệnh, tự chẩn đoán, tự kê đơn và tự dùng thuốc là một thực tế rất phổ biến. Dễ dàng, ít tốn kém nhưng việc làm này có thể gây ra nhiều hậu quả hơn là lợi ích.
Thay vì đi khám bác sĩ có thể tốn thời gian và tiền bạc, nhiều người trong chúng ta coi việc tự dùng thuốc giảm đau hay một loại kháng sinh giống như uống một cốc nước, ăn một cái kẹo mà không hề biết rằng việc tự ý dùng thuốc nàyđối với các vấn đề sức khỏe nhỏ cũng có thể dẫn đến các biến chứng.
Tự dùng thuốc có thể gây hậu quả bất lợi do việc sử dụng thuốc không đúng cách.
Khi nào bạn được coi là đang tự dùng thuốc?
Tự dùng thuốc là việc sử một người nào đó sử dụng một hoặc nhiều loại thuốc mà không có đơn của bác sĩ.
Theo định nghĩa của Tổ chức Y tế Thế giới, tự dùng thuốc bao gồm việc người tiêu dùng sử dụng các sản phẩm thuốc để điều trị các rối loạn hoặc triệu chứng tự chẩn đoán, hoặc đối với các bệnh mãn tính hoặc tái phát.
Khi được thực hiện đúng cách, việc tự dùng thuốc có thể mang lại lợi ích cho sức khỏe của cá nhân và được công nhận là một phần của việc tự chăm sóc bản thân. Tuy nhiên, vấn đề chính của việc tự dùng thuốc là những hậu quả bất lợi do việc sử dụng thuốc không đúng cách.
Một số lợi ích có liên quan đến việc tự dùng thuốc phù hợp là: Tăng khả năng tiếp cận thuốc, giảm đau cho bệnh nhân và giảm (hoặc tối ưu nhất) gánh nặng chi phí y tế liên quan đến việc điều trị các tình trạng sức khỏe nhẹ. Nhưng điều này luôn không được khuyến cáo.
Việc tự dùng thuốc cũng mang đến những rủi ro tiềm ẩn.
Việc tự dùng thuốc bị ảnh hưởng bởi một số yếu tố như yếu tố cá nhân, phương tiện truyền thông, Internet và quảng cáo rộng rãi của các nhà sản xuất dược phẩm cũng đóng một vai trò quan trọng đối với việc thực hành tự dùng thuốc.
Những bất cập trong hệ thống cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe, như khó tiếp cận các dịch vụ y tế, phân phối thuốc không được kiểm soát, thiếu chuyên gia chăm sóc sức khỏe, chi phí cao và thái độ của bệnh nhân đối với các đơn vị cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe cũng là một số nguyên nhân chính dẫn đến việc tự dùng thuốc.
Các loại thuốc thường dùng
Theo các báo cáo gần đây, hầu hết các loại thuốc tự dùng đều được mua từ hiệu thuốc. Kinh nghiệm trước đó cũng như mức độ không nghiêm trọng của bệnh là hai yếu tố được báo cáo hàng đầu đối với việc tự dùng thuốc.
Tự dùng thuốc đã được thực hiện với nhiều loại thuốc, phổ biến nhất là thuốc giảm đau, hạ sốt paracetamol. Các loại thuốc OTC khác là thuốc trị ho, cảm lạnh, thuốc chống dị ứng, vitamin và các chất bổ sung. Ngay cả thuốc kháng sinh cũng đang được nhiều người sử dụng mà không cần bất kỳ đơn thuốc nào của bác sĩ.
Tự ý dùng thuốc cũng dẫn đến phát triển tình trạng kháng thuốc, đặc biệt là thực trạng kháng thuốc kháng sinh được coi là vấn đề y tế toàn cầu.
Loại thuốc được sử dụng phổ biến nhất là thuốc giảm đau, hạ sốt paracetamol.
Mặc dù một số loại thuốc điều trị các bệnh thông thường được coi là không có rủi ro nhưng việc sử dụng liên tục, quá mức và kéo dài cũng có thể dẫn đến các tác dụng phụ nghiêm trọng và phản ứng bất lợi.
Rủi ro của việc tự ý dùng thuốc
Mặc dù tự dùng thuốc có thể mang lại kết quả tốt và thuận tiện cho bệnh nhân, nhưng cũng có thể gây ra những rủi ro nghiêm trọng cho sức khỏe.
Rủi ro tiềm ẩn của việc tự dùng thuốc bao gồm:
Tự chẩn đoán sai tình trạng bệnh
Chậm trễ trong việc tìm kiếm lời khuyên y tế khi cần thiết
Gặp các phản ứng bất lợi nghiêm trọng
Tương tác thuốc nguy hiểm
Cách dùng sai, liều lượng không đúng
Lựa chọn điều trị sai
Nguy cơ lệ thuộc và lạm dụng thuốc
Việc giảm nhẹ các triệu chứng trong thời gian ngắn thực sự có thể che giấu căn bệnh tiềm ẩn.
Việc sử dụng thuốc bừa bãi cũng có thể làm tăng khả năng nhiễm độc. Thuốc là tác nhân gây ngộ độc phổ biến thứ hai ở người.
Về tự dùng kháng sinh, các vấn đề phổ biến bao gồm liều lượng không đủ, thời gian điều trị ngắn, dừng điều trị khi các triệu chứng bệnh cải thiện, dùng chung thuốc với người khác và điều trị thất bại.
Mặc dù việc tự dùng thuốc dường như là không thể tránh khỏi, nhưng cần nhận thức về những rủi ro của việc tự dùng thuốc. Dùng thuốc có trách nhiệm thúc đẩy việc sử dụng thuốc hợp lý.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, việc sử dụng thuốc hợp lý được coi là tình huống mà bệnh nhân nhận được loại thuốc phù hợp với nhu cầu lâm sàng, với liều lượng chính xác, trong một khoảng thời gian thích hợp và với chi phí thấp hơn cho chính người bệnh và cộng đồng.
Theo Sức khỏe & Đời sống
