Trong suốt tiến trình đổi mới và phát triển đất nước, Đảng và Nhà nước ta luôn xác định công tác giảm nghèo bền vững là một chủ trương lớn, mang tính chiến lược.
Đây không những là giải pháp kinh tế, mà còn là chính sách nhân văn, góp phần bảo đảm an sinh xã hội, củng cố niềm tin của nhân dân và tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững.
Trong giai đoạn 2021-2025, chương trình giảm nghèo của Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả ấn tượng, trở thành điểm sáng trong công tác an sinh, được cộng đồng quốc tế đánh giá cao.
Trao đổi với Người Đưa Tin, ông Phạm Hồng Đào - Phó Chánh Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết: "Nếu như năm 2021, tỉ lệ hộ nghèo của cả nước là 5,2% thì đến cuối năm 2024 chỉ còn 1,93%.
Dự kiến hết năm 2025, tỉ lệ hộ nghèo đa chiều sẽ giảm xuống khoảng 0,9–1,1%, trong đó tỉ lệ hộ nghèo là đồng bào dân tộc thiểu số còn khoảng 12,55%.
Bình quân mỗi năm giảm 4,45% hộ nghèo trong nhóm đồng bào dân tộc. Đây là những con số biết nói, phản ánh sự chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện của chương trình giảm nghèo bền vững".
ông Phạm Hồng Đào - Phó Chánh Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo (Bộ Nông nghiệp và Môi trường).
Một trong những điểm nhấn của giai đoạn này là sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt của cả hệ thống chính trị, từ Trung ương tới địa phương.
Các cấp ủy, chính quyền đều xác định giảm nghèo là nhiệm vụ trọng tâm, triển khai thống nhất và nhận được sự đồng thuận cao trong xã hội.
Người dân, đặc biệt là các hộ nghèo cũng đã thay đổi cách nghĩ, cách làm. Không còn tâm lý ỷ lại, nhiều hộ tự nguyện xin rút khỏi danh sách hộ nghèo khi đã có điều kiện vươn lên.
Ông Đào nhận định: "Người nghèo bây giờ không chỉ thụ hưởng chính sách mà đã ý thức rõ vai trò chủ thể trong hành trình thoát nghèo. Sự thay đổi về nhận thức này là thành công lớn nhất của chương trình, bởi nó tạo nên động lực tự thân và tính bền vững cho quá trình giảm nghèo".
Bên cạnh sự chuyển biến về tư duy, chính sách giảm nghèo cũng có nhiều bước tiến quan trọng. Việt Nam đã áp dụng chuẩn nghèo đa chiều, không chỉ tính đến thu nhập mà còn dựa trên khả năng tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản như y tế, giáo dục, nhà ở, nước sạch, vệ sinh, thông tin. Việc bổ sung các chỉ số này giúp công tác hỗ trợ trở nên toàn diện và sát thực hơn.
"Nhờ chuẩn nghèo đa chiều, số người được thụ hưởng chính sách tăng gấp 2,3 lần so với giai đoạn trước. Quan trọng hơn, người nghèo không chỉ thoát nghèo về thu nhập, mà còn được cải thiện chất lượng cuộc sống cả về vật chất và tinh thần", ông Đào nhấn mạnh.
Kết quả đạt được không chỉ thể hiện qua con số mà còn hiện rõ trên diện mạo nhiều vùng quê nghèo. Hệ thống hạ tầng được đầu tư đồng bộ như đường sá, trường học, trạm y tế, nước sạch, điện lưới.
Nhiều huyện, xã đã thoát khỏi danh sách đặc biệt khó khăn, khoảng cách phát triển giữa các vùng dần thu hẹp. Phong trào thi đua "Vì người nghèo – Không để ai bị bỏ lại phía sau" được Thủ tướng Chính phủ phát động đã lan tỏa sâu rộng, khơi dậy tinh thần tự lực, đồng thời huy động được nguồn lực xã hội lớn.
Cán bộ, chiến sĩ Ðồn Biên phòng Nà Hỳ (huyện Nậm Pồ, Điện Biên), hướng dẫn người dân xã Nà Hỳ chăm sóc bò được hỗ trợ - (Ảnh: VT).
Hàng chục nghìn mô hình giảm nghèo hiệu quả đã ra đời từ nông nghiệp công nghệ cao, sản xuất gắn với chuỗi giá trị, đến du lịch cộng đồng.
Tuy nhiên, hành trình giảm nghèo vẫn còn không ít thách thức. Ở một số khu vực như trung du miền núi phía Bắc, Tây Nguyên tỉ lệ hộ nghèo vẫn ở mức 50–70%.
Hạ tầng còn thiếu thốn, dịch vụ y tế, giáo dục hạn chế, nguy cơ tái nghèo cao. Một số mô hình giảm nghèo chưa gắn với đặc thù văn hóa, chưa bảo đảm tính bền vững. Đội ngũ cán bộ cơ sở ở vùng khó khăn còn thiếu kinh nghiệm, kỹ năng triển khai.
Ông Đào thẳng thắn: "Chúng ta vẫn đối diện với những vấn đề nan giải như biến đổi khí hậu, thiên tai, già hóa dân số, di cư lao động... Tất cả đều tác động trực tiếp đến công tác giảm nghèo buộc chúng ta phải có chính sách linh hoạt, sáng tạo và nguồn lực đủ mạnh".
Hướng tới giai đoạn 2026-2030, Chính phủ xác định sẽ tiếp tục hoàn thiện chuẩn nghèo đa chiều mới, tiệm cận mức sống tối thiểu vào năm 2028. Các chỉ số sẽ được điều chỉnh cụ thể hơn, gắn với điều kiện thực tế như sử dụng internet, dịch vụ số, xử lý rác thải, ảnh hưởng của thiên tai.
Đồng thời, chương trình giảm nghèo sẽ được tích hợp với xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế sinh thái, nông nghiệp xanh, sản phẩm OCOP, du lịch cộng đồng, chuyển đổi số và thương mại điện tử.
Mục tiêu là không chỉ giúp người dân thoát nghèo, mà còn nâng cao chất lượng sống, thu hẹp chênh lệch vùng miền và thúc đẩy công bằng xã hội.
"Giảm nghèo bền vững" ông Đào nhấn mạnh "là một trong những thành tựu nhân văn nhất của Việt Nam trong thời kỳ đổi mới.
Thành công của giai đoạn 2021-2025 không chỉ nằm ở tỉ lệ hộ nghèo giảm nhanh mà còn ở sự thay đổi tư duy và cách tiếp cận của cả hệ thống chính trị lẫn người dân.
Con đường phía trước còn nhiều thử thách nhưng với quyết tâm cao và tinh thần tự lực, chúng ta có cơ sở để tin rằng mục tiêu 'Vì một Việt Nam không còn đói nghèo' sẽ trở thành hiện thực".
