Việc đập Nova Kakhovka do Nga kiểm soát ở vùng Kherson bị hư hại vào đầu ngày 6/6 tạo ra một trận lụt quét qua khu vực chiến sự, khiến hàng trăm nghìn người phải sơ tán, và rất có thể ảnh hưởng đến kế hoạch tấn công đổ bộ qua sông của Ukraine, The Guardian cho biết.
Theo tờ báo Anh, blogger quân sự Nga nổi tiếng, bút danh Rybar, cho biết 11 trong số 28 nhịp của con đập đã bị phá hủy sau các vụ nổ lúc 2h sáng ngày 6/6 (giờ địa phương). Tuy nhiên, chi tiết này chưa thể được xác minh ngay.
Con đập cao 30 m và dài 3,2 km (2 dặm), được xây dựng vào năm 1956 trên sông Dnipro như một phần của nhà máy thủy điện Kakhovka. Theo hãng tin Reuters, Kakhovka bao gồm một hồ chứa có thể tích 18 km khối – tương đương với Hồ Great Salt ở Utah, cung cấp nước cho bán đảo Crimea mà Nga sáp nhập vào năm 2014, và cho nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky họp khẩn với Hội đồng Quốc phòng và An ninh Quốc gia Ukraine sau vụ đập Kakhovka bị vỡ, ngày 6/6/2023. Ảnh: The Guardian
Thống đốc vùng Kherson do Ukraine bổ nhiệm, Oleksandr Prokudin, cho biết khoảng 16.000 người đang ở khu vực nguy cơ cao trên hữu ngạn sông Dnipro do Ukraine kiểm soát. Mọi người đang được sơ tán đến các quận phía thượng nguồn thành phố Kherson và sẽ được đưa lên xe buýt đến thành phố rồi đi tàu hỏa đến Mykolaiv, và đến các thành phố khác của Ukraine, bao gồm Khmelnytskyi, Odesa, Kropyvnytskyi và Kiev, ông Prokudin cho biết.
Thảm họa xảy ra vào ngày thứ hai diễn ra các hoạt động tấn công của Ukraine, đánh dấu giai đoạn đầu của một cuộc phản công hàng loạt. Và vụ vỡ đập ở Kherson rất có khả năng ảnh hưởng đến kế hoạch tấn công đổ bộ qua sông của quân đội Ukraine.
“Mục đích rất rõ ràng: Tạo ra những chướng ngại vật không thể vượt qua trên đường tiến của quân đội Ukraine… để làm chậm giai đoạn cuối của cuộc chiến”, ông Mikhailo Podolyak, cố vấn Tổng thống Ukraine, cho biết trên Twitter sau khi vụ việc xảy ra. “Trên một vạt lãnh thổ rộng lớn, tất cả sự sống sẽ bị tiêu diệt; nhiều khu dân cư sẽ bị hủy hoại; thiệt hại khổng lồ sẽ đến với môi trường”.
Hình ảnh từ video được New York Times xác minh cho thấy một lượng nước đáng kể chảy tự do qua một đoạn đập ở Nova Kakhovka, vùng Kherson, ngày 6/6/2023, gây ra mối đe dọa cho các cộng đồng dân cư và cơ sở hạ tầng dọc theo đường nước lũ tràn qua. Ảnh: NY Times
Trong khi đó, Thị trưởng thành phố Nova Kakhovka do Nga bổ nhiệm, Vladimir Leontyev, bác cáo buộc từ phía Ukraine rằng Moscow phải chịu trách nhiệm về vụ vỡ đập, đồng thời mô tả vụ việc là một “hành động khủng bố” lớn do Kiev thực hiện
Vị quan chức Nga cho biết, mức độ bị tàn phá của nhà máy thủy điện Kakhovka là rất nghiêm trọng và việc khôi phục nó sẽ tương đương với việc xây dựng lại từ đầu.
“Mức độ tàn phá là rất nghiêm trọng. Hiện tại người ta không thể nói rằng việc khôi phục nó sẽ là dễ dàng”, ông Leontyev nói với kênh Solovyov Live TV hôm 6/6, cho biết rằng trước đây việc xây dựng thủy điện Kakhovka đã kéo dài từ năm 1950 đến năm 1956, nhưng thời nay việc xây dựng lại công trình này sẽ chỉ kéo dài từ năm 2023 tới năm 2024.
Ngoài ra, chính quyền thành phố do ông Leontyev đứng đầu hôm 6/6 cũng cho biết trên kênh Telegram rằng không có mối đe dọa nào đối với Kênh đào Bắc Crimea cung cấp nước cho bán đảo Crimea từ vùng Kherson sau khi vỡ đập tại nhà máy thủy điện Kakhovka, đồng thời dự báo vài ngày nữa nước sẽ rút.
Binh sĩ Nga tuần tra một khu vực tại nhà máy thủy điện Kakhovka trên sông Dnipro, vùng Kherson, tháng 5/2022. Ảnh: Al Jazeera
Cả Ukraine và Nga trước đây đã cáo buộc lẫn nhau nhắm mục tiêu vào con đập bằng các cuộc tấn công. Vào tháng 10 năm ngoái, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã dự đoán rằng Nga sẽ phá hủy con đập để gây ra lũ lụt.
Các nhà chức trách, chuyên gia và người dân trong nhiều tháng đã lo ngại theo dõi dòng nước chảy qua con đập.
Hồi tháng 2 năm nay, mực nước thấp đến mức nhiều người lo ngại về sự an toàn tại nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, nơi có hệ thống làm mát được cấp nước từ hồ chứa Kakhovka.
Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cho biết không có nguy cơ an toàn hạt nhân ngay lập tức tại nhà máy do sự cố vỡ đập hôm 6/6, nhưng nói thêm rằng họ đang theo dõi tình hình chặt chẽ. Đơn vị vận hành nhà máy Zaporizhzhia, Enerhoatom, cũng cho biết hiện tại không có mối đe dọa nào đối với nhà máy.
Ukraine kiểm soát 5 trong số 6 con đập dọc theo sông Dnipro, chạy từ biên giới phía Bắc với Belarus xuống Biển Đen và rất quan trọng đối với nguồn cung cấp điện và nước cho cả nước. Đập Kakhovka – đập xa nhất ở hạ lưu Kherson – do các lực lượng Nga kiểm soát.
Minh Đức (Theo ABC Net News, The Guardian, TASS)
