Hồi cuối tháng 9, NATO tuyên bố sẽ đưa một hạm đội gồm 16 máy bay AWACS (trang bị Hệ thống kiểm soát và cảnh báo sớm trên không) đến Thổ Nhĩ Kỳ để phục vụ cho mục đích chống khủng bố IS. Một tháng sau đó, liên minh này khẳng định các máy bay đã được đưa vào triển khai, và bắt đầu thực hiện giám sát ở không phận Syria từ ngày 20/10.
E-3 Sentry - máy bay chỉ huy và cảnh báo sớm trên không được NATO đưa tới căn cứ Thổ Nhĩ Kỳ.
Các máy bay AWACS thường có nhiệm vụ chính là phát hiện và cảnh báo các máy bay của đối phương, chỉ huy và phối hợp tác chiến giữa các máy bay chiến đấu. NATO nhấn mạnh hạm đội của mình chỉ bay qua vùng không phận quốc tế hoặc qua Thổ Nhĩ Kỳ, và sẽ không xâm phạm vào lãnh thổ Syria.
Tuy nhiên về mặt lý thuyết, sự hiện diện của các máy bay này sẽ cung cấp khả năng theo dõi các hoạt động của máy bay Nga trên vùng trời Syria. Hệ thống AWACS trên 16 chiếc Boeing E-3 Sentry cho phép NATO phát hiện mục tiêu bay ở độ cao từ khoảng cách giữa 400 đến 650 km.
Nói cách khác, liên minh quân sự này có thể dễ dàng phát hiện máy bay hoạt động ở Syria mà không cần phải vượt qua biên giới.
E-3 đã được triển khai đến Thổ Nhĩ Kỳ theo yêu cầu của Ankara, sau một quyết định chính thức được đưa ra tại hội nghị thượng đỉnh NATO hồi tháng Bảy. Máy bay này được biên chế tại một căn cứ không quân ở tỉnh Konya.
Moscow tất nhiên hiểu được rằng động thái triển khai AWACS của NATO không phải nhằm mục đích chống khủng bố. Theo giới quan sát, IS không hề có lực lượng máy bay chiến đấu, bởi vậy việc đưa E-3 tiến vào khu vực rõ ràng là nhằm đối phó với lực lượng không quân của Syria và các nhóm không quân Nga hoạt động tại Syria.
Trên thực tế, Chỉ huy Không quân Hoàng gia Anh Paddy Teakle đã từng công khai thừa nhận rằng những chiếc E-3 sẽ được sử dụng để do thám máy bay Nga và Syria.
"Tôi sẽ không phủ nhận rằng AWACS sẽ giám sát lực lượng không quân Nga tại Syria và các lực lượng không quân của chính phủ Bashar al-Assad, từ lãnh thổ Thổ Nhĩ Kỳ. Tuy nhiên đây không phải là mục tiêu duy nhất của chúng tôi", Sputnik dẫn lời Teakle nói.
Máy bay tác chiến điện tử mới nhất của không quân Nga - Il-22PP Porubschik.
Để đối phó với chiến lược của NATO, Bộ Quốc phòng Nga đã phản ứng lại bằng việc đưa vào sử dụng loại máy bay tác chiến điện tử mới nhất dựa trên nền tảng máy bay Ilyushin Il-22.
Theo đó máy bay Il-22PP Porubschik (hay còn gọi là Lumberjack) được thiết kế để phục vụ cho mục đích tác chiến điện tử và trinh sát đã được bàn giao cho lực lượng không quân Nga hồi cuối tháng 10 và dự kiến sẽ có thêm 2 chiếc nữa được chuyển giao vào cuối tháng này.
Dòng máy bay mới nhất của Nga được tập đoàn KRET chế tạo dựa trên khung thân máy bay dân sự Il-18 do Liên Xô sản xuất trong những năm 1950. Phó Tổng Giám đốc KRET, Vladimir Mikheev khẳng định khả năng tác chiến của Porubschik "vượt xa mọi hệ thống tương tự từng được Nga sản xuất trước đây".
Theo nhà sản xuất, các thiết bị trên Il-22PP được thiết kế đặc biệt cho phép đối phó hiệu quả với các máy bay cảnh báo sớm hiện đại, áp chế hệ thống tên lửa phòng không phòng (như Patriot của Mỹ) và gây nhiễu các máy bay không người lái.
Il-22PP cũng có tính năng "chọn lọc tần số", giúp cho hệ thống không bị lẫn vào dải sóng của các đài phát thanh hay các thiết bị điện tử dân sự mà nó đi qua. Porubschik được trang bị 4 động cơ với tầm hoạt động lên tới 6500km, ở độ cao 8800m và đạt vận tốc lên tới 685km/h.
Porubschik có khả năngđối phó hiệu quả với các máy bay cảnh báo sớm hiện đại và cả hệ thống tên lửa phòng không như Patriot của Mỹ.
Ngoài khả năng gây nhiễu, vũ khí mới nhất của không quân Nga có khả năng tiến hành các hoạt động tình báo điện tử độc lập và bảo vệ các máy bay chiến đấu trước các đòn tấn công điện tử từ đối phương.
Cùng với đó các tính năng mới từ II-22PP cũng sẽ sớm được trang bị trên các máy bay trinh sát Tu-214R bao gồm hệ thống quang học, điện tử và radar tiên tiến. Trong tháng này, Bộ Quốc phòng xác nhận rằng một chiếc Tu-214R đã hoàn tất các bài thử nghiệm ở Syria. Với khả năng đa nhiệm của mình, nó sẽ được dùng để thay thế các máy bay Ilyushin Il-20M.
Với việc NATO triển khai một hạm đội máy bay chỉ huy và cảnh báo sớm tới căn cứ Thổ Nhĩ Kỳ để canh giữ vùng trời Syria, Nga cũng đã sớm có kế hoạch đề phòng bằng việc triển khai hàng loạt máy bay tác chiến điện tử thế hệ mới.
Có thể thấy rằng hoạt động giám sát của NATO ở Syria sẽ không thu thập được nhiều thông tin hữu ích như liên minh này kỳ vọng.
Quốc Vinh
