Liên tiếp những vụ án tài xế xe ôm công nghệ cao bị sát hại thương tâm, mới đây nhất là nam sinh grab bị giết hại tại bãi đất hoang tại đường Cổ Nhuế thuộc quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội được người nhà tìm kiếm phát hiện sau 2 ngày mất tích. Điều này khiến rất nhiều người đặc biệt là các tài xế lái xe hoang mang vì tính mạng của bản thân bị đe dọa bất cứ lúc nào.
Xe ôm, taxi công nghệ là một loại hình kinh doanh mới có nhiều ưu điểm: Dễ dàng kết nối giữa hành khách và lái xe, giá cả rõ ràng, không bị chặt chém, kiểm soát được lộ trình di chuyển..., nhưng cũng bộc lộ nhiều nhược điểm. Việc đảm bảo quyền lợi cũng như an toàn cho người lao động vẫn chưa được đề cao.
Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, Thạc sĩ – luật sư Đặng Văn Cường (Trưởng văn phòng luật sư Chính Pháp) nhận định, xe ôm, taxi công nghệ cao nhiều năm nay là những nạn nhân dễ nhắm đến để cướp tài sản, chính vì thế mới có nhiều vụ án đau lòng xảy ra. Đây là nghề có tính chất đặc biệt nguy hiểm.
Những người lái xe ôm công nghệ luôn có tài sản là xe máy, điện thoại, ngoài ra còn có thể là ví tiền, đồng hồ... Đây là những tài sản có giá trị mà các đối tượng nghiện ngập, túng quẫn nghĩ đến và nảy sinh ý định chiếm đoạt tài sản.
Luật sư Đặng Văn Cường.
Theo luật sư, vụ án nam sinh grab 18 tuổi bị sát hại tối hôm qua (28/9), luật sư đánh giá tính chất vụ án như thế nào?
Không chỉ một mà rất nhiều vụ án thường các đối tượng sẽ kế hoạch đưa người lái xe đến chỗ vắng vẻ, khó kiểm soát để tấn công nhằm chiếm đoạt tài sản..., đặc biệt là những chuyến xe vào ban đêm và khách hàng là những đối tượng nghiện ngập.
Đối với vụ án này, theo tôi, đối tượng sát hại nam sinh cướp tài sản, cơ quan công an sẽ sớm tìm ra hung thủ dựa trên cơ sở những thông tin, hình ảnh đối tượng gây án mà nạn nhân đã gửi về cho người thân trước khi bị giết hại.
Những đối tượng này sẽ phải chịu hình thức xử lý ra sao?
Những đối tượng gây án sẽ phải đối mặt với tội giết người theo khoản 1, Điều 123 Bộ luật hình sự và tội cướp tài sản theo Điều 168 Bộ luật hình sự năm 2015, hình phạt cao nhất của tội giết người là tử hình, hình phạt cao nhất của tội cướp tài sản là tù chung thân.
Khi kết tội tòa án sẽ tổng hợp hình phạt của hai tội danh này, mà các đối tượng phải đối mặt sẽ là tử hình.
Ngoài ra, các đối tượng này phải bồi thường toàn bộ thiệt hại cho nạn nhân.
Nơi phát hiện ra thi thể nạn nhân
Qua những vụ án đau lòng như thế này xảy ra, theo luật sư các nhà quản lý cần phải làm gì để đảm bảo an toàn cho những tài xế công nghệ?
Trước tiên, các cơ quan quản lý nhà nước cần phải quan lý chặt chẽ đối với những đối tượng nghiện ma túy, lô đề cờ bạc, những đối tượng có nhiều tiền án tiền sự, để tránh những đối tượng này có thể nảy sinh ý định, có thời cơ thực hiện hành vi phạm tội.
Đối với những doanh nghiệp vận tải, thì cần trang bị cho tài xế những kiến thức, kỹ năng cần thiết trong việc thoát hiểm khi có những vấn đề xấu xảy ra.
Cần phải kiểm soát và quản lý chặt chẽ lộ trình của các chuyến xe. Trong trường hợp nghi ngờ tình huống lái xe bị cướp thì doanh nghiệp vận tải phải kịp thời có tình huống xử lý và trình báo phải phối hợp với cơ quan công an để sớm phát hiện, xử lý theo quy định pháp luật.
Vậy theo luật sư, những người đăng kí là nhân viên của những hãng xe công nghệ (Grab, Go – Viet…), thì có được đóng bảo hiểm xã hội?
Theo quy định của pháp luật hiện hành thì lao động thời vụ không bắt buộc phải đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế.
Với những người lái xe taxi truyền thống thì cơ hội đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế là cao hơn, còn đối với những người lái xe công nghệ thì việc đóng bảo hiểm còn được quy định lòng lẻo, nhiều doanh nghiệp thực hiện không nghiêm túc dẫn đến nhiều người lái xe không được đảm bảo quyền lợi, chế độ của mình khi có sự vụ xảy ra.
Có quan điểm cho rằng xe ôm công nghệ là nghề phụ, công việc không ổn định, có tính chất thời vụ... Điều này là chưa đúng, không phải ai lái xe ôm công nghệ cũng có tính chất thời vụ, làm thêm. Có nhiều người coi đây là một nghề và sống bằng nghề này.
Theo tôi, cần phải có quy định cụ thể đối với đối tượng này để yêu cầu các hãng taxi công nghệ, xe ôm công nghệ phải đảm bảo quyền lợi về bảo hiểm cho các lái xe. Khi có ốm đau, tai nạn xảy ra thì quyền lợi của những người lái xe có được đóng bảo hiểm sẽ được đảm bảo tốt hơn.
Trong những vụ án giết người, cướp tài sản thì đối tượng thực hiện hành vi giết người, cướp tài sản phải có trách nhiệm bồi thường toàn bộ thiệt hại về tính mạng, sức khỏe, tài sản cho nạn nhân hoặc gia đình nạn nhân. Tuy nhiên, trong những vụ án này thì đối tượng thực hiện hành vi phạm tội thường là những đối tượng nghiện ngập, không có tài sản nên việc đảm bảo quyền cho nạn nhân hoặc gia đình nạn nhân là rất khó.
Nếu có chế độ, quyền lợi về bảo hiểm thì không những đảm bảo được quyền lợi trong những tình huống lái xe bị cướp tấn công mà trong các vụ việc tai nạn giao thông xảy ra người lái xe và gia đình họ cũng sẽ được đảm bảo quyền lợi tốt hơn.
Đoạn tin nhắn nạn nhân gửi cho người thân trước khi xảy ra vụ việc
Vậy chúng ta, những nhà doanh nghiệp vận tải hay cơ quan chức năng nên có những lớp tập huấn đào tạo thoát hiểm thoát nạn cho các tài xế?
Đảm bảo an toàn cho các lái xe là việc hết sức quan trọng, không chỉ là trách nhiệm của chính quyền mà còn là trách nhiệm của doanh nghiệp và cả cộng đồng.
Chính vì thế việc tổ chức những lớp tập huấn thoát hiểm cho các tài xế công nghệ cũng như truyền thống là rất cần thiết, như vậy mới tránh được những rủi ro đáng tiếc xảy ra.
Là một người am hiểu luật, cũng như đã từng tiếp xúc với nhiều đối tượng gây án khác nhau, luật sư có lời khuyên gì cho những người hành nghề xe ôm?
Một trong những kinh nghiệm tự vệ cần thiết của lái xe taxi, xe ôm là khi những đối tượng nghiện ma túy thì thường cơ thể có mùi khét, trên người có những hình xăm…, thường bắt xe ở những địa điểm nhạy cảm như ngõ vắng, khu vực nhiều tệ nạn, bến xe…, lộ trình đi đến những nơi vắng vẻ, đêm tối, liên tục thay đổi lộ trình, đi hai người, yêu cầu cặp đôi cùng một chuyến xe thì những người lái xe nên từ chối chở hoặc có những biện pháp đề phòng cụ thể.
Một số tình huống để thoát hiểm nhanh đó chính là lao thẳng xe vào trụ sở cơ quan công an để trình báo hoặc hô hoán, dừng xe để yêu cầu xuống xe nếu như các đối tượng có ý định ra tay hoặc yêu cầu đi vào khu vực vắng vẻ, lợi dụng đêm tối để thực hiện hành vi phạm tội.
Tuy nhiên, quan trọng nhất vẫn chính là cần trang bị những kỹ năng, kiến thức, kinh nghiệm cần thiết cho người lái xe và thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp khác thì mới có thể giảm thiểu được những vụ án đau lòng như vậy.
