Chuyên gia Marketing văn hóa nghệ thuật đánh giá cách phát hành phim truyền hình.
Không đủ sóng truyền hình vì số lượng phim quá nhiều
Vừa qua, nhà sản xuất bộ phim truyền hình Mối tình đầu của tôi (làm lại từ phim She Was Pretty của Hàn Quốc) tiếp tục thông báo dời ngày khởi chiếu. Bộ phim được bộ đôi đạo diễn Bảo Nhân và Nam Cito thực hiện từ cuối tháng 3/2017.
Tại thời điểm đó, Mối tình đầu của tôi nhận được sự quan tâm của công chúng vì đón đầu xu hướng Việt hóa phim truyền hình Hàn Quốc và đầu tư kinh phí lên đến 400 triệu đồng/tập. Đây là con số gấp nhiều lần so với kinh phí thông thường để sản xuất các tập phim truyền hình tại Việt Nam từ trước đến nay. Cùng lúc đó, một số dự án khác cũng bắt đầu rục rịch mua bản quyền như: Vì sao đưa anh tới, Hậu duệ mặt trời…
Bộ phim Mối tình đầu của tôi khiến khán giả chờ đợi đến chán nản.
Sau nhiều lần lỡ hẹn với khán giả, bộ phim lại bị dời lịch phát sóng đến tháng 1/2019 và đổi luôn kênh truyền hình phát sóng từ VTV1 thành VTV3. Đạo diễn Bảo Nhân cho biết: “Phim đã hoàn thành xong và nộp băng cho đài từ lâu để tôi bắt tay cho phim khác. Thật ra thì tiến độ sản xuất và hậu kỳ phim vẫn theo đúng lịch phát sóng từ đầu của nhà đài. Việc liên tục dời lịch chủ yếu do vấn đề ở khâu phát hành”.
Nhiều người trong giới làm phim cũng thừa nhận, các phim muốn được phát sóng chính thức trên Đài truyền hình quốc gia phải “xếp hàng” chờ đến lượt. Bởi lẽ, mỗi năm, số lượng phim được ghi hình và đăng ký trình chiếu trên các kênh của VTV, đặc biệt là VTV1 và VTV3 nhiều vô số kể. Nhiều phim phải chờ đợi đến gần 4 năm mới có thể lên sóng như; Mỹ nhân Sài Thành (khởi quay từ tháng 4/2014, trình chiếu vào tháng 5/2018).
Một số phận khác lận đận không kém chính là bộ phim Hạnh phúc không có ở cuối con đường (đạo diễn Khải Hưng). Thời gian khởi quay và hoàn thành phim là từ năm 2013. Sau đó, phim được VTV mua bản quyền và từng dự kiến công chiếu 3 lần nhưng vẫn liên tục bị hoãn lại vào phút chót. Nếu không vì phim Quỳnh búp bê hoãn chiếu vào tháng 7/2018 và được VTV1 thế sóng thì có lẽ tác phẩm này cũng còn nằm trong danh sách chờ.
Phim phát sóng online và thách thức
Hiện nay, thị trường phim dài tập đang trở nên sôi nổi và chuyên nghiệp hơn rất nhiều. Từ kinh phí, khâu sản xuất cho đến dựng phim và quá trình quảng bá sản phẩm, không hề thua kém những phim điện ảnh. Bên cạnh đó, đã có nhiều bộ phim mạnh dạn thay đổi, chủ động phát hành trên các trang web xem phim có bản quyền như FPT Play Box, BHD Danet,… Thậm chí, các web xem phim đình đám của nước ngoài như Netflix, iflix cũng đã bắt đầu tấn công vào thị trường Việt Nam.
Hậu duệ mặt trời Việt Nam chọn phát hành online để tiếp cận khán giả nhanh hơn.
Nhìn qua thị trường Trung Quốc, phim phát sóng online đang là sự lựa chọn hàng đầu của nhiều ê-kíp làm phim. Nhà sản xuất có thể dễ dàng ký hợp đồng độc quyền với một trang chiếu phim thu phí như IQIYI, Tencent, Youku… để trình chiếu phim của mình ngay khi hoàn thành hậu kỳ.
Trong thời gian qua, hầu hết những bom tấn Hoa ngữ đều là phim phát sóng online, như Diên Hi công lược, Thâm cung kế,… Ngay cả Hậu cung Như Ý truyện, sau một thời gian dài “xếp xó” để chờ đến lượt lên truyền hình cũng lựa chọn phương thức online để tiếp cận khán giả.
Tại Mỹ, những bộ phim gây được tiếng vang như Stranger Things, 13 Reasons Why, Game of Thrones, House of Cards,… cũng được phát hành online và cạnh tranh với các đài truyền hình truyền thống như Fox, ABC,…
Còn tại Việt Nam, một số tác phẩm cũng đã hướng đến hình thức phát sóng online. Đầu tiên là phim Glee Việt Nam, dù được đầu tư kinh phí lớn và hoàn toàn đủ tiêu chuẩn để phát sóng trên một kênh truyền hình lớn. Sau đó, Người phán xử ngoại truyện cũng được trình chiếu online để đảm bảo giữ nguyên yếu tố bạo lực, điều rất bị hạn chế nếu phát sóng truyền hình.
Gần đây nhất, bộ phim Hậu duệ mặt trời Việt Nam cũng được thực hiện theo hình thức “cuốn chiếu”, quay đến đâu phát sóng đến đó, thế nên cũng đã chọn phương thức online .
Việc phát sóng online là một cách làm đạt hiệu quả và khắc phục được nhiều khó khăn trong khâu kiểm duyệt phim. Đầu tiên là yếu tố bạo lực, gợi cảm, lời thoại, trang phục của nhân vật. Kế đến là thời lượng cảnh quay quảng cáo nhằm trả tài trợ cho nhãn hàng.
Điểm yếu của phim chiếu mạng chính là không thể nhận được số tiền quảng cáo khổng lồ từ kênh truyền hình, nhất là khi phim chiếu giờ vàng. Tuy nhiên, điều quan trọng là bộ phim phát sóng online sẽ nhanh chóng được ra mắt công chúng, người hâm mộ và cả diễn viên không phải chờ đợi mòn mỏi và thất vọng khi nghe tin phim lùi ngày ra mắt.
Trước xu hướng mới này, thạc sĩ Phạm Phương Thùy (chuyên gia Marketing văn hóa nghệ thuật, đại học Văn hóa TP.HCM) đã đưa ra đánh giá mang tính cốt lõi.
Thạc sĩ Phạm Phương Thùy đánh giá: “Hiện nay, điện thoại thông minh đã trở nên quá phổ biến. Wifi, mạng 3G, 4G cũng cho phép chúng ta truy cập web bất kỳ lúc nào và ở bất kỳ đâu. Vì thế, hình thức phát sóng phim qua online nở rộ là một hướng đi mới, giúp khán giả có nhiều sự lựa chọn hơn. Vì cuộc sống bận rộn, không phải ai cũng về nhà lúc 7h tối để xem bộ phim mình thích”.
Chuyên gia Marketing văn hóa nghệ thuật Phạm Phương Thùy. (Ảnh: Hà Nhân).
“Tuy nhiên, việc đa dạng hóa hình thức phân phối sản phẩm văn hóa giải trí cũng đặt nhiều thách thức cho nhà làm phim. Vì khi đã làm phim theo nền công nghiệp thì nhu cầu khách hàng sẽ quyết định các yếu tố khác. Nếu nội dung bộ phim mang đề tài gia đình, tâm lý tình cảm thì sẽ khá phù hợp với các bà nội trợ. Như vậy, kênh truyền hình vẫn là lựa chọn tốt nhất. Còn nếu bộ phim dành cho giới trẻ thì phát hành online sẽ phù hợp hơn”, bà Phương Thùy phân tích.
Thạc sĩ Phạm Phương Thùy kết luận: “Một bộ phim được phát hành trên truyền hình hay online, bản chất vẫn hướng tới số lượng người xem có nhiều hay không. Vì các hợp đồng quảng cáo vẫn dựa vào yếu tố này. Vì thế, nếu bất chấp nội dung bộ phim để chạy theo xu hướng phát hành online sẽ không có lợi”.
