Tài sản thế chấp có giá 178 tỷ đồng bị "thổi" lên 940 tỷ đồng
Ngày 2/5, TAND TP.HCM mở phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án Vi phạm các quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng, xảy ra tại ngân hàng TMCP Đại Tín (TrustBank). Cáo trạng truy tố Hoàng Văn Toàn (nguyên Chủ tịch HĐQT TrustBank), Trần Sơn Nam (nguyên Tổng Giám đốc) và 6 đồng phạm là các thuộc cấp của Toàn về cùng tội danh nêu trên.
TrustBank, tiền thân là ngân hàng Nông thôn Cổ phần Rạch Kiến. Tháng 6/2010, ngân hàng được nâng vốn điều lệ lên 3.000 tỷ đồng, trong đó đại gia Hứa Thị Phấn nắm 85% cổ phần. Đại diện theo pháp luật gồm ông Hoàng Văn Toàn, Chủ tịch HĐQT và Tổng Giám đốc Trần Sơn Nam.
Ông Phạm Công Danh đại diện cho nhóm cổ đông Thiên Thanh sau đó mua lại TrustBank từ nhóm cổ đông Phú Mỹ do bà Phấn làm đại diện. Ngày 23/5/2013, nhóm Thiên Thanh đã đổi tên ngân hàng thành ngân hàng TMCP Xây dựng Việt Nam - VNCB.
Trước khi chuyển giao quyền điều hành ngân hàng cho ông Phạm Công Danh, bị can Toàn và các thuộc cấp đã thẩm định, phê duyệt cấp tín dụng cho 2 công ty sân sau của Phạm Công Danh vay tổng cộng 650 tỷ đồng.
Cụ thể, công ty Thịnh Quốc vay 370 tỷ đồng và công ty Đại Hoàng Phương vay 280 tỷ đồng, thời hạn vay là 12 tháng, lãi suất 15%. Trên thực tế, hai công ty này do Phạm Công Danh thành lập, nhờ người đứng tên nhưng không hoạt động kinh doanh.
Mục đích vay để mua lại lô đất hơn 5.000m² tại khu vực sân vận động Chi Lăng (TP.Đà Nẵng) trị giá gần 940 tỷ đồng. Tài sản bảo đảm là giá trị lô đất này. Tiền giải ngân được chuyển về tài khoản của tập đoàn Thiên Thanh cho Phạm Công Danh sử dụng để trả nợ các khoản vay trước đó.
Quá trình phê duyệt cấp tín dụng cho 2 công ty của ông Danh vay vốn, Hoàng Văn Toàn và các thành viên hội đồng tín dụng đã không thực hiện đúng quy định như: Hồ sơ vay vốn không có báo cáo tài chính, không đánh giá chính xác năng lực tài chính của khách hàng, rủi ro…
Trên thực tế, các doanh nghiệp này không hoạt động kinh doanh, hồ sơ vay vốn đều lập khống. Không thẩm định tài sản thế chấp nhưng xét duyệt cho 2 công ty vay số tiền lớn. Lô đất tại sân vận động Chi Lăng (là tài sản thế chấp khoản vay) chưa giải tỏa xong, chưa được cấp giấy chứng nhận và cũng không có bất cứ hoạt động đầu tư nào.
Tuy nhiên, khi cấp tín dụng, bị can Toàn và cấp dưới đã căn cứ vào chứng thư thẩm định tài sản hình thành trong tương lai với giá trị được nâng lên nhiều lần so với giá trị thực tế. Những sai phạm của bị can Hoàng Văn Toàn và các đồng phạm đã gây thiệt hại cho TrustBank 471,1 tỷ đồng.
Giải ngân 650 tỷ đồng vì ... tin tưởng
Khai tại phiên tòa hôm nay, bị cáo Hoàng Văn Toàn phủ nhận các hành vi mà VKSND Tối cao cáo buộc mình. Bị cáo này cho rằng mình đã thực hiện việc xét duyệt cho vay đúng quy trình của TrustBank.
Nguyên Chủ tịch HĐQT TrustBank Hoàng Văn Toàn cho rằng việc ký duyệt cho vay là đúng quy định.
Bị cáo Toàn cho rằng, khi ký duyệt cho 2 công ty sân sau của Phạm Công Danh vay 650 tỷ đồng, Toàn đã căn cứ vào hồ sơ vay vốn, đề nghị của chi nhánh Sài Gòn, tài sản đảm bảo và chứng thư thẩm định giá của công ty DATC....
Tuy nhiên, bị cáo Toàn lại không được tận mắt nhìn thấy khu đất tại sân vận động Chi Lăng mà Phạm Công Danh dùng thế chấp. Lý giải cho việc không thấy sổ đỏ nhưng vẫn ký cho vay, bị cáo Toàn nói vì mình tin tưởng cấp dưới cũng như quy trình xét duyệt tín dụng của TrustBank và tin tưởng sổ đỏ này là hợp pháp nên không xem xét lại.
Về chứng thư thẩm định giá của công ty DATC, bị cáo Toàn khai, bản thân biết khu đất mà Danh mang qua thế chấp được DATC định giá 940 tỷ đồng. Khi thấy chứng thư thẩm định giá này là hợp pháp và công ty thẩm định giá DATC trực thuộc bộ Tài chính, đồng thời được ngân hàng Nhà nước chấp thuận nên Toàn mới ký giải ngân các khoản vay.
Ngoài ra, bị cáo Toàn còn khai việc phê duyệt 2 khoản vay này có tổ chức họp HĐQT và hội đồng Tín dụng. Tuy nhiên, qua đối chất với các thuộc cấp của Toàn, tất cả lại cho rằng không có bất kỳ cuộc họp nào liên quan tới 2 khoản vay này.
Cũng trong phiên tòa hôm nay, nguyên Tổng Giám đốc TrustBank Trần Sơn Nam cũng được gọi xét hỏi. Cũng giống như bị cáo Toàn, bị cáo Nam nói mình làm đúng theo quy trình và tuân thủ theo thủ tục chung.
Việc xét duyệt cho vay là có căn cứ vào chứng thư thẩm định giá của DATC, đối chiếu tình hình tài chính và khả năng thu hồi nợ phù hợp nên quyết định ký cấp tín dụng. Bị cáo Nam thừa nhận quá tin tưởng nên bị cáo không cho người ra Đà Nẵng kiểm tra rõ lô đất tại sân vận động Chi Lăng.
Theo bị cáo Nam, việc bản thân ký duyệt thông qua khoản vay cho 2 công ty sân sau của Phạm Công Danh là vì muốn mang lại lợi ích cho TrustBank chứ không phải cho bản thân Nam.
“Việc cấp tín dụng nằm trong hạn mức quy định của ngân hàng Nhà nước quy định, bản thân bị cáo không nghĩ việc làm của bị cáo sẽ gây thiệt hại cho ngân hàng. Bị cáo biết rõ ngân hàng Đại Tín đang bị đặt vào diện đặc biệt khó khăn, mọi giao dịch trên 5 tỷ đồng phải có sự đồng ý của tổ giám sát. Bị cáo có trình hồ sơ 2 khoản vay này lên tổ giám sát và được tổ giám sát đồng ý”, bị cáo Nam khai tại tòa.
5 bị cáo khác trong vụ án này nguyên là các thuộc cấp của Toán, Nam khi được xét hỏi cũng khẳng định mình thực hiện theo đúng quy trình và thủ tục chung của TrustBank.
Sáng mai (3/5), phiên tòa tiếp tục với phần xét hỏi.
