Ngày 11/3, TAND thành phố Hồ Chí Minh tiếp tục phiên tòa xét xử vụ án Đưa hối lộ, Vi phạm quy định về hoạt động của ngân hàng, Tham ô tài sản, Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, Nhận hối lộ; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ; Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, xảy ra tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Ngân hàng Thương mại CP Sài Gòn (SCB) và các đơn vị, tổ chức liên quan.
Trong 4 ngày xét xử trước đó, HĐXX đã xét hỏi 79/86 bị cáo có liên quan. Tất cả các bị cáo đều thừa nhận hành vi phạm tội như cáo trạng quy kết. Bị cáo còn lại là Trương Mỹ Lan và Nguyễn Cao Trí sẽ được xét hỏi vào hôm nay (11/3).
Trong đó, bị cáo Trương Mỹ Lan, Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát bị cáo buộc vai trò chủ mưu, cầm đầu vụ “rút ruột” của SCB hơn 304.000 tỷ đồng. Bị cáo Trương Mỹ Lan bị truy tố về 3 tội danh, gồm: Đưa hối lộ, Vi phạm quy định về hoạt động của ngân hàng và Tham ô tài sản.
Bị cáo Trương Mỹ Lan.
Khai tại phiên tòa sáng nay, bị cáo Trương Mỹ Lan cho rằng, bị cáo có nhiều lời khai tại cơ quan điều tra, nhưng chưa bao giờ bị cáo xác định mình nắm trên 91% cổ phần của SCB.
Cụ thể, bị cáo Lan cho rằng mình chỉ có 4,9% cổ phần của SCB; 2 con gái của bị cáo mỗi người cũng chỉ nắm giữ chưa đến 5% khác. Một số thành viên trong gia đình cũng có cổ phần tại SCB, nhưng tổng cộng chưa chiếm tới 15% cổ phần....
Về lời khai trên, chủ tọa chất vấn việc có phải các cá nhân khác đứng tên dùm bị cáo Lan không và dù chỉ nắm dưới 5% cổ phần tại SCB, nhưng là người điều hành ngân hàng này không?. Bị cáo Lan giải thích rằng, những người đứng tên cổ phần tại SCB không biết mặt mình.
Về 30% cổ phần của các bạn bè nước ngoài, bị cáo Lan giải thích rằng mình có nhiều bạn bè là Việt kiều tại nhiều quốc gia trên thế giới. Vì họ là người nước ngoài, không được đứng tên góp vốn vào SCB nên đứng ra bảo lãnh cổ phần cho họ. “Họ tin tưởng tôi nên nhờ tôi bảo lãnh cổ phần tại SCB chứ không phải của tôi”, bị cáo Lan khai...
Trước lời khai này, chủ tọa hỏi: “Bị cáo suy nghĩ gì với các lời khai của dàn lãnh đạo SCB tại tòa xác định làm theo chỉ đạo của Trương Mỹ Lan; kể cả đoàn thanh tra Ngân hàng Nhà nước đều khai trình độ quản trị ngân hàng yếu do không thực hiện đúng quy định pháp luật và làm theo chỉ đạo của Trương Mỹ Lan”?.
Bị cáo Lan nói bản thân không điều hành SCB. “Tôi muốn giúp tái cơ cấu SCB, cho anh em mượn tài sản để vay tiền”, bị cáo Lan nói.
“Tất cả các bị cáo đều khai vai trò, quyền hành thực tế của Trương Mỹ Lan tại SCB. Bị cáo có gì chứng minh lời khai đó không đúng không”?. Bị cáo Lan đáp: “Bị cáo không giữ chức vụ gì tại SCB và không điều hành ngân hàng. Trong 11 năm, bị cáo chỉ cho mượn tài sản”.
Về vai trò của mình trong vụ án, bị cáo Lan khai mình chỉ là Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Vạn Thịnh Phát và điều hành 5 hay 6 công ty con trong tập đoàn. Về hành vi bị cáo Lan thông đồng với các công ty thẩm định giá, chỉ đạo lãnh đạo, nhân viên SCB thông đồng với thẩm định viên trong các công ty thẩm định giá để nâng khống tài sản bảo đảm cho các khoản vay tại SCB, bị cáo Lan khẳng định mình không quen biết ai trong công ty thẩm định giá.
Phiên tòa tiếp tục xét hỏi bị cáo Lan liên quan đến các nội dung bị cáo buộc khác…
Theo cáo buộc, Công ty cổ phần Tập đoàn Vạn Thịnh Phát có trụ sở tại số 193–203 Trần Hưng Đạo, phường Cô Giang (quận 1, TP.Hồ Chí Minh).
Quá trình hoạt động Tập đoàn Vạn Thịnh Phát đã thành lập, xây dựng hơn 1.000 doanh nghiệp gồm các công ty con, công ty thành viên trong và ngoài nước, được chia thành nhiều tầng lớp (gọi tắt là Hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát).
Trong đó, Tập đoàn Vạn Thịnh Phát giữ vai trò trung tâm, nắm giữ Cổ phần, kiểm soát toàn bộ hoạt động của các công ty trong hệ sinh thái và thường không tham gia trực tiếp vào hoạt động kinh doanh.
Trương Mỹ Lan là Chủ tịch của Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, bao gồm một tập hợp các công ty con, công ty liên kết. Để có nguồn vốn lớn phục vụ hoạt động của hệ thống công ty trên cũng như việc liên tục đầu tư, mua các dự án bất động sản, Trương Mỹ Lan đã tìm cách thâu tóm, chi phối, điều hành toàn bộ các hoạt động của Ngân hàng SCB trong đó có hoạt động cho vay.
Từ trước thời điểm hợp nhất, Trương Mỹ Lan đã sở hữu phần lớn cổ phần của 3 ngân hàng. Sau khi hợp nhất, Trương Mỹ Lan tiếp tục nhờ 73 cổ đông đứng tên sở hữu 85,606% cổ phần của Ngân hàng SCB, đồng thời tiếp tục mua và sử dụng cá nhân đứng tên cổ phần Ngân hàng SCB để tăng tỷ lệ sở hữu cổ phần tại ngân hàng này lên 91,545% vào ngày 01/01/2018.
Trương Mỹ Lan đã tuyển chọn, đưa các cá nhân thân tín, có trình độ trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, nghe theo chỉ đạo của Lan vào các vị trí lãnh đạo chủ chốt tại Ngân hàng SCB, trả mức lương cao từ 200 đến 500 triệu đồng/tháng; tặng, thưởng tiền, cổ phần SCB, để thông qua các cá nhân này điều hành toàn bộ hoạt động của Ngân hàng SCB, trong đó có hoạt động cho vay.
Bằng cách thâu tóm, nắm giữ cổ phần, chi phối, điều hành hoạt động ngân hàng thông qua các đối tượng chủ chốt, Trương Mỹ Lan đã sử dụng Ngân hàng SCB như một công cụ tài chính, huy động tiền gửi và vốn từ các nguồn khác, sau đó chỉ đạo rút tiền bằng cách tạo lập các khoản vay khống, phục vụ cho mục đích cá nhân.
Để rút được tiền từ Ngân hàng SCB, Trương Mỹ Lan đã điều hành, chỉ đạo các cá nhân thân tín, giữ vai trò chủ chốt tại Ngân hàng SCB và Tập đoàn Vạn Thịnh Phát để chỉ đạo các đối tượng tại Ngân hàng SCB, Tập đoàn Vạn Thịnh Phát tổ chức thành lập nhiều bộ phận, đơn vị, công ty, thuê và sử dụng hàng nghìn cá nhân, câu kết chặt chẽ với nhau, thông đồng với các Công ty Thẩm định giá, triển khai rút tiền từ SCB.
Trương Mỹ Lan chỉ đạo thành lập, sử dụng các công ty “ma”, thuê/nhờ các cá nhân để đứng tên hồ sơ vay, cổ phần, tài sản đảm bảo, ký hợp thức chứng từ rút, nộp tiền để tạo lập hồ sơ vay vốn khống, rút tiền của SCB.
Kết quả điều tra xác định, có 875 khách hàng gồm 440 cá nhân, 435 pháp nhân đứng tên 1.284 khoản vay, được Trương Mỹ Lan chỉ đạo nhóm đối tượng tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát thành lập, thuê hoặc nhờ người đứng tên và sử dụng các công ty “ma” để lập hồ sơ vay khống, hồ sơ thể chấp khống.
Để hợp thức việc rút tiền đã được Ngân hàng SCB giải ngân theo phương án khống, cắt đứt, che giấu dòng tiền, tránh sự phát hiện, xử lý của các cơ quan chức năng, Trương Mỹ Lan chỉ đạo Nguyễn Phương Anh, Hồ Bửu Phương, Đặng Phương Hoài Tâm, Phan Chí Luận lập phương án thực hiện việc “giải quỹ” bằng việc lập hợp đồng hứa chuyển nhượng cổ phần khống để có thể sử dụng tiền mà không bị các cơ quan chức năng kiểm tra, xử lý đồng thời né tránh việc phải nộp thuế theo quy định của pháp luật.
Đồng thời, phối hợp với Nguyễn Phương Hồng, Trương Khánh Hoàng, Trần Thị Mỹ Dung và nhân viên SCB cho các cá nhân được thuê đứng tên người thụ hưởng khoản vay, đứng tên cổ phần,... đến ngân hàng ký chứng từ rút, nộp tiền.
Khi các khoản vay khống quá hạn, phải hạch toán nợ xấu nhóm 5, trong khi tỷ lệ tăng trưởng tín dụng bị hạn chế theo quy định của NHNN, Trương Mỹ Lan không trả nợ mà còn chỉ đạo đồng phạm thực hiện thủ đoạn bán nợ xấu cho VAMC và bán nợ trả chậm cho các chính các công ty “ma” do nhóm Vạn Thịnh Phát thành lập để che giấu một phần số nợ xấu, không phải hạch toán lãi, giảm dư nợ tín dụng nhằm tiếp tục chiếm đoạt tiền của Ngân hàng SCB.
Để che giấu hành vi phạm tội khi bị thanh tra, kiểm tra, Trương Mỹ Lan đã chỉ đạo các cán bộ chủ chốt của Ngân hàng SCB mua chuộc cán bộ, lãnh đạo Cơ quan Thanh tra Giám sát ngân hàng, lãnh đạo NHNN Chi nhánh thành phố Hồ Chí Minh, Tổ trưởng Tổ giám sát tăng cường tại Ngân hàng SCB để các cá nhân có thẩm quyền trên bưng bít, che giấu thông tin sai phạm, báo cáo kết quả thanh, kiểm tra không trung thực, không đầy đủ.
Kết quả điều tra xác định: Trong giai đoạn từ ngày 01/01/2012 đến ngày 07/10/2022, Trương Mỹ Lan đã chỉ đạo lập khống hồ sơ, cho vay, giải ngân 2.527 khoản với tổng số tiền 1.066.608 tỷ đồng.
Trong khoảng thời gian từ ngày 1/1/2012 đến ngày 7/10/2022, Trương Mỹ Lan đã chỉ đạo lập khống 916 hồ sơ vay vốn, chiếm đoạt của SCB số tiền 304.096.278.409.456 đồng, gây thiệt hại số tiền 129.372.775.105.744 đồng là số tiền lãi phát sinh từ số tiền gốc chiếm đoạt nêu trên.
Toàn bộ số tiền nợ gốc trên, Trương Mỹ Lan chiếm đoạt để phục vụ cho mục đích cá nhân như: mua, đầu tư các dự án bất động sản; duy trì hoạt động của các công ty thuộc Tập đoàn Vạn Thịnh Phát; trả nợ cá nhân,... Đến nay, các khoản vay trên không có khả năng thu hồi, chuyển nợ nhóm 5.
