Xung quanh tuyến đường 240 tỷ đồng tại huyện miền núi nghèo xứ Thanh

Dự án nông nghiệp tỷ đô

Chiều 21/12/2020, tại xã Minh Tiến, huyện Ngọc Lặc, tỉnh Thanh Hóa, Tập đoàn Xuân Thiện và UBND huyện Ngọc Lặc đã khởi công Khu liên hợp sản xuất, chăn nuôi công nghệ cao Xuân Thiện - Thanh Hóa.

Theo báo cáo của chủ đầu tư, dự án khu liên hợp sản xuất chăn nuôi công nghệ cao Xuân Thiện có tổng mức đầu tư 36.000 tỷ đồng, tương đương khoảng 1,5 tỷ đô la Mỹ. Dự kiến, sau khi hoàn thành, hàng năm dự án sẽ tạo ra 180 nghìn tấn thực phẩm từ thịt lợn; 50 nghìn tấn thành phẩm từ trái cây, rau củ quả; 1,2 triệu tấn thức ăn chăn nuôi; 600 nghìn tấn phân vi sinh hữu cơ.

Trên cơ sở đó, tổng doanh thu dự kiến của dự án 38.000 tỷ đồng/năm, nộp ngân sách 1.000 tỷ đồng/năm và giải quyết việc làm cho hơn 10.000 lao động.

Để đảm bảo mục tiêu sản xuất bền vững, nhà đầu tư đã lựa chọn các khu thung lũng, biệt lập với bên ngoài bằng các dãy núi, cách xa khu dân cư để xây dựng khu chăn nuôi, chế biến thức ăn… Đồng thời, cụm dự án đều được sử dụng công nghệ cao tiêu chuẩn châu Âu và được áp dụng công nghệ sinh học trong tất cả các công đoạn của khu liên hợp. Từ đó nhằm tận dụng hết phụ phẩm trong quá trình chăn nuôi, sản xuất, làm nguyên liệu đầu vào trong sản xuất một số sản phẩm thuộc các tiểu dự án khác, tạo sự thân thiện với môi trường và tiết kiệm tối đa chi phí sản xuất.

Phát biểu tại lễ khởi công dự án, ông Lê Đức Giang, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa cho biết, Dự án Khu liên hợp sản xuất, chăn nuôi công nghệ cao Xuân Thiện - Thanh Hóa I được khởi công xây dựng thể hiện quyết tâm cao của Tập đoàn Xuân Thiện trong đầu tư Dự án.

Đồng thời, Phó Chủ tịch UBND tỉnh cũng đề nghị Tập đoàn Xuân Thiện tập trung nguồn lực, tích cực đôn đốc nhà thầu thi công đảm bảo chất lượng, tiến độ công trình theo kế hoạch; đảm bảo an toàn lao động; phòng, chống cháy nổ, tuân thủ các quy định của pháp luật về đầu tư, xây dựng, đất đai, bảo vệ môi trường vì sự phát triển bền vững

Huyện quyết tâm làm đường vào Dự án Xuân Thiện?

Tại Công văn số 324-CV/HU ngày 9/6/2021 của Huyện ủy Ngọc Lặc đề nghị Thường trực Tỉnh ủy Thanh Hóa chỉ đạo UBND tỉnh này chấp thuận chủ trương cho thực hiện dự án giao thông dân sinh kết hợp hỗ trợ phát triển cụm dự án Xuân Thiện bằng nguồn thu thuế của Tập đoàn Xuân Thiện nộp vào ngân sách huyện.

Tuy nhiên, trong Văn bản số 5265/SKHĐT-CNDV, ngày 22/7/2021 thực hiện ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa, Sở Kế Hoạch và Đầu Tư tỉnh Thanh Hóa cho rằng đề nghị của Huyện ủy Ngọc Lặc là “không phù hợp theo quy định tại Khoản 1, Điều 7 Luật Ngân sách nhà nước 2015”. Theo đó, các khoản thu từ thuế, phí, lệ phí và các khoản thu khác theo quy định của pháp luật được tổng hợp đầy đủ vào cân đối ngân sách Nhà nước, theo nguyên tắc không gắn với nhiệm vụ chi cụ thể.

Theo đó, các nguồn thu từ thuế nếu có từ dự án của Tập đoàn Xuân Thiện sẽ được nộp về ngân sách Nhà nước như quy định của Luật Ngân sách. Sau đó, huyện sẽ được điều tiết về nếu có và không thể gắn với nhiệm vụ chi cụ thể như đề nghị của Huyện ủy Ngọc Lặc.

Cũng theo văn bản trên, Sở Kế Hoạch và Đầu Tư nêu rõ “nhà đầu tư hợp tác với UBND huyện Ngọc Lặc để thỏa thuận đầu tư xây dựng đường vào dự án và các đường dân sinh nằm trong phạm vi thực hiện dự án phù hợp với tình hình thực tế và kế hoạch của địa phương; kinh phí đầu tư xây dựng các đường do nhà đầu tư bảo đảm và không yêu cầu Nhà nước hoàn trả trả trong bất kỳ trường hợp nào”. Những điều này đã được quy định trong các quyết định chấp thuận (Quyết định số 1442/QĐ- UBND ngày 04/5/2021; Quyết định số 1443/QĐ-UBND ngày 04/5/2021; Quyết định số 1444/QĐ-UBND ngày 04/5/2021) của UBND tỉnh Thanh Hóa đối với các dự án của Tập đoàn Xuân Thiện tại Khoản 1 Điều 2 về trách nhiệm của nhà đầu tư.

Trên cơ sở đó, Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Thanh Hóa cho rằng việc đầu tư các tuyến đường phục vụ hoạt động của các dự án do Tập đoàn Xuân Thiện đầu tư trên địa bàn huyện Ngọc Lặc thuộc trách nhiệm của nhà đầu tư.

Tuy nhiên, trước quyết tâm của huyện Ngọc Lặc về việc thực hiện đầu tư các tuyến đường trên, Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Thanh Hóa đã “bật đèn xanh” khi cho rằng nếu huyện Ngọc Lặc đầu tư các tuyến đường dân sinh từ nguồn vốn ngân sách huyện (bao gồm cả nguồn thu thuế từ tập đoàn Xuân Thiện điều tiết về ngân sách huyện nếu có), thì thẩm quyền quyết định đầu từ thuộc về HĐND huyện Ngọc Lặc và không bắt buộc có ý kiến của UBND tỉnh Thanh Hóa. Đồng thời, Sở này cũng nêu ý kiến huyện Ngọc Lặc cần đảm bảo khả năng cân đối vốn và không gây nợ đọng trong xây dựng cơ bản.

Có đang “đem thóc đãi gà rừng”?

Trên cơ sở đó, tới ngày 20/8/2021, HĐND huyện Ngọc Lặc đã ra Nghị quyết chấp thuận chủ trương thực hiện dự án đường dân sinh kết hợp hỗ trợ phát triển cụm Dự án Xuân Thiện trên địa bàn huyện này. Nghị quyết này dường như đã “bỏ qua” trách nhiệm của nhà đầu tư trong việc “thực hiện các tuyến đường vào dự án của Tập đoàn Xuân Thiện” mà Sở Kế Hoạch và Đầu tư tỉnh Thanh Hóa đã nêu ý kiến.

Theo đó, dự án có tổng mức đầu tư khoảng 240 tỷ đồng, với 2 tuyến đường, gồm: Tuyến số 1: Nâng cấp, cải tạo đường giao thông từ đường Hồ Chí Minh xã Kiên Thọ đi dự án Xuân Thiện tại xã Nguyệt Ấn dài 9,5km (tuyến nhánh từ ngã ba làng Môn Tía đi ngã ba làng Pheo, xã Nguyệt Ấn, huyện Ngọc Lặc).

Tuyến số 6: Xây dựng tuyến đường giao thông từ đường Hồ Chí Minh xã Quang Trung đi dự án Xuân Thiện tại xã Ngọc Liên, huyện Ngọc Lặc dài 7,7km

Theo đó, tổng chiều dài 2 tuyến là 17,2km, qua các xã Kiên Thọ, Nguyệt Ấn, Ngọc Liên, Quang Trung thuộc huyện Ngọc Lặc.

Với nguồn vốn được bố trí là từ ngân sách huyện và nguồn huy động hợp pháp khác của chủ đầu tư. Thời gian thực hiện từ năm 2021 đến 2025.

Trong khi đó, theo tìm hiểu của Người Đưa Tin, thu ngân sách thực hiện trên địa bàn huyện Ngọc Lặc trong năm 2020 chỉ vỏn vẹn hơn 138 tỷ đồng, chiếm khoảng 11% dự toán thu ngân sách thực hiện tại địa phương, còn lại ngân sách tỉnh vẫn phải hỗ trợ tới 89%..

Trao đổi nhanh với Người Đưa Tin, ông Lê Văn Tuấn, Bí thư Huyện ủy Ngọc Lặc đã chối bỏ tuyến đường mà huyện đầu tư có liên quan tới hỗ trợ Dự án Xuân Thiện, khi cho rằng, việc đầu tư hai tuyến đường trên thực ra chỉ là việc cải tạo, nâng cấp và không dính dáng gì tới Tập đoàn Xuân Thiện.

“Dự án làm đường này thực ra là việc cải tạo, nâng cấp tuyến đường liên xã của huyện. Do đó không dính dáng gì tới dự án của Tập đoàn Xuân Thiện. Vì vậy, huyện phải tự bỏ tiền ra làm”, ông Tuấn cho hay.

Như vậy, thông tin mà ông Tuấn đưa ra không trùng khớp với nội dung trong Nghị quyết số 24/NQ-HĐND ngày 20/8/2021 của HĐND huyện Ngọc Lặc đã được chính tay ông Tuấn ký thông qua với tư cách là Chủ tịch HĐND huyện. Trong đó, nêu rõ đây là dự án “công trình hệ thống đường giao thông dân sinh kết hợp hỗ trợ phát triển cụm dự án Xuân Thiện trên địa bàn huyện Ngọc Lặc, tỉnh Thanh Hóa”.

Ngoài ra, theo tìm hiểu thêm từ Người Đưa Tin, Tập đoàn Xuân Thiện hiện đang hoạt động dàn trải trên nhiều lĩnh vực như: năng lượng, công nghiệp, xây dựng… và mới tham gia vào mảng nông nghiệp công nghệ cao trong năm 2020. Đồng thời, các công ty thành viên của Tập đoàn Xuân Thiện trong năm 2020 đã huy động được lượng vốn lớn, lên tới gần 13.000 tỷ đồng thông qua việc phát hành trái phiếu cho các nhà đầu tư.

Cũng theo số liệu Người Đưa Tin thu thập được, một số công ty thuộc Tập đoàn Xuân Thiện dù đang sở hữu khối tài sản nghìn tỷ nhưng lại có kết quả kinh doanh tương đối hạn chế. Đơn cử như trường hợp của Công ty Xuân Thiện Ninh Bình, dù sở hữu khối tài sản 3.794 tỷ đồng tính đến ngày 31/12/2019,  nhưng chỉ có mức lãi thuần vỏn vẹn 214 triệu đồng trong năm 2019. Tiếp đến là trường hợp của Công ty Xuân Thiện Việt Nam, trong năm 2019 đã ghi nhận mức lỗ 3,9 triệu đồng.

Trên tinh thần khuyến khích thu hút đầu tư, “làm tổ cho đại bàng” đang được các địa phương trên cả nước hưởng ứng tích cực. Tuy nhiên, việc đầu tư như thế nào cho hiệu quả với một đồng ngân sách bỏ ra, hay đầu tư hợp lý với điều kiện mỗi địa phương là vấn đề có lẽ cần phải xem xét đến trách nhiệm trong việc ra các quyết định đầu tư.

Việc một huyện miền núi tại tỉnh Thanh Hóa với điều kiện ngân sách, đời sống kinh tế, xã hội của bà con trên địa bàn còn nhiều khó khăn, nhưng vẫn “sốt sắng” bỏ ra khoản tiền lên tới 240 tỷ đồng để “hỗ trợ” doanh nghiệp liệu có phù hợp với khả năng? Và hiệu quả trong việc chi tiền ngân sách để đầu tư dự án này có đem lại như mong muốn?

Việt Phương