Trong quá trình khảo sát địa chất để chuẩn bị xây dựng một trang trại điện gió nổi ngoài khơi bờ biển Aberdeenshire ở Đông Bắc Scotland, các công nhân đã tìm thấy một "phần thưởng bất ngờ".
Họ tin rằng họ đã tìm thấy xác tàu chở hàng thời Thế chiến I trong tình trạng khá tốt, 107 năm sau khi bị ngư lôi đánh chìm trong "Đại chiến".
Cuộc khảo sát ngoài khơi đầu tiên trong số nhiều cuộc khảo sát đã bắt đầu vào năm 2023 nhằm thu thập dữ liệu địa chất và địa kỹ thuật để phát triển mô hình mặt đất kỹ thuật cho trang trại điện gió sẽ nằm cách bờ biển Scotland khoảng 50 dặm (80 km) và nổi trên Biển Bắc.
Được gọi là MarramWind, dự án này đang được phát triển theo quan hệ đối tác giữa ScottishPower và Shell, với công suất phát điện dự kiến là 3 GW.
Tàu Tobol (SS Cheltenham), với “boong tháp pháo” đặc biệt, được tìm thấy sau 107 năm mất tích bí ẩn ở Biển Bắc. Ảnh Sunderland Museums
"Việc tìm thấy xác tàu đắm khi thực hiện các công việc như thế này là không hiếm, nhưng các tàu từng được phát hiện thường nhỏ hơn", ông Colin Anderson, Giám đốc phát triển của MarramWind, cho biết.
"Lần này thực sự là một phát hiện phi thường, vì các cuộc khảo sát đáy biển của chúng tôi – cung cấp cho chúng tôi thông tin quan trọng về điều kiện đáy biển và ý nghĩa của điều đó đối với sự phát triển của MarramWind – đã đưa chúng tôi đi xa tới 6.000 dặm (9.656 km)"
Trong quá trình khảo sát, các nhân viên của MarramWind đã tìm thấy một xác tàu đắm được xác định là Tobol, một tàu buôn có từ thế kỷ 20 bị một tàu ngầm U-boat của Đức đánh chìm bằng ngư lôi vào ngày 11/9/1917. Một khu vực cấm đã được thiết lập để bảo vệ hiện trường tìm thấy chiếc tàu đắm và bảo tồn di tích.
ScottishPower cho biết, dữ liệu thu thập được từ các lần quét sonar được thực hiện trong quá trình khảo sát địa vật lý và môi trường cho trang trại điện gió nổi ngoài khơi MarramWind đã xác định được nơi có khả năng là "nơi an nghỉ cuối cùng" của Tobol.
Cơ quan chức năng địa phương đã được thông báo về phát hiện xác tàu đắm, mặc dù danh tính của nó vẫn chưa được xác minh hoặc xác nhận.
"Mặc dù Tobol được biết là đã bị ngư lôi đánh chìm trong chiến tranh, nhưng vị trí của nó vẫn chưa rõ ràng, vì vậy việc phát hiện ra con tàu sau hơn một thế kỷ và khám phá ra lịch sử tồn tại của nó là điều gì đó khá đặc biệt", ông Anderson nói.
"Đằng sau con tàu là một câu chuyện hấp dẫn, và sẽ thật tuyệt vời nếu chúng ta có thể tìm hiểu thêm về số phận của những người trên tàu vì thông tin trực tuyến cho thấy có một số người sống sót – mặc dù điều này chưa được xác minh", đại diện dự án cho biết.
Tuy nhiên, ông nói thêm: "Chúng ta cũng cần lưu ý rằng xác tàu đắm có thể là nơi an nghỉ cuối cùng của các thành viên thủy thủ đoàn, vì vậy hy vọng rằng phát hiện của chúng tôi sẽ giúp khép lại quá khứ mất mát và mang lại sự an ủi cho gia đình và con cháu của người đã khuất".
Các nhà sử học cho biết, con tàu này có một sự nghiệp phi thường: Được đóng vào năm 1901 bởi một xưởng đóng tàu ở Sunderland gần Newcastle upon Type, một địa điểm đóng tàu nổi tiếng thới bấy giờ, tàu Tobol ban đầu được gọi là SS Cheltenham.
Con tàu nặng 3.700 tấn và dài 100 m (328 feet). Đặc điểm nổi bật để định danh con tàu là nó có vẻ ngoài đặc biệt với thiết kế "boong tháp pháo".
Nó nằm dưới quyền kiểm soát của Hải quân Nga vào năm 1904 và được đổi tên thành Tobol. Năm 1916, con tàu được ghi nhận đang di chuyển từ Blyth, một cảng ở phía Bắc nước Anh, hướng đến Arkhangelsk, Nga.
"Phát hiện này là một mảnh ghép nhỏ – nhưng quan trọng – của một bức tranh lớn hơn về di sản hàng hải, không chỉ nói lên bản chất toàn cầu của thương mại quốc tế và các liên minh vào đầu thế kỷ 20, mà còn nói lên sự kết nối và tính cạnh tranh của các lợi ích quốc gia tại thời điểm đó – một điều vẫn còn phù hợp cho đến ngày nay", ông Toby Gane, Trưởng nhóm Di sản văn hóa và Khảo cổ học Biển và Duyên hải của tổ chức tư vấn WSP, cho biết.
"Thật không thể tin được rằng sau hơn một thế kỷ, cuối cùng chúng ta cũng có thể biết được nơi Tobol có thể đã chìm nhờ MarramWind". vị chuyên gia nói.
Minh Đức (Theo Maritime Executive, BBC)
