Vào cuối mùa hè vừa qua, Tây Ban Nha quyết định từ bỏ kế hoạch mua tiêm kích thế hệ thứ năm F-35 của Mỹ do Lockheed Martin sản xuất - kế hoạch mà nước này đã xem xét từ ít nhất năm 2017.
Dù trước đây, vào năm 2021, Madrid từng có động thái tương tự khi đổi ý không mua F-35, nhưng lần này, dường như ý định mua chiến đấu cơ Mỹ đã bị loại bỏ hoàn toàn.
Bốn năm trước, Tây Ban Nha giải thích việc không mua máy bay thế hệ thứ năm là do thiếu ngân sách, vì phần lớn quỹ hàng không khi đó tập trung vào chương trình hợp tác đa quốc gia FCAS (Hệ thống tác chiến trên không tương lai). Tuy nhiên, đến nay chương trình FCAS cũng gặp nhiều trở ngại, đặc biệt sau khi hãng Dassault (Pháp) chính thức rút lui khỏi dự án. Từ mùa hè năm nay, Tây Ban Nha đã bày tỏ lo ngại về việc duy trì phi đội tiêm kích thế hệ thứ tư hiện có.
Tiêm kích KAAN của Thổ Nhĩ Kỳ. (Ảnh: Nguồn mở qua Defence Express)
Giờ đây, có vẻ Tây Ban Nha đang chuyển hướng mạnh mẽ sang hợp tác với Thổ Nhĩ Kỳ. Theo tờ El Universo, Madrid đang xem xét khả năng mua tiêm kích KAAN do KAI (Tập đoàn hàng không Thổ Nhĩ Kỳ) phát triển - loại máy bay dự kiến sẽ được biên chế vào năm 2030. Tuy nhiên, hiện chưa có thêm thông tin chi tiết nào về kế hoạch hợp tác này.
Nhiều khả năng, Tây Ban Nha coi KAAN như một giải pháp "tạm thời" nhằm lấp khoảng trống năng lực hiện nay, trước khi phát triển và đưa vào sử dụng tiêm kích thế hệ thứ sáu, đồng thời vẫn nuôi hy vọng duy trì chương trình FCAS trong tương lai.
Thông tin này cho thấy Tây Ban Nha đang tăng cường hợp tác hàng không với Thổ Nhĩ Kỳ, bởi trước đó, nước này đã lên kế hoạch mua máy bay huấn luyện phản lực Hürjet để thay thế các dòng cũ, với hợp đồng trị giá hơn 1 tỷ euro. Nếu thương vụ hoàn tất, Tây Ban Nha sẽ trở thành quốc gia nước ngoài đầu tiên vận hành dòng Hürjet sau hàng loạt khó khăn trong xuất khẩu của Thổ Nhĩ Kỳ.
Tiêm kích F-35 (Ảnh nguồn mở qua Defence Express)
Về phần KAAN, nếu Tây Ban Nha thực sự tham gia dự án với tư cách khách hàng, điều đó sẽ mang lại cú hích tài chính lớn cho Thổ Nhĩ Kỳ, vì chương trình KAAN trước đó từng nhấn mạnh tầm quan trọng của các đơn hàng quốc tế để mở rộng nguồn vốn phát triển. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng KAAN hiện vẫn chưa có động cơ, do bị ảnh hưởng bởi các lệnh trừng phạt từ Mỹ.
Thế Hải (Theo Defence Express)
