Cho rằng việc lập đề án này là cần thiết, Bộ GTVT cho rằng đề án cần nghiên cứu, đánh giá tác động đến mạng lưới vận tải, xếp dỡ các cảng biển xuất nhập khẩu container trong nước và các cảng trung chuyển quốc tế trong khu vực.
Theo Quy hoạch phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam thời kỳ 2021- 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, đến năm 2030, hệ thống cảng biển đáp ứng thông qua lượng hàng hóa từ 1.140 - 1.423 triệu tấn (trong đó hàng container từ 38 - 47 triệu Teus); hành khách từ 10,1 - 10,3 triệu lượt khách.
Hiện nay, Bộ GTVT đã chỉ đạo lập điều chỉnh Quy hoạch phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Theo đó, đến năm 2030, hệ thống cảng biển đáp ứng thông qua lượng hàng hóa 1.322 - 1.589 triệu tấn (trong đó hàng container từ 46 - 54 triệu TEU); hành khách từ 20,6 - 21,1 triệu lượt khách.
Như vậy, lượng hàng hóa (gồm hàng container) theo kết quả điều chỉnh Quy hoạch phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam đã tăng so với lượng hàng dự báo.
Do đó, Bộ GTVT cho rằng đề án cần cập nhật số liệu dự báo hàng hóa mới, đánh giá năng lực thông qua, luồng hàng container đến, đi các bến cảng container khi lượng hàng container tăng theo số liệu dự báo.
Bên cạnh đó cần đánh giá tác động của việc đầu tư xây dựng khu bến Cần Giờ đến quy hoạch và hoạt động các cảng biển tại khu vực (phân bổ lượng hàng, luồng hàng, tuyến vận tải hàng hải của khu vực và cả nước).
Bộ GTVT cũng đề nghị phải dự báo hàng hóa thông qua cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ khi hình thành gồm hàng trung chuyển quốc tế (dự báo hoặc cam kết cụ thể về khối lượng, cơ cấu hàng trung chuyển quốc tế do hãng tàu mang về Việt Nam) và hàng xuất nhập khẩu của Việt Nam qua cảng biển này; đề xuất kế hoạch, giải quyết các vấn đề phát sinh trong triển khai từng giai đoạn của đề án.
Hiện tỉ trọng hàng trung chuyển quốc tế tại các cảng biển của Việt Nam còn khá thấp (Ảnh: Phạm Tùng).
UBND Tp.HCM đề xuất ý tưởng thiết kế và sơ bộ hoạch định lộ trình quy hoạch theo từng giai đoạn phát triển cảng trung chuyển quốc tế tại Cần Giờ như kích thước, công suất, khả năng tiếp nhận tàu và các tiện ích liên quan; quy hoạch đất và mặt nước; làm rõ về kết nối giao thông đường bộ, hạ tầng kỹ thuật đảm bảo hoạt động khai thác cảng theo từng giai đoạn; sơ bộ phương án đảm bảo an toàn hàng hải cho cỡ tàu lớn phù hợp tĩnh không thông thuyền cầu đường bộ.
Đề án cũng cần phân tích các nguồn tài chính có thể sử dụng bao gồm vốn tư nhân và vay vốn từ các tổ chức tài chính và các nguồn vốn từ ngân sách cho hạ tầng ngoài hàng rào cảng; khả năng huy động vốn của liên danh trong nước, cũng như nhận diện và đánh giá các rủi ro có thể xảy ra và các giải pháp để giảm thiểu rủi ro.
Đối với việc đánh giá tác động phát triển kinh tế - xã hội, phát triển đô thị của thành phố, Bộ Giao thông Vận tải khuyến cáo đề án có sơ bộ đánh giá môi trường và xã hội gồm tác động đến đất đai, nguồn nước, rừng ngập mặn và sinh thái khu vực; đề xuất các giải pháp giảm thiểu tác động tiêu cực và tăng cường tác động tích cực đến môi trường và xã hội.
“Kết quả lập đề án nghiên cứu xây dựng cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ là cơ sở để Cục Hàng hải Việt Nam và tư vấn cập nhật điều chỉnh Quy hoạch tổng thể hệ thống cảng biển Việt Nam và hoàn thiện Quy hoạch chi tiết Nhóm cảng biển số 4, Quy hoạch chi tiết vùng đất, vùng nước cảng biển Thành phố Hồ Chí Minh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050,” Bộ GTVT nhấn mạnh.
Bộ GTVT đề nghị UBND Tp.HCM chỉ đạo, đôn đốc các cơ quan liên quan khẩn trương triển khai lập, sớm hoàn thiện đề án, làm cơ sở bộ cập nhật, hoàn chỉnh hồ sơ điều chỉnh Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng biển, Quy hoạch chi tiết các nhóm cảng biển và Quy hoạch chi tiết vùng đất, vùng nước cảng biển Tp.HCM trình cấp thẩm quyền phê duyệt và phê duyệt theo quy định.
