Tại buổi làm việc với Thủ tướng vào đầu năm 2021, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam kiến nghị Chính phủ xem xét tăng lương tối thiểu vùng năm 2021 từ ngày 1/7 thay vì hoãn không tăng lương cả năm 2021.
Mức tăng cụ thể tùy tình hình kinh tế - xã hội, “sức khỏe” doanh nghiệp. Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cũng đề xuất Chính phủ từ năm 2022 điều chỉnh thời điểm tăng lương tối thiểu vùng từ ngày 1/7 hằng năm thay vì ngày 1/1 như hiện nay.
Trước đề xuất của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội vừa có dự thảo báo cáo Chính phủ về vấn đề này.
Dự thảo nêu rõ, trong năm 2020, do tác động của dịch Covid-19, Hội đồng Tiền lương Quốc gia quyết định lựa chọn, thống nhất phương án khuyến nghị Chính phủ không điều chỉnh tiền lương tối thiểu vùng năm 2021.
Với phương án khuyến nghị Chính phủ về không điều chỉnh mức lương tối thiểu năm 2021, Hội đồng Tiền lương Quốc gia đã báo cáo rõ với dự kiến CPI tăng 4% thì mức lương tối thiểu năm 2021 đã cao hơn mức sống tối thiểu 1,51% (gồm vượt theo CPI thực tế năm 2019 là 1,21% và mức bình quân các vùng lương tối thiểu năm 2020 cao hơn mức sống tối thiểu là 0,3%).
Đến nay, thực tế CPI cả năm 2020 tăng 3,23% (thấp hơn mức dự kiến) nên lương tối thiểu năm 2020 sau khi cập nhật lại đã đảm bảo cao hơn 2,28% so với mức sống tối thiểu.
Vì vậy, khi tiếp tục giữ nguyên mức lương tối thiểu này để áp dụng cho năm 2021 thì vẫn đáp ứng được mức sống tối thiểu.
Trường hợp CPI cả năm 2021 tăng cao hơn 2,28% thì về nguyên tắc, hội đồng sẽ tính toán phần lương tối thiểu thấp hơn mức sống tối thiểu để xem xét đưa vào điều chỉnh mức lương tối thiểu vùng áp dụng từ năm 2022.
Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đề xuất không tăng lương tối thiểu năm 2021.
Theo số liệu của Tổng cục Thống kê về lao động, việc làm cả năm 2020, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cho rằng, tình hình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, việc làm của người lao động hiện vẫn còn nhiều khó khăn và chưa thể phục hồi như trước khi xảy ra dịch bệnh.
Cụ thể, năm 2020 cả nước có 101.700 doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh có thời hạn, ngừng hoạt động chờ làm thủ tục giải thể và hoàn tất thủ tục giải thể, tăng 13,9% so với năm 2019. Trung bình mỗi tháng có gần 8.500 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường.
Lực lượng lao động là 54,6 triệu người, giảm 1,2 triệu người so với năm 2019. Tỷ lệ thất nghiệp trong độ tuổi lao động là 2,48%, cao hơn 0,31% so với năm 2019. Lao động 15 tuổi trở lên đang làm việc là 53,4 triệu người, giảm 1,26 triệu người so với năm 2019.
Thu nhập bình quân của lao động làm công hưởng lương là 6,62 triệu đồng/người/tháng, giảm 75.800 đồng so với năm 2019.
Điều này cho thấy, năm 2020 mặc dù lương tối thiểu được điều chỉnh tăng nhưng thu nhập của người lao động vẫn giảm. Do lương tối thiểu chỉ để bảo đảm mức sàn thấp nhất cho người lao động, tăng lương tối thiểu không dẫn đến việc tăng tiền lương, thu nhập chung của người lao động.
Bên cạnh đó, Bộ LĐTBXH cũng cho rằng, tình hình dịch bệnh Covid-19 hiện nay vẫn đang tiếp tục diễn biến phức tạp tại Việt Nam cũng như trên thế giới và chưa thể dự báo được chính xác thời điểm kết thúc và mức độ ảnh hưởng đến kinh tễ - xã hội trong nước từ nay đến cuối năm 2021.
Từ thực tế nêu trên, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội thấy việc không điều chỉnh lương tối thiểu năm 2021 là phù hợp, tạo điều kiện cho doanh nghiệp phục hồi, người lao động duy trì việc làm, tái tham gia thị trường lao động trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp và sau 13 năm liên tục điều chỉnh mức lương tối thiểu.
Cũng theo Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, nếu tình hình kinh tế xã hội và các yếu tố điều chỉnh tiền lương tối thiểu vùng thuận lợi thì có thể xem xét điều chỉnh tiền lương vào ngày 1/1/2022 mà không cần phải xem xét tiếp tục lùi vào thời điểm 1/7/2022 như kiến nghị của Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam.
Về thời gian điều chỉnh tăng lương tối thiểu vùng từ ngày 1/7, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cho rằng các quy định pháp luật, Bộ luật Lao động hiện không ấn định thời điểm điều chỉnh lương tối thiểu cụ thể mà chỉ quy định các yếu tố làm căn cứ điều chỉnh lương tối thiểu vùng.
Từ năm 2000 đến nay, Việt Nam đã 18 lần điều chỉnh lương tối thiểu nói chung, trong đó 3/18 lần thay đổi thời gian điều chỉnh sang tháng 10 là vào các năm 2005, 2006, 2011; còn lại 15/18 lần đều điều chỉnh vào ngày 1/1 hàng năm.
Bên cạnh đó, đa số các quốc gia lựa chọn thời điểm điều chỉnh lương tối thiểu trùng với thời điểm bắt đầu năm tài chính để tạo thuận tiện cho việc lập kế hoạch sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Năm tài chính của Việt Nam bắt đầu từ ngày 1/1 và kết thúc vào ngày 31/12.
Vì vậy, việc Việt Nam lựa chọn thực hiện điều chỉnh lương tối thiểu vào thời điểm 1/1 như hiện nay là phù hợp với thông lệ quốc tế.
Từ những nội dung trên, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đề nghị Chính phủ tiếp tục duy trì thời điểm điều chỉnh mức lương tối thiểu vùng từ ngày 1/1 như thời gian vừa qua đã thực hiện. Nếu có yếu tố biến động bất thường, Hội đồng Tiền lương Quốc gia sẽ nghiên cứu, đề xuất, báo cáo Chính phủ xem xét, quyết định.
H.M
