Theo Live Science, thông qua phân tích lại thành phần trong ruột, một nhóm nghiên cứu đã phát hiện ra các món trong bữa ăn cuối cùng của người đàn ông qua đời vào năm 400 trước Công nguyên. Thi thể của ông chìm xuống đầm lầy than bùn ở Đan Mạch ngày nay, trở thành xác ướp tự nhiên nổi tiếng mang tên Tollund Man.
“Chúng tôi đã có thể tái tạo lại bữa ăn cuối cùng của Tollund Man cực kỳ chi tiết. Điều đó khá hấp dẫn, bởi vì bạn có thể tiến gần đến những gì đã thực sự xảy ra cách đây 2.400 năm", trưởng nhóm nghiên cứu Nina Nielsen, nhà khảo cổ học kiêm giám đốc nghiên cứu ở bảo tàng Silkeborg tại Đan Mạch, cho biết.
Môi trường dưới đầm lầy giúp thi thể nạn nhân hiến tế được bảo quản một cách hoàn hảo.
Tollund Man vốn được tìm thấy vào năm 1950 bởi một gia đình ở làng Tollund gần đó trong khi họ đang đào lấy nhiên liệu trong một vũng than bùn. Cơ thể Tollund Man có một sợi dây thừng tròng quanh cổ. Tình trạng xác ướp được bảo quản tốt đến mức gia đình cho rằng ông là nạn nhân của một vụ giết người mới đây và gọi điện báo cảnh sát.
Thực tế theo kết quả nghiên cứu, Tollund Man sống cách đây hàng nghìn năm và môi trường nồng độ oxy thấp của đầm lầy than bùn đã bảo quản thi thể của ông, biến nó trở thành xác ướp. Tollund Man được cho là chết vào khoảng năm 405 - 380 trước Công nguyên, giai đoạn bắt đầu thời kỳ Đồ sắt ở Đan Mạch. Ông kết thúc cuộc đời ở độ tuổi 30 – 40, có thể trong một nghi thức hiến tế người- bắt nguồn từ khoảng 2.400 năm trước. Nghiên cứu nhấn mạnh rằng, hàng nghìn người đã chết trong các vùng đất ngập nước ở Tây Bắc châu Âu trong thời kỳ đồ sắt.
Tollund Man bị treo cổ và đặt vào hố khai thác than bùn. Cách xử lý xác này khá đặc biệt bởi phần lớn người chết cùng thời kỳ và địa điểm đều được hỏa thiêu và chôn dưới đất khô ráo.
Cuộc kiểm tra vào năm 1951 về ruột của Tollund Man phát hiện thấy sự hiện diện của lúa mạch, hạt lanh, hạt cây hồng và cháo...Tuy nhiên, kỹ thuật phân tích đã được cải tiến sau đó, vì vậy nhóm nhiên cứu có thể tìm hiểu chính xác những gì người đàn ông từng dùng. Bằng cách xem xét mẫu vật ruột lớn của Tollund Man, Nina Nielsen và cộng sự nhận thấy phân tích trước đó tương đối chính xác nhưng bỏ sót vài thứ, bao gồm tỉ lệ nguyên liệu bữa ăn.
Theo công bố mới đây trên tạp chí Antiquity, trong khoảng 12 đến 24 giờ trước khi chết, Tollund Man đã dùng món cháo làm từ lúa mạch, rau răm, hạt lanh và có thể cả cá.
Cụ thể món cháo chứa 85% lúa mạch, 9% loại cỏ mang tên răm nước (Persicaria lapathifolia) và 5% lanh (Linum usitatissimum). 1% còn lại bao gồm nhiều loại hạt, trong đó có hạt cẩm chướng dại (Spergula arvensis), cây trà thuộc họ mù tạt (Camelina sativa), cỏ lửa (Epilobium palustre), cỏ bấc đèn (Juncus conglomeratus/effusus) và hoa tím (Viola palustris). Ngoài ra, nhóm nghiên cứu còn tìm thấy phấn hoa lúa mạch, cỏ và cây mọc ở vùng đất khô.
Kết quả phân tích hé lộ Tollund Man ăn cá chứa nhiều chất béo trước khi chết. Các nhà nghiên cứu lưu ý rằng dù cư dân thời đồ sắt ở Đan Mạch ăn cá nhưng loại thịt này không phải thức ăn chính.
Trong ruột của Tollund Man có trứng và protein của giun đường ruột, cho thấy người này đã bị nhiễm ký sinh trùng. Các chuyên gia phát hiện ra không chỉ nhiễm giun tóc và giun sán, Tollund Man còn là trường hợp đầu tiên tìm thấy sán dây trong xác ướp cổ đại được lưu giữ trong than bùn. Nhiều khả năng người đàn ông trung niên đã ăn thịt tươi hoặc chưa nấu chín kỹ và uống nước có trứng động vật ký sinh.
Một phân tích trước đó cho rằng Tollund Man có khả năng mất mạng vì ngạt thở và cổ của ông không bị gãy. Có lẽ một số nghi lễ đã diễn ra trước khi Tollund Man bị treo cổ, bao gồm cả việc dùng bữa ăn cuối cùng.
Những thi thể nằm trong các vũng than bùn biến thành các "xác ướp đầm lầy" được bảo quản tự nhiên đã mang đến cho các nhà khoa học cái nhìn chân thực, chi tiết về cuộc sống hàng ngày của con người vào thời kỳ đó, bao gồm sức khỏe, chế độ ăn uống, tại sao họ lại bỏ mạng cũng như bữa ăn cuối cùng của họ.
Minh Hoa (t/h)
