bàiỞ các vùng nông thôn, nếu nhìn thấy "khoai tây" mọc trên cây như hình dưới đây, bạn tuyệt đối không nên hái ăn trực tiếp bởi chúng rất độc. Thực chất, đây không phải cây khoai tây mà là cây khoai trời.
Khoai trời là cây dược liệu, còn được gọi là khoai dái, khoai dại, dái củ hay hoàng dược trời, có tên khoa học là Dioscorea bulbifera L. thuộc họ Củ nâu (Dioscoreaceae).
Quả mọc trên cây được gọi là củ khoai trời (mọc ở thân dây leo), tuy có độc nhưng nếu rửa nhiều lần và luộc kỹ thì có thể loại bỏ chất độc để dùng làm thực phẩm. Bột khoai trời cũng tương tự như bột ngũ cốc và bột gạo.
Khoai trời được trồng ở nhiều vùng tại nước ta, tuy nhiên chúng không được biết đến rộng rãi như các giống khoai khác. Loại củ này rất giàu dinh dưỡng, có tính nhuận tràng hơn khoai lang và bổ dưỡng hơn khoai môn.
Ăn nhiều khoai trời vào mùa đông có thể bổ phổi thận, tăng cường sức khỏe của lá lách và dạ dày.
Loại củ này rất giàu vitamin và khoáng chất, đặc biệt là vitamin C, vitamin B, sắt, kẽm và các nguyên tố khác. Các vitamin này có tác dụng điều hòa hệ miễn dịch, thúc đẩy tuần hoàn máu, nâng cao sức đề kháng của cơ thể.
Ngoài ra, khoai trời còn giàu chất xơ, có tác dụng thúc đẩy nhu động ruột, hỗ trợ người bị táo bón. Ngoài ra, trong loại củ này còn chứa axit folic, rất tốt cho mẹ bầu.
Tác dụng dinh dưỡng của khoai trời gần giống như khoai mỡ, đều có tác dụng bổ phổi khí, bổ tỳ ích khí, bổ thận tinh, ích tâm an thần, tăng cường trí não, nuôi dưỡng mạch máu, làm dịu cơn ho và hen suyễn và làm dịu cơ thể.
Tuy khoai trời có độc nhẹ nhưng chỉ cần rửa kỹ và luộc chín là có thể ăn như các loại khoai mỡ, khoai tây khác.
Đặc biệt, loại củ có độc này còn là một dược liệu quen thuộc trong Đông y. Khoai trời có vị đắng, tính bình, có công dụng tiêu viêm, tiêu sưng, cầm máu, giúp long đờm. Khi dùng làm thuốc, khoai trời được gọi với cái tên "hoàng dược tử". Hiện tại, bạn có thể mua hoàng dược tử khô cắt lát với giá gần 900.000 đồng/kg.
Một điều thú vị là cây khoai trời có tới hai loại củ: một củ mọc trên thân dây leo và củ to nằm ở thân rễ.
Phần củ ở thân rễ cũng có độc, không ăn được nhưng có thể dùng làm dược liệu với công dụng giải độc, làm mát máu. Tại Trung Quốc, rễ khoai trời rất được ưa chuộng, giá bán đối với loại cao cấp có thể lên đến 60 NDT/kg, hơn 200.000 đồng/kg.
Minh Hoa (t/h)
