Cá trích lên men Surströmming.
Surströmming là món cá trích Baltic chua lên men và là món ăn truyền thống phía Bắc Thụy Điển. Món này được biết đến là một trong các món có mùi và vị khó ăn nhất trên thế giới.
Nguyên liệu chính của món ăn, cá trích Baltic được đánh bắt ở vùng nước lợ của phía bắc Baltic của eo biển Kalmar (Đông Nam Thụy Điển). Loài cá này có phần xương sống chứa một loại enzyme là axit lactic sẽ lên men trong điều kiện thích hợp.
Cá khi bắt về được ngâm nước muối đậm đặc trong 20 tiếng, sau đó cắt bỏ đầu và ruột. Phần thân cá được ngâm trong thùng kín chứa nước muối nhạt hơn và đặt trong phòng có nhiệt độ duy trì ở khoảng 15-20 độ C. Quá trình này kéo dài 1-2 tháng, sau đó cá sẽ được đóng vào những hộp nhỏ để tiếp tục được lên men.
Quá trình lên men diễn ra trong hộp kín sản sinh rất nhiều khí nén khiến áp suất trong những hộp cá tăng lên và bị phình ra. Chính vì lý do này nên nhiều hãng hàng không cấm mang Surströmming lên máy bay để tránh các sự cố phát nổ gây nguy hiểm đến chuyến bay.
Hộp Surströmming phình to do áp suất lớn.
Thời điểm đánh bắt cá trích là vào tháng 4 hoặc tháng 5 khi chuẩn bị đẻ trứng. Quá trình lên men tốt nhất nên kéo dài từ 6-8 tháng tuy nhiên khoảng 4 tháng là đã có thể ăn được. Tháng 8 là thời điểm Surströmming bắt đầu được bày bán trên thị trường. Do đầu mùa nên lượng tiêu thụ cá trích rất lớn, một số nơi thậm chí tổ chức các lễ hội để cùng nhau ăn mừng một mùa cá trích mới.
Người dân Thụy Điển tổ chức các bữa tiệc ngoài trời cùng ăn Surströmming.
Tại thị trấn Alfta nằm ở Ovanåker hằng năm thường tổ chức ngày thưởng thức Surströmming. Những con cá trích lên men thơm ngon sẽ được mọi người nếm thử, ngoài ra còn có các điệu nhảy, những bài hát cùng nhiều món ăn khác cũng được bày bán. Lễ hội này thu hút rất nhiều khách du lịch cũng như sự chú ý của giới truyền thông.
Surströmming phải được mở ngoài trời vì có mùi rất khủng khiếp.
Đáng chú ý lễ hội này thường được tổ chức ngoài trời, ở những khu đất rộng rãi thoáng đãng cách xa khu dân cư. Nguyên do bởi Surströmming khi mở ra sẽ tỏa ra mùi hôi rất kinh dị. Mùi hương này được mô tả là có mùi như trứng thối, mùi nhà vệ sinh lâu ngày, mùi ẩm mốc cùng một lúc, không ai có thể chịu đựng được mùi hôi này.
Những vi khuẩn bên trong cá trích tạo ra mùi hôi kinh dị.
Mùi hôi của món ăn được tạo ra bởi vi khuẩn thuộc loài Haloanaerobium, chúng tạo ra carbon dioxide và một số hợp chất như axit propyl, hydro sunfua, axit butyric và axit axetic.
Sự khủng khiếp của mùi hương khiến những người lần đầu ngửi trở nên choáng váng, chóng mặt, thậm chí nôn mửa. Một vài người gợi ý rằng nên mở những hộp Surströmming bên cạnh một cái vòi hoặc xô đựng nước và rửa những con cá trích bên trong, bằng cách này sẽ phần nào làm dịu bớt mùi hôi và có thể ăn được. Bên cạnh đó, nước soda cũng có công dụng giảm đáng kể mùi hôi của cá trích.
Tuy nhiên có nhiều người dân bản địa lại thích mùi vị nguyên bản của Surströmming, mở ra ăn ngay mà chẳng cần phải rửa qua nước.
Khi thưởng thức, ta sẽ ăn kèm cá trích lên men với bánh mì cắt lát cùng hành và khoai tây. Đồ uống cùng có thể là một ly sữa hoặc rượu mạnh hay bia.
Surströmming ăn kèm bánh mì, khoai tây và hành
Đây chắc chắn sẽ là một trải nghiệm khó quên đối với khách du lịch phương xa khi ghé thăm Thụy Điển vào mùa thu. Và đương nhiên món ăn chỉ dành cho các thực khách can đảm nhất. Đối với những du khách thông thường thì nên suy nghĩ thật kỹ trước khi đồng ý ăn thử Surströmming, nếu không thì đất nước Bắc Âu này vẫn còn rất nhiều món độc đáo để bạn trải nghiệm đấy.
Bá Di (Tổng hợp)
