Hậu Covid-19 là gì?
Bác sĩ Nguyễn Văn Giang chia sẻ trên báo Sức khỏe & Đời sống, không giống một số bệnh lý khác có xu hướng chỉ xảy ra ở những người đã bị bệnh nặng, hậu Covid-19 có thể xảy ra với bất kỳ ai đã bị mắc Covid-19, ngay cả khi bị bệnh nhẹ. Thậm chí trong thời gian mắc bệnh, họ không có triệu chứng thì vẫn có thể bị hậu Covid-19. Ở nhóm bệnh nhân nhẹ, không có triệu chứng, người ta thấy có thể gặp 10-35%. Nhóm bệnh nhân nặng có bệnh nền có thể gặp tới 80% di chứng.
Hậu Covid-19 nhiều người bị ho. Ảnh minh họa.
Tháng 10/2021, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) công bố định nghĩa chính thức về hậu Covid-19. Hậu Covid-19 xảy ra ở người có tiền sử nhiễm SARS-CoV-2, thường là 3 tháng kể từ khi bắt đầu mắc Covid-19 với các triệu chứng và kéo dài ít nhất 2 tháng mà không thể giải thích bằng chẩn đoán thay thế. WHO ước tính 10 - 20% bệnh nhân Covid-19 trải qua các triệu chứng kéo dài trong nhiều tháng sau khi mắc bệnh.
Biểu hiện dễ nhận biết của hậu Covid-19
Hội chứng hậu Covid-19 có biểu hiện rất đa dạng. Có khoảng 200 triệu chứng xuất hiện sau khi bệnh nhân khỏi Covid-19, làm ảnh hưởng đến các hoạt động hàng ngày.
Các triệu chứng phổ biến nhất bao gồm:
Mệt mỏi hay cảm giác yếu sức (gặp ở 2/3 bệnh nhân)
Khó thở, nhất là khó thở khi gắng sức
Ho kéo dài
Đau ngực hay khó chịu vùng ngực
Bên cạnh các triệu chứng ít gặp hơn: Nhức đầu, suy giảm trí nhớ, mất tập trung, chóng mặt, choáng váng, tim đập nhanh, đau khớp, đau cơ, mất mùi vị, rối loạn tiêu hóa, ăn kém, mất ngủ, rụng tóc.
Hậu Covid-19 có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, kể cả trẻ em. Tuy nhiên, ở trẻ em hậu Covid-19 thường nhẹ và ít hơn người trưởng thành. Biến chứng hậu Covid-19 đáng lo ngại nhất ở trẻ em là hội chứng viêm đa hệ thống ở trẻ (Multisystem Inflammatory Syndrome in Children: MIS-C), tổn thương đến tim, phổi, thận, mạch máu….
Theo ghi nhận thực tế của các bác sĩ, hầu hết những biến chứng hậu Covid-19 không gây nguy hiểm tử vong, mà chủ yếu ảnh hưởng đến cuộc sống hằng ngày của người bệnh.
Trên thực tế đối tượng nữ sẽ có nguy cơ hơn nam, thường gặp ở tuổi trung niên và lớn tuổi (trên 35 tuổi), và có thể gặp cả ở trẻ em. Những bệnh nhân lớn tuổi, có bệnh đi kèm, hút thuốc. Bệnh nhân mang thai, có Markers viêm cao, giảm bạch cầu, thiếu oxy máu kháng trị.
Đặc biệt với người có sẵn bệnh nền như bệnh tim mạch, tiểu đường, đặc biệt là hô hấp, viêm phổi tắc nghẽn mạn tính, viêm phế quản mạn… khi Covid-19 xảy ra trên nền bệnh đó có thể khiến tổn thương vốn có của họ trở nên nặng hơn.
Khi thấy có những biểu hiện, triệu chứng hậu Covid-19 trên đây, người dân nên tìm đến nhân viên y tế. Các bác sĩ sẽ xác định tình trạng bệnh, hướng dẫn điều trị triệu chứng và những chăm sóc sức khỏe cần thiết.
Làm gì để hạn chế hội chứng hậu Covid-19
Đề cập tới các lưu ý trong việc phòng và điều trị hội chứng hậu Covid-19, bác sĩ Nguyễn Công Hân, Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị quốc tế Hà Nội chia sẻ với VOV, việc tập trung nâng cao sức đề kháng, hệ miễn dịch, phục hồi sức khỏe để trở lại cuộc sống bình thường là điều rất quan trọng. Tuy nhiên, phụ thuộc và mức độ, tình trạng của người bệnh, các bác sĩ sẽ đưa ra pháp đồ điều trị phù hợp.
Cũng theo khuyến cáo của các bác sĩ, người bệnh có thể tự thực hiện những phương pháp cải thiện sức khỏe tại nhà để hạn chế hội chứng hậu Covid-19.
Ăn uống đầy đủ: Để các tế bào miễn dịch có nhiều năng lượng để hoạt động, người bệnh nên bổ sung chất dinh dưỡng bằng cách ăn uống đầy đủ. Có 3 nhóm thực phẩm cần phải đặc biệt chú trọng là thực phẩm giàu đạm, chất béo và vitamin. Để gia tăng cảm giác ngon miệng và tránh tình trạng khó tiêu, người bệnh có thể chế biến các món ăn đa dạng như: nấu kỹ, thái nhỏ, hầm mềm…
Uống nhiều nước: Trong quá trình mắc Covid-19, các triệu chứng: sốt, nhiễm virus, tiêu chảy,... đã khiến cho cơ thể người bệnh mất nhiều nước. Để bù đắp lại số lượng nước đã mất trong thời gian đó, người bệnh nên tăng cường uống nhiều nước, từ 1,5 - 2 lít nước mỗi ngày.
Bệnh nhân cũng có thể lựa chọn nước ép, sinh tố làm từ những loại trái cây tùy theo sở thích như: chanh, cam, bưởi, cà rốt… Những loại thức uống này không những cung cấp nhiều vitamin, khoáng chất mà còn giúp bù nước cho cơ thể.
Tập thở: Tập thở là một bài tập quan trọng giúp người bệnh phục hồi chức năng của phổi, giảm tình trạng khó thở sau khi mắc Covid-19. Bệnh nhân nên tham khảo ý kiến của bác sĩ về các động tác, tần suất tập luyện phù hợp để mang lại hiệu quả cao nhất. Hiện nay, những bài tập thở được áp dụng phổ biến cho F0 khỏi bệnh có thể kể đến: hít thở sâu, thở cơ hoành, ngáp cười,…
Bên cạnh các bài tập thở, người bệnh cũng nên tập thêm những động tác giãn cơ vai, cơ cánh tay, cơ đùi… Những động tác này có tác dụng thư giãn cơ, giảm tình trạng đau cơ, mệt mỏi.
Thực phẩm tốt cho hậu Covid-19
Người mắc Covid-19 cần bổ sung đa dạng thực phẩm. Ảnh: Internet.
Khi bị mắc Covid-19, sức đề kháng của cơ thể bị giảm sút và cơ thể bị tiêu hao nhiều năng lượng nên việc bổ sung chế độ dinh dưỡng hợp lý với những thực phẩm giàu protein là rất cần thiết để cơ thể khỏe mạnh.
Thịt gà: Thịt gà chứa nhiều protein và chất xơ, dồi dào vitamin B6, B12, các khoáng chất như selen, kẽm… sẽ giúp duy trì hệ miễn dịch của cơ thể hoạt động một cách bình thường, từ đó ngăn được sự hoạt động của các virus gây bệnh.
Cần chú ý là cách chế biến những món với ít dầu mỡ và gia vị như cháo gà, súp gà, canh gà… Đây cũng là một nguồn cung cấp chất lỏng và chất điện giải tuyệt vời, giúp cung cấp và giữ nước cho cơ thể. Chất lỏng nóng này cũng là một loại thuốc thông mũi tự nhiên giúp giảm ho và nghẹt mũi bằng cách ức chế hoạt động của bạch cầu trung tính gây ra chúng.
Tôm: Nhiều người có quan niệm khi bị ốm, bị ho tuyệt đối không nên ăn tôm vì sẽ làm bệnh lâu khỏi, ho kéo dài hơn. Tuy nhiên, theo các chuyên gia dinh dưỡng thì ho là do bệnh lý chứ không phải do ăn uống.
Nếu nói ăn tôm gây ho là do phần vỏ và càng của tôm có thể gây ho do kích ứng niêm mạc đường hô hấp và khả năng dễ bị mắc, dính ở cổ họng, gây ngứa, ho. Thịt tôm không phải là nguyên nhân gây các cơn ho hoặc khiến cơn ho nặng thêm.
Tôm là thực phẩm giàu chất đạm và giúp bổ sung canxi cho cơ thể. Với hàm lượng protein khá cao trong tôm cho thấy đây là nguồn cung cấp protein giá trị cho sức khỏe con người, nhất là với những người mắc Covid-19 cần một chế độ dinh dưỡng đặc biệt.
Cần lưu ý về cách chế biến tôm cho người bệnh Covid-19, nên bóc sạch vỏ tôm do vỏ tôm, càng tôm, râu tôm còn sót lại không tốt đối với người mắc Covid-19 có triệu chứng ho vì có thể bị dính, vướng ở miệng hay họng trong khi ăn. Chú ý chế biến các món ăn ở dạng mềm, lỏng, dễ nuốt, dễ tiêu hóa như cháo tôm, súp tôm, bún hay bánh đa nấu tôm…
Trứng: Theo các chuyên gia dinh dưỡng, trong số các chất dinh dưỡng, protein trong đó có trứng là một trong những chất dinh dưỡng quan trọng nhất có thể giúp chống lại coronavirus, có thể giúp cơ thể phục hồi nhanh hơn. Trứng chứa rất nhiều axit amin và chất chống oxy hóa, giúp cải thiện sức khỏe và giữ cho hệ thống miễn dịch của bạn hoạt động một cách tốt nhất.
Dưa hấu: Dưa hấu là trái cây có giá trị dinh dưỡng với vị ngọt thanh mát, hấp dẫn. Dưa hấu chứa nhiều vitamin và khoáng chất thiết yếu như: kali, magiê và vitamin như vitamin C, beta carotene (giúp sản xuất vitamin A), vitamin B1, B5, B6…
Bên cạnh đó người mắc Covid-19 có thể ăn đa dạng các loại trái cây tươi.
Chuối: Khi mắc Covid-19, ngoài các biểu hiện thường gặp như ho, sốt, nhiều người sẽ có cảm giác nhạt miệng, chán ăn. Lúc này, chuối là một lựa chọn hoàn hảo vì chúng dễ nhai và nuốt, lại có vị ngọt dễ chịu.
Loại quả này cũng rất giàu vitamin và khoáng chất như kali, mangan, magiê, vitamin C và vitamin B6. Mặc dù chuối là thực phẩm rất tốt cho sức khỏe nhưng không nên ăn quá nhiều chuối mỗi ngày. Bởi chuối có nhiều chất dinh dưỡng, đặc biệt là các loại vitamin và axit amin, nếu ăn quá nhiều có thể dẫn tới thừa chất, rối loạn các vi chất trong cơ thể. Đặc biệt người đái tháo đường không nên ăn nhiều chuối, nhất là chuối chín vì dễ làm đường huyết tăng cao.
Trúc Chi (t/h)
