Chiến lược An ninh Bắc Cực mới của Phần Lan được xây dựng trong bối cảnh khu vực này đang chuyển mình mạnh mẽ: Băng tan nhanh chóng mở ra các tuyến hàng hải và nguồn tài nguyên mới, đồng thời làm gia tăng cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc.
Với gần 1/3 lãnh thổ nằm phía trên Vòng Bắc Cực (vùng Lapland), Phần Lan không chỉ là một trong 8 thành viên của Hội đồng Bắc Cực mà còn là quốc gia trực tiếp chịu ảnh hưởng sâu sắc nhất từ mọi biến động tại đây.
Chiến lược mới, được công bố vào ngày 25/11, phản ánh rõ sự thay đổi lớn về môi trường an ninh: Cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine từ năm 2022 đã làm tê liệt gần như toàn bộ hợp tác chính trị cấp cao trong Hội đồng Bắc Cực, dù các hoạt động chuyên môn và nghiên cứu vẫn âm thầm tiếp diễn.
Đơn vị quân đội cực bắc của Phần Lan, đồn trú cách biên giới với Nga khoảng 130 km. Ảnh: Barents Observer
Chiến lược mới nhằm xác định vai trò ngày càng lớn của Phần Lan – quốc gia thành viên NATO thứ 31 từ năm 2023 – trong khu vực Bắc Cực giữa bối cảnh cạnh tranh toàn cầu. Một trọng tâm lớn là quản lý quan hệ với Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump.
"Mỹ ngày càng nhìn Bắc Cực qua lăng kính cạnh tranh toàn cầu, được định hình bởi chính sách Nước Mỹ trên hết – ưu tiên an ninh quốc gia, hợp tác kinh tế và khoáng sản quan trọng, đồng thời chuyển hướng khỏi giảm thiểu biến đổi khí hậu và phát triển bền vững", tài liệu nhấn mạnh.
Chiến lược cũng phản ánh sự thích ứng của Phần Lan với các thay đổi toàn cầu, đặc biệt là trước các nỗ lực của Mỹ nhằm tăng cường kiểm soát Greenland, hòn đảo lớn nhất thế giới với vị trí địa lý chiến lược và nguồn tài nguyên khoáng sản dồi dào.
Mục tiêu cốt lõi của chiến lược mới bao gồm tăng cường khả năng răn đe của NATO ở Khu vực Cao Bắc (High North), duy trì Hội đồng Bắc Cực như nền tảng quan trọng cho đối thoại khu vực, và thúc đẩy hợp tác 3 bên với Canada và Mỹ trong khuôn khổ Sáng kiến Hợp tác đóng tàu phá băng (Hiệp ước ICE).
Chiến lược nhấn mạnh rằng hợp tác Bắc Cực nên tiếp tục trong khuôn khổ Hội đồng Bắc Cực, bao gồm 8 quốc gia có lãnh thổ nằm trong hoặc phía bắc Vòng Bắc Cực – Canada, Đan Mạch, Phần Lan, Iceland, Na Uy, Nga, Thụy Điển và Mỹ, ngay cả khi các tương tác chính trị bị gián đoạn do xung đột Ukraine.
Một khía cạnh đáng chú ý trong chiến lược Bắc Cực mới của Phần Lan là sự nhấn mạnh vào Lực lượng Lục quân Tiền phương (FLF) của NATO mới được thành lập tại miền Bắc Phần Lan vào tháng 10. Đơn vị này được thiết lập để tăng cường năng lực răn đe của liên minh trên khắp Bắc Cực, đặc biệt là trong thời kỳ khủng hoảng, đảm nhiệm các hoạt động trên bộ và phối hợp phòng thủ.
Minh Đức (Theo Defense News, SSBCrack)
