Sáng 20/6, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn tiếp tục đăng đàn trả lời chất vấn của ĐBQH nhóm vấn đề thứ hai thuộc lĩnh vực giáo dục.
Giáo viên phải toàn tâm, toàn ý cho giờ dạy chính
Nêu câu hỏi chất vấn, ĐBQH Trần Thị Thu Hằng (đoàn Đắk Nông) cho biết, theo báo cáo 719 của Bộ có đánh giá tình trạng dạy thêm trá hình dưới nhiều hình thức vẫn khá phổ biến, cho thấy vẫn còn khoảng cách giữa chính sách và thực tiễn.
Cha mẹ học sinh xem việc học trên lớp là chưa đủ để đáp ứng yêu cầu thi cử, cần tìm đến học thêm như một giải pháp tất yếu để cải thiện kết quả học tập.
ĐBQH Trần Thị Thu Hằng (Ảnh: Media Quốc hội).
"Theo tôi, hai tồn tại nêu trên có thể xem là mối quan hệ cung cầu, tuy nhiên trong các giải pháp của Bộ đưa ra chỉ thiên về hoàn thiện thể chế và quản lý hành chính, nhưng vấn đề mấu chốt là để khắc phục triệt để mối quan hệ cung cầu này là nâng cao chất lượng dạy và học giờ chính khóa nhưng trong báo cáo chưa đưa ra được giải pháp cụ thể. Xin Bộ trưởng cho biết những giải pháp gì để nâng cao chất lượng dạy và học trong giờ chính khóa?", đại biểu nêu.
Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn khẳng định đây là một vấn đề có ý nghĩa quan trọng, là lời giải cho bài toán dạy thêm, học thêm đang gây nhiều bức xúc.
Theo Bộ trưởng, để giải quyết gốc rễ vấn đề dạy thêm, học thêm tràn lan, giải pháp cốt lõi là phải nâng cao chất lượng của giờ dạy chính khóa trên lớp.
Bộ trưởng chỉ ra 2 nhân tố mang tính quyết định. Trong đó nhân tố quan trọng hàng đầu chính là đội ngũ giáo viên.
"Giáo viên phải đủ về số lượng và toàn tâm, toàn ý cho giờ dạy chính, không phân tâm, không phân tán, không phải lo quá nhiều việc khác", Bộ trưởng cho hay.
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn trả lời chất vấn các ĐBQH (Ảnh: Media Quốc hội).
Theo Bộ trưởng, để dạy được một giờ dạy chất lượng chính khóa trên lớp, giáo viên cần rất nhiều giờ chuẩn bị, soạn bài, chấm bài, sinh hoạt chuyên môn và hỗ trợ học sinh. Nếu thời gian và tâm sức bị phân tán cho các hoạt động khác (bao gồm cả dạy thêm), chất lượng giờ học chính khóa khó có thể được đảm bảo.
Bộ trưởng khẳng định, Thông tư 29 bản chất không cấm giáo viên dạy thêm mà chỉ quản lý, điều tiết.
"Ngoài giờ trên lớp, giáo viên có thể được quyền tham gia hoạt động dạy thêm theo quy định. Tuy nhiên, nếu số buổi dạy ngoài chính khóa chiếm quá nhiều thời gian dạy thêm thì sẽ không còn thời gian tập trung chăm chút cho giờ dạy chính khóa", Bộ trưởng cho hay.
Trong khi đó, chương trình giáo dục phổ thông 2018 đòi hỏi giáo viên phải hoạt động nhiều hơn, sáng tạo hơn, không còn phụ thuộc nhiều vào sách giáo khoa. Do đó, việc giáo viên tập trung toàn bộ tâm huyết cho giờ dạy chính càng trở nên quan trọng.
Tiếp đó, cần đảm bảo cơ sở vật chất và sĩ số lớp học hợp lý. Nếu như các lớp học lên đến 60-70 học sinh thì chất lượng cũng sẽ rất khó có thể tốt được. Với sĩ số này, giáo viên không thể đổi mới phương pháp, không thể quan tâm, chăm sóc đến từng học sinh.
"Vì vậy, việc đầu tư để đảm bảo cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học đầy đủ, phòng học khang trang và sĩ số lớp hợp lý là điều kiện tiên quyết để thực hiện tốt chương trình giáo dục", Bộ trưởng nói.
Các giải pháp đồng bộ khác bao gồm rà soát chương trình, ứng dụng công nghệ thông tin, tăng cường cơ sở dữ liệu và thư viện để học sinh tự học, đổi mới kiểm tra đánh giá.
"Đã dạy trên lớp thì không lôi nhau ra dạy ở trung tâm"
Giơ biển tranh luận, ĐBQH Nguyễn Quang Huân (đoàn Bình Dương) đánh giá, qua các vấn đề mà Bộ trưởng trả lời, có thể thấy ngành giáo dục và riêng Bộ trưởng đang giải quyết nhiều vấn đề khó, "nóng" và được đông đảo cử tri và xã hội quan tâm, trong đó có vấn đề dạy thêm, học thêm.
Tuy nhiên, đại biểu cho rằng, Bộ trưởng đã đưa ra nhiều nguyên nhân, giải pháp để giải quyết vấn đề dạy thêm, học thêm đáp ứng mong mỏi của cử tri, nhưng nếu không khái quát hóa lên thành nhóm nguyên nhân chính có thể sẽ không đưa ra được những biện pháp mang tính đồng bộ, không thể giải quyết vấn đề một cách căn cơ.
ĐBQH Nguyễn Quang Huân (Ảnh: Media Quốc hội).
Ông Huân cho rằng, có hai nhóm nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng dạy thêm, học thêm là kinh tế và xã hội.
Theo đó, về kinh tế, nước ta đang phát triển nên chưa tập trung được nguồn lực dẫn tới lương giáo viên chưa cao, số lượng giáo viên, trường học chưa đủ. Đồng thời, chưa tập trung cho vấn đề truyền thông nâng cao nhận thức một cách đồng bộ.
Bên cạnh đó, nền kinh tế của chúng ta cũng chưa phải là nền kinh tế công nghiệp hiện đại, nên khả năng lựa chọn việc làm của học sinh phổ thông là một vấn đề còn hạn chế, từ đó dẫn tới việc tập trung vào việc học để tìm việc.
Về xã hội có 2 vấn đề là tâm lý xã hội và thiết chế xã hội. Theo đó, Việt Nam xuất phát là một nước hiếu học, đây là một lợi thế để phát triển xã hội, tuy nhiên dẫn tới vấn đề khác là trọng khoa bảng", ĐBQH Nguyễn Quang Huân nói.
Còn về thiết chế xã hội, đại biểu cho rằng, hiện việc tuyển chọn nhân sự chưa đi vào thực chất, vẫn trọng văn bằng, chứng chỉ. Bản thân phụ huynh học sinh nhiều khi còn bị chịu áp lực văn bằng lên chính bản thân mình.
Từ những thực tế trên, đại biểu cho rằng, cần đưa ra các giải pháp kiểm tra, giám sát. Mặt khác phải tuân theo quy luật khách quan.
Điều quan trọng, Bộ Giáo dục và Đào tạo phải đưa ra được lộ trình, chỉ tiêu (trong đó có dạy thêm, học thêm) để phấn đấu đạt. "Có thể sẽ giảm dần và triệt tiêu khi mà chúng ta trở thành một nước phát triển", ông Huân nêu.
Sau tranh luận của đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn gửi lời cảm ơn và tán thành với ý kiến trên.
Chưa đồng tình với phát biểu của Bộ trưởng về vấn đề học thêm, ĐBQH Nguyễn Văn Thân (đoàn Thái Bình) cho rằng không nên cấm vì không thể biết được giáo viên có ép buộc học sinh không.
"Giáo viên giỏi mà học sinh cầu thị, muốn giỏi thêm, muốn vượt dốt thì cho dạy. Còn việc lấy tiền là thỏa thuận của hai bên, sòng phẳng không có gì phải nghĩ hộ", ông Thân nói.
ĐBQH Nguyễn Văn Thân (Ảnh: Media Quốc hội).
Để khắc phục giáo viên ép học sinh, ông đề xuất chỉ nên áp dụng với giáo viên chủ nhiệm hay giáo viên bộ môn dạy trực tiếp, còn giáo viên ngoài họ không ép buộc.
Ông đề nghị cho giáo viên dạy trực tiếp được phép dạy thêm nhưng không lấy tiền. "Còn giả sử họ lấy tiền, mình không biết, không quan tâm đến chuyện đó, như thế cho thoáng. Thực tế của xã hội này như thế", đại biểu nêu quan điểm.
Trả lời, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nói Thông tư 29/2024 không phải để cấm dạy thêm, học thêm mà chỉ cấm một vài điều. Học sinh được tự do đi tìm học ở thầy cô giỏi.
"Chỉ lưu ý, với giáo viên đã dạy học sinh mình trên lớp thì không lôi nhau ra dạy ở trung tâm nữa. Vì ở đó có lợi ích chen vào thì sự minh bạch giảm đi và xung đột lợi ích diễn ra", Bộ trưởng nói.
Đồng thời cho biết Nghị quyết 29 của Đảng cho đến Luật Nhà giáo chỉ cấm một chi tiết đó, không hề cấm vấn đề khác. Đây là thông tư ban hành để quản lý, không phải để cấm.
