Đã thành thông lệ, vào ngày mồng 7 tháng Giêng hằng năm, người dân lại tập trung tại đình làng Tượng Sơn, phường Quảng Long, thị xã Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình, tổ chức lễ hội Khai Hạ đầu Xuân.
Đây là lễ hội nổi tiếng 2 bờ Bắc - Nam sông Gianh có từ thời Trịnh - Nguyễn phân tranh, lưu truyền đã hàng trăm năm nên dân gian có thơ rằng: “Dù ai đi ngược về xuôi, nhớ ngày mùng 7 về coi cướp cù”.
Đây là lễ hội nổi tiếng 2 bờ Bắc - Nam sông Gianh.
Đình làng Tượng Sơn là một trong những ngôi đình lớn trên đất Quảng Bình, được xây dựng vào năm Canh Ngọ 1750. Đây là nơi thờ cúng thành hoàng làng và những người có công với quê hương, đất nước.
Năm 2003, đình Tượng Sơn được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch công nhận là Di tích lịch sử cấp Quốc gia. Đình làng Tượng Sơn là nơi hội họp, diễn ra các hoạt động văn hóa - văn nghệ, lưu giữ nhiều phong tục, tập quán tốt đẹp của cộng đồng những ngày đầu năm mới.
Những màn múa quyền, múa roi, múa đao, kiếm do các cụ cao tuổi trong làng biểu diễn.
Lễ khai hạ, các vị cao niên dâng hương tổ tiên, các bậc tiền nhân đã khai khẩn hình thành nên tên đất, tên làng, cầu mong năm mới nhiều may mắn, mùa màng bội thu, con cháu học hành thành đạt. Tiếp đó là những màn biểu diễn múa quyền, múa roi, múa đao, kiếm do các cụ cao tuổi trong làng biểu diễn. Đây là nét văn hóa truyền thống thể hiện tinh thần thượng võ của người dân, cầu cho mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu, mong muốn cuộc sống bình yên và thịnh vượng.
Sau phần lễ là phần hội cướp cù diễn ra trên một sân cát rộng, 2 đầu sân dựng 2 cây tre cao chừng 10m, phía trên buộc thêm rổ tre để làm mục tiêu ném cù lên.
Tiếp theo là phần hội cướp cù.
Hội cướp cù ở Quảng Long, hai đội cùng tranh nhau quả cù rồi ném vào rổ của mình, đội còn lại phải tìm mọi cách giành lại quả cù để đội mình ném lên rổ. Đội giành chiến thắng sẽ được ghi vào lịch sử hội cù của làng Tượng Sơn. Điểm độc đáo của lễ hội này là số lượng người chơi của 2 đội không hạn chế, không quy định già trẻ tham gia, nhưng phải có sức khỏe, nhanh nhẹn, khéo léo để tranh nhau ném quả cù vào rọ của mình. Theo quan niệm, ai cướp được cù và tung được cù vào rọ là năm mới cả đội gặp nhiều may mắn, làm ăn phát đạt.
Giây phút đầy kịch tính của các đội chơi.
Sau hội cướp cù là hội vật với sự tham gia của nhiều đô vật, thi đấu ở các hạng cân khác nhau. Thông qua hội vật, các đô vật xuất sắc sẽ được chọn tham gia hội vật truyền thống của thị xã (tổ chức vào mùng 10 tháng Giêng hằng năm).
Sau hội cướp cù là hội vật với sự tham gia của nhiều đô vật.
Theo một cao niên ở phường Quảng Long, lễ hội này có từ hàng trăm năm vào thời Trịnh - Nguyễn, cứ vào ngày mồng 7 tháng Giêng đầu năm mới, thanh niên trai tráng khắp các làng, xã, huyện lân cận và con em xa quê về tham gia lễ hội.
Các đô vật xuất sắc sẽ được chọn tham gia hội vật truyền thống của thị xã.
Lễ hội thu hút đông đảo người dân tham gia.
Ông Phạm Hồng Phú, Phó Chủ tịch UBND phường Quảng Long, thị xã Ba Đồn, cho biết: “Lễ hội có ý nghĩa cầu quốc thái dân an, người dân gặp nhiều may mắn trong làm ăn, trong học hành được đỗ đạt thành tài và ghi nhớ công ơn của các bậc tiền bối. Đồng thời phát huy truyền thống, giữ gìn và lưu truyền bản sắc văn hóa của quê hương ngàn đời để lại”.
