Đổi thay vùng đất từng là "điểm nóng" ma túy - Kỳ 1: “Lá chắn thép” giữ gìn sự bình yên

 Bản làng được hồi sinh

Dẫn chúng tôi đi dọc tuyến đường bên dòng sông Nậm Nơn, vào sát đỉnh núi Pù Lôm, Thiếu uý Lê Anh Tuấn, công an xã Lượng Minh (huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An), cho biết, nơi đây từng là điểm nóng về tội phạm ma túy.

Pù Lôm là đỉnh núi cao, hiểm trở nhất nhì của huyện biên giới Tương Dương, trong tiếng Thái nghĩa là "đèo gió", bởi quanh năm thổi những cơn gió mát lành tới bản làng quần tụ dưới chân. Thế nhưng, cũng bởi vì địa hình phức tạp, có các con đường tiểu ngạch, nên nơi đây đã trở thành điểm tập kết ma túy của những "ông trùm" miền biên viễn.

"Chỉ trong thời gian ngắn, ma túy đã lấy đi của người dân tất cả, chỉ để lại sự đói nghèo, lạc hậu. Trước thời điểm lực lượng công an chính quy về xã thì rất nhiều người dân dính đến ma túy như: mua bán, vận chuyển và thậm chí sử dụng thuốc phiện", Thiếu uý Tuấn nói.

Ông Lô Văn Mạnh (SN 1962, trú bản Đửa, xã Lượng Minh) là một trong những trường hợp tự nguyện đi cai nghiện vừa trở về. Ông Mạnh vốn là thầy mo trong bản. Những lần đi làm lễ tại các gia đình, ông đã bị dụ dỗ sử dụng ma túy, từ đó nghiện lúc nào chẳng hay.

"Có thời điểm tôi bỏ cả vợ con để lên rừng kiếm các đối tượng bán ma túy để dùng. Lúc đó, gia đình kiệt quệ, nghèo đói. Khi được lực lượng công an xã vận động, hiểu được tác hại của ma túy, tôi đã tự nguyện xin đi cai. Sau nhiều năm cố gắng, hiện nay tôi đã không còn nghiện nữa", ông Mạnh nói.

Ngồi kể lại chuyện này, ông Mạnh chẳng hề ngại ngùng giấu giếm. Bởi ông muốn những người khác đừng rơi vào hoàn cảnh giống mình. Sinh ra và lớn lên tại đây, chứng kiến ma túy tàn phá bản nghèo, khiến nhiều gia đình phải ly tán, vậy nên ông rất hối hận khi lỡ đi vào con đường ma túy. Rất may, ông sớm tỉnh ngộ và vẫn kịp làm lại cuộc đời.

Mới đây, chính quyền địa phương đưa gia đình ông Mạnh vào danh sách hỗ trợ làm nhà cho hộ nghèo. Sau đó, lực lượng công an và đoàn thanh niên đã tới giúp ngày công, nên Tết Nguyên đán vừa rồi, vợ chồng ông đã có một ngôi nhà mới vững chãi, to đẹp.

Đổi thay kỳ diệu nhất vẫn là bản Xốp Mạt, xã Lượng Minh. Cách đây 10 năm, người dân vẫn gọi nơi đây là "bản không chồng". Hậu quả đau đớn vô cùng khi đàn ông trong bản đều dính đến ma túy, vì vậy nhiều đứa trẻ phải chịu cảnh mồ côi từ nhỏ, có em sinh ra đã mang căn bệnh thế kỷ HIV.

Phải bắt đầu từ năm 2014, bà con bản Xốp Mạt đã được di chuyển đến khu tái định cư mới nằm phía hữu ngạn, cách bản cũng chừng khoảng vài cây số. Với sự vào cuộc của chính quyền địa phương, lực lượng công an và đặc biệt là nỗ lực của người dân, tháng 5/2018, bản Xốp Mạt đã được công nhận và đón danh hiệu "Làng Văn hóa".

Đáng mừng hơn, những người lầm lỗi trước đây nay trở về đã nhanh chóng hòa nhập cộng đồng tốt, tu chí làm ăn và không quay lại con đường cũ.

Như bà Lương Thị L. (SN 1964, trú bản Xốp Mạt), sau 20 năm chấp hành bản án tù về tội Vận chuyển trái phép chất ma túy, nay trở về chăn nuôi gia súc, gia cầm, an nhàn tuổi già. "Trước bị đồng tiền làm mờ mắt nên tôi đã vi phạm pháp luật. Giờ được Nhà nước cho trở về, tôi không dám làm sai nữa, chỉ mong được sống như thế này với con cháu đến hết đời", bà L. nói.

Thiếu uý Lê Anh Tuấn cho biết, tình trạng mua bán, vận chuyển, sử dụng ma túy đã không còn, nhưng vẫn tiềm ẩn nguy cơ bùng phát trở lại phức tạp hơn trước nếu không có sự đồng lòng của người dân và chính quyền địa phương. Vì vậy, để những người lầm lỡ nhanh chóng tái hòa nhập cộng đồng, làm lại cuộc đời, lực lượng công an xã thường xuyên gặp gỡ, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của những người chấp hành án trở về.

"Khắc tinh" của tội phạm ma túy ở vùng biên

Để có sự thay đổi như hiện nay, không thể không nhắc đến dấu ấn của Thượng úy Nguyễn Văn Hùng, Trưởng Công an xã Lượng Minh, huyện Tương Dương.

Đảm nhận vị trí "ghế nóng" Trưởng Công an xã, nỗi trăn trở trong tâm trí Thượng úy Nguyễn Văn Hùng là làm sao để từng bước ngăn chặn, đẩy lùi "cái chết trắng" đã gieo rắc những đau thương tại từng bản, làng nơi đây.

Biến trăn trở thành quyết tâm, hành động, trên cơ sở nghiên cứu kỹ đặc thù địa bàn và các phương thức thủ đoạn của tội phạm, Thượng úy Nguyễn Văn Hùng cũng đã trực tiếp phối hợp với các lực lượng chức năng phá thành công nhiều chuyên án ma túy lớn.

Điển hình, vào 5h30 ngày 14/1/2024, Công an xã Lượng Minh đã phối hợp với Công an huyện Tương Dương, Công an huyện Anh Sơn, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy Công an tỉnh Nghệ An bắt giữ 4 đối tượng về hành vi mua bán trái phép chất ma túy tại bản Đửa. Tang vật thu giữ là 20 gam heroin, 3 khẩu súng (trong đó có 1 khẩu súng quân dụng), 15 viên đạn cùng nhiều tang vật liên quan.

"Sau khi có sự vào cuộc quyết liệt của lực lượng công an xã và chính quyền địa phương, cùng với sự đồng thuận của nhân dân, đến nay, các bản làng ở Lượng Minh dần trở lại bình yên, không còn các tệ nạn xã hội nữa", Thượng úy Nguyễn Văn Hùng nói.

Cùng với làm tốt công tác đấu tranh, Thượng úy Nguyễn Văn Hùng đã tích cực tham mưu, phối hợp với các cấp, ngành triển khai quyết liệt, hiệu quả nhiều giải pháp góp phần đưa xã Lượng Minh ra khỏi địa bàn phức tạp về ma túy.

Trong đó là đề án xây dựng "Xã biên giới sạch về ma túy", hướng tới mục tiêu "Huyện biên giới sạch về ma túy", xây dựng 10 mô hình "Bản, làng sạch về ma túy" tại 10/10 bản của xã. Việc triển khai có hiệu quả xây dựng xã sạch về ma túy sẽ là tiền đề để phát triển kinh tế địa phương.

Đến nay, Lượng Minh đã xây dựng được các mô hình bản không có tệ nạn ma túy, mại dâm tại các bản Minh Tiến, Cà Moong và Xốp Cháo; mô hình quản lý, giúp đỡ người nghiện ma túy sau cai nghiện tại bản Xốp Mạt và mô hình bản duy trì không có tệ nạn xã hội tại hai bản Cà Moong và Xốp Cháo.

Với những nỗ lực và thành tích đạt được, trong "Tháng hành động phòng, chống ma túy năm 2024" và sơ kết 2 năm thực hiện và nhân rộng đề án xây dựng "Xã biên giới sạch về ma túy" trên địa bàn tỉnh Nghệ An, Thượng úy Nguyễn Văn Hùng vinh dự được Bộ trưởng Bộ Công an tặng Bằng khen.

Mời độc giả đón đọc kỳ 2: Trưởng bản 9X xung kích dựng xây quê hương vào lúc 6h55 ngày 22/03/2025.