Xe máy là phương tiện di chuyển chủ yếu của người Việt, số lượng xe máy gia tăng nhanh chóng thời gian qua khiến lượng phát thải tăng nhanh ở các đô thị lớn.
Bộ GTVT đã công bố Dự thảo Luật Giao thông đường bộ sửa đổi muốn đưa yêu cầu kiểm tra định kỳ khí thải xe máy vào luật với hy vọng kiểm soát tình trạng xe cũ hỏng, xả ra nhiều khí thải khi lưu thông, thu hút sự quan tâm của người dân.
Trong đó, nhiều điều khoản mới tác động trực tiếp đến xe máy - loại phương tiện chiếm đến 95% lượng xe cơ giới đang hoạt động.
Zing.vn cho biết, trong khoản 6 Điều 93 trong dự luật quy định môtô, xe gắn máy tham gia giao thông phải được kiểm tra định kỳ về hệ thống xả khí thải. Dự luật cũng nêu rõ việc kiểm tra định kỳ khí thải xe máy do cơ quan đăng kiểm thực hiện.
Ảnh minh họa.
Đại diện Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết quy định mới sẽ không áp dụng đồng loạt với tất cả xe máy mà sẽ theo lộ trình.
Bước đầu, cơ quan chức năng có thể tập trung kiểm tra các loại xe cũ nát, tuổi thọ trên 10 năm hoặc kiểm soát trước với xe máy 175 cc trở lên vì số lượng ít.
Trả lời An ninh Thủ đô, đại diện Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết, khí thải xe máy là nguồn gây ô nhiễm không khí đáng kể, nhất là tại các đô thị lớn, khu vực tập trung đông xe máy. Tuy nhiên, việc kiểm soát khí thải đến nay mới kiểm soát đối với xe sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới.
Theo Cục Đăng kiểm, cả nước hiện có hơn 50 triệu xe máy hoạt động (Hà Nội có 5,7 triệu xe, TP.HCM có 8,1 triệu xe), chiếm 95% số lượng xe cơ giới và thải ra 80-90% khí CO, HC, 50% lượng NOx trong tổng lượng phát thải xe cơ giới.
Loại xe có niên hạn sử dụng trên 5 năm, nếu không bảo dưỡng thường xuyên, lượng khí CO phần lớn vượt gấp 2 lần tiêu chuẩn. Sau khi các xe này bảo dưỡng, lượng khí CO trong khí thải giảm rất nhiều. Đối với các đời xe sử dụng phun xăng điện tử hoạt động trên 5 năm, đa số vẫn nằm trong tiêu chuẩn khí thải.
Các đô thị lớn như Hà Nội và TP.HCM có lượng xe máy tập trung đông, chiếm khoảng 1/4 lượng xe cả nước và có mức gây ô nhiễm từ xe máy khá cao.
Đáng nói, trước đó, vào năm 2010, Thủ tướng phê duyệt đề án kiểm soát khí thải xe mô tô, xe gắn máy đang lưu hành, trong đó mục tiêu là áp dụng trước tại các đô thị đặc biệt, loại 1 và loại 2.
Tháng 7/2016, Cục Đăng kiểm Việt Nam từng trình Bộ GTVT lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải với xe máy, dự kiến được thực hiện tại 5 thành phố lớn từ ngày 1/7/2018, nhưng không đạt kết quả.
Từ đầu năm 2020, chính quyền TP.HCM cũng chấp thuận cho Sở GTVT phối hợp với Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy và Viện Khoa học Công nghệ Giao thông nghiên cứu thí điểm kiểm tra khí thải xe máy được thực hiện trong 9 tháng, áp dụng với phương tiện sử dụng từ 5 năm trở lên.
Nếu Dự thảo trên được ban hành, quy định trên sẽ buộc chủ nhân của các xe máy phát sinh nhiều khí phải đứng trước 2 lựa chọn: Sửa chữa, bảo dưỡng để đạt yêu cầu hoặc dừng sử dụng phương tiện.
Cũng theo tìm hiểu của Zing.vn, trước khi Bộ GTVT đưa nội dung kiểm tra khí thải xe máy vào dự thảo luật, Chính phủ và nhiều địa phương đã cố gắng thí điểm quy định này để giảm ô nhiễm môi trường.
Ngoài ra, không phải tất cả xe máy đều phải kiểm tra khí thải định kỳ, mà xe mới đưa vào sử dụng trong những năm đầu sẽ không phải kiểm tra.
Đoàn Thanh (Tổng hợp)
