Không có gì là miễn phí
Thử nghiệm này của Facebook được tiến hành tại 6 nước là Sri Lanka, Bolivia, Slovakia, Serbia, Guatemala và Campuchia. Động thái này có thể là thảm họa đối với các hãng tin vốn phụ thuộc vào nền tảng mạng xã hội để tiếp cận độc giả từ lâu nay, cũng như các nhãn hàng nhỏ và người kinh doanh vốn quảng bá qua kênh Facebook là chính. Thông tin về bài viết giờ đây được đưa vào vị trí thứ cấp trên bảng tin News Feed của người dùng, dành không gian chính cho nội dung từ bạn bè và… quảng cáo.
Kết quả là tỷ lệ tương tác giữa người dùng với các trang (Fanpage) tuột dốc không phanh, từ 60% đến 80% so với trước đó, dẫn đến việc đe dọa sự tồn vong của nhiều tờ báo và hãng tin, cũng như các cửa hàng trực tuyến và người kinh doanh online. Theo dịch vụ phân tích CrowdTangle của chính Facebook sở hữu, từ sau thời điểm thử nghiệm thì đa số các trang Fanpage lớn nhất tại Slovakia đã mất 2/3 đến 3/4 lượng tiếp cận.
Facebook thử nghiệm bỏ tin fanpage, trả tiền mới hiện lên News Feed.
Thực tế, việc Facebook hạn chế dần lượt tiếp cận tự nhiên với các Fanpage đã diễn ra từ lâu. Một thống kê từ Cộng đồng iSocial cho thấy những năm gần đây, lượng tiếp cận tự nhiên đến người dùng của một Fanpage đã giảm dần từ 20-25% xuống 10%, sau đó xuống 5%, và bây giờ chỉ xấp xỉ 2-3% cho một bài đăng.
Bùi Lê Mỹ Dung, một chuyên gia về mạng xã hội chia sẻ: “Fanpage cộng đồng của mình, trước đây lượng tiếp cận tự nhiên bình thường dao động từ 10.000 – 30.000/bài, lượng like khoảng 2.000 – 4.000/bài. Nay đã đột ngột giảm xuống chỉ còn 5.000 -7.000/bài và dưới 1.000 like/bài.
Việc này xuất phát từ việc Facebook thay đổi thuật toán hiển thị trên News Feed theo hướng tối ưu hóa trải nghiệm của người dùng, chọn lọc kỹ càng các thông tin được hiển thị và tất nhiên nó dẫn tới việc ép các kênh phải quảng cáo nhiều hơn để có lượng tương tác ổn định”.
Nhưng việc Facebook đưa hẳn các nội dung không trả tiền vào vị trí thứ cấp trên bảng tin News Feed của người dùng là một động thái cực sốc với cả cộng đồng. Đối tượng chịu hậu quả nặng nề nhất là những kẻ “thấp cổ bé họng” trên bản đồ tin tức cũng như kinh doanh online vốn phụ thuộc vào Facebook. Trong khi đó các trang tin lớn hay các nhãn hàng có lượng khách hàng ổn định, họ có nhiều cách thức khác nhau để tiếp cận với người đọc và khách hàng nên không ảnh hưởng nhiều đến hoạt động.
Filip Struhárik, một nhà báo của tờ Dennik N tại Slovakia cho biết, tương tác của người dùng nói chung với báo chí cả nước đã thay đổi mạnh sau thử nghiệm của Facebook. Các Fanpage chứng kiến mức sụt giảm mạnh về lượng tiếp cận người dùng theo cách tự nhiên. Tỷ lệ tiếp cận của một số trang vào ngày thứ Năm (19/10) và thứ Sáu (20/10), tức thời điểm Facebook thử nghiệm đã giảm đi 2/3 so với các ngày trước đó.
Struhárik cũng bày tỏ hy vọng thử nghiệm này của Facebook không thành công. “Một News Feed mà không có tin tức, chỉ có các bài đăng từ bạn bè và nội dung trả tiền sẽ khiến mọi người thấy nhàm chán như thế nào”- vị này nhận định.
Đó chỉ là chiêu bài của… Facebook
Trong tuyên bố vừa phát đi, Facebook cho biết họ “chưa có kế hoạch triển khai thử nghiệm này trên toàn cầu”. Đại diện mạng xã hội lớn nhất thế giới sau đó cũng lên tiếng khẳng định thử nghiệm này của họ là "nỗ lực để kết nối mọi người với các nội dung họ thấy có ý nghĩa nhất". Facebook cho biết thêm: “Mọi người luôn muốn cách tốt hơn để xem các bài đăng từ bạn bè và gia đình, vì vậy chúng tôi thử nghiệm hai bảng tin khác nhau, một phục vụ như không gian dành riêng cho bạn bè gia đình, một dành cho bài đăng từ các trang Fanpage”.
Nhưng Facebook có vẻ không làm đúng như những gì mình nói, khi các bài đăng trả tiền vẫn nghiễm nhiên xuất hiện “chễm chệ” trên News Feed chính của người dùng như thường lệ, chứ không chỉ “dành riêng không gian cho bạn bè và gia đình”.
Động thái này là chiến lược rất cổ điển của Facebook.
“Động thái này là chiến lược rất cổ điển của Facebook, ban đầu họ cho rất nhiều tương tác đến cho một loại nội dung nào đó, sau đó tiến hành ép phải trả tiền để đạt lượng tiếp cận như cũ và cuối cùng là chỉ xuất hiện trên bảng tin nếu trả tiền mà thôi”, Matti Littunen, nhà nghiên cứu cao cấp của hãng phân tích Enders Analysis chia sẻ.
Theo Matti, nhiều hãng tin và nhãn hàng lớn đã nhận biết được chiêu trò này của Facebook từ lâu và tìm cách giảm phụ thuộc quá nhiều vào mạng xã hội này. Mọi việc chỉ tồi tệ với những hãng truyền thông và nhãn hàng, cửa hàng mới đang tận dụng nền tảng mạng xã hội để mang về lưu lượng và doanh thu trong thời gian ngắn trước khi cạn kiệt vốn. Ông này cũng đưa ra dự đoán rằng trong tương lai, lượt tiếp cận trả tiền sẽ thay thế hoàn toàn lượng tiếp cận tự nhiên trên tất cả các Fanpage.
Ngọc Quang
