Sinh kế bền vững từ du lịch
Làng du lịch cộng đồng Mơhra Đáp (xã Kông Lơng Khơng, huyện Kbang, tỉnh Gia Lai) nằm e ấp giữa núi rừng đại ngàn hùng vĩ, mang trong mình vẻ đẹp hoang sơ nhưng đầy mê hoặc.
Những dãy núi trùng điệp ôm lấy ngôi làng, phủ một màu xanh bất tận. Suối nhỏ len lỏi qua tán cây, róc rách ngày đêm, mang theo hơi thở mát lành của núi rừng.
Con đường vào làng uốn quanh rừng già, tiếng chim hót vang trong không gian tĩnh lặng. Những nếp nhà sàn đơn sơ bên ruộng bậc thang trải dài tạo nên bức tranh thiên nhiên mộc mạc, cuốn hút.
Các cụ già thưởng thức rượu cần, đặc sản nức tiếng của đồng bào Tây Nguyên.
Trước hiên nhà rông, già làng Đinh Chuyên của làng Mơhra Đáp trân quý nâng niu từng chiếc chiêng, ánh mắt ánh lên niềm tự hào khi kể về bộ chiêng cổ mà ngôi làng đã gìn giữ qua bao thế hệ.
Già kể rằng bộ chiêng này có từ thời tổ tiên, đã chứng kiến hàng trăm mùa rẫy trôi qua. Ngày trước, chỉ những dịp lễ trọng đại hay sự kiện quan trọng của làng, tiếng chiêng mới vang vọng khắp núi rừng.
Ngày nay, bà con vẫn xem bộ chiêng như báu vật, không chỉ để lưu giữ bản sắc văn hóa mà còn để giới thiệu đến du khách gần xa, giúp họ cảm nhận sâu sắc hơn về hồn cốt của người Ba Na.
Cồng chiêng là nét đẹp văn hoá có từ ngàn đời của người Ba Na tại Tây Nguyên.
Già Chuyên tự hào nói: "Mỗi lần tiếng chiêng vang lên, đó không chỉ là âm thanh của nhạc cụ mà còn là tiếng vọng của tổ tiên, của đại ngàn, gắn kết con người với thiên nhiên và với nhau. Dưới mái nhà rông, từng nhịp chiêng ngân vang giữa núi rừng, hòa quyện cùng điệu múa xoang nhịp nhàng, tạo nên một không gian văn hóa đầy sức sống, khiến bất cứ ai ghé thăm cũng say mê, lưu luyến".
Theo tìm hiểu của chúng tôi, làng Mơhra Đáp hiện có 226 hộ với 874 nhân khẩu, trong đó người Ba Na chiếm 96% dân số. Trước đây, bà con chủ yếu sống dựa vào nương rẫy, nhưng vài năm trở lại đây, họ đã bắt đầu làm du lịch ngay tại buôn làng mình.
Mô hình du lịch cộng đồng không chỉ mang lại nguồn thu nhập mới mà còn giúp bà con hiểu rằng chính những giá trị văn hóa truyền thống có thể trở thành sinh kế bền vững. Nhờ đó, lớp trẻ trong làng tiếp nối nghề đan lát, dệt thổ cẩm của cha ông, nhiều người còn học cách chế tác và chơi các nhạc cụ dân tộc như đàn goong, t’rưng, k’ni, klông put.
Để phát triển du lịch, người dân nơi đây đã được tham gia các lớp đào tạo chuyên môn và bồi dưỡng kiến thức về du lịch cộng đồng do huyện tổ chức.
Anh Đinh Phớt, một người dân trong làng, phấn khởi chia sẻ: "Từ khi có kế hoạch làm du lịch cộng đồng, cả làng ai cũng háo hức. Già làng và bà con cùng nhau thành lập đội cồng chiêng, nhóm dệt vải, nhóm điêu khắc và cả nhóm chuyên đưa đón khách du lịch. Mọi người đều mong muốn góp phần gìn giữ, quảng bá văn hóa truyền thống của mình đến với nhiều du khách hơn".
Những sản phầm đan lát thủ công giúp người dân có thêm nguồn thu nhập.
Theo anh Phớ,t mô hình du lịch cộng đồng tại Mơhra Đáp mang đến trải nghiệm độc đáo cho du khách thông qua các hoạt động như: thưởng thức nghệ thuật cồng chiêng, tìm hiểu sử thi, trải nghiệm dệt thổ cẩm và thưởng thức ẩm thực dân tộc.
Đầu tư 14,5 tỷ đồng phát triển du lịch
Lần đầu đặt chân đến làng du lịch cộng đồng Mơhra Đáp, chị Lê Thị Hiền, một du khách đến từ Đà Nẵng, không giấu được sự thích thú: "Khung cảnh nơi đây đẹp ngoài sức tưởng tượng. Không khí trong lành, núi rừng bạt ngàn, suối chảy róc rách... tất cả hòa quyện tạo nên một cảm giác yên bình, thư thái vô cùng".
Anh Minh Quân, một phượt thủ đam mê khám phá đến từ Tp.Pleiku (tỉnh Gia Lai) hào hứng chia sẻ: "Đi dọc những con đường đất đỏ, xuyên qua cánh rừng già để đến được Mơhra Đáp là một trải nghiệm khó quên. Ngôi làng nằm nép mình giữa thung lũng, với những nếp nhà sàn đơn sơ, ruộng bậc thang trải dài, tất cả tạo nên một khung cảnh yên bình và đầy cuốn hút".
Không chỉ có thiên nhiên hoang sơ, anh Quân còn ấn tượng với những trải nghiệm văn hóa độc đáo tại làng Mơhra Đáp: "Được hòa mình vào không gian cồng chiêng rộn rã, thưởng thức những món ăn đặc trưng của đồng bào Ba Na ngay giữa núi rừng đại ngàn... tất cả đều là những khoảnh khắc khó quên".
Nhà sàn nét đẹp văn hóa lâu đời được người làng bảo tồn, phát triển.
Ông Phan Đình Phùng, Phó Giám đốc Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Kbang cho biết, huyện đã chọn làng Mơhra Đáp để phát triển du lịch cộng đồng theo Kế hoạch 1103/KH-UBND của tỉnh Gia Lai, với tổng vốn đầu tư 14,5 tỷ đồng trong năm 2024.
Trong đó, 11 tỷ đồng được đầu tư nâng cấp hạ tầng, gồm đường giao thông, khu nhà rông, khu văn hóa trung tâm, bãi đậu xe và phục dựng lễ hội truyền thống.
3,5 tỷ đồng còn lại dành cho đào tạo du lịch, bảo tồn nghề đan lát, dệt vải, góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa Bahnar.
Ông Nguyễn Tấn Thành, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch tỉnh Gia Lai nhận định: "Với những nỗ lực bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống, làng Mơhra Đáp đang dần trở thành điểm sáng của du lịch cộng đồng Tây Nguyên, là nơi du khách không chỉ khám phá văn hóa Bahnar mà còn chứng kiến sự kết hợp hài hòa giữa bảo tồn và phát triển bền vững".
