Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm thứ Ba (theo giờ Mỹ) đã công bố việc ông chọn thiết kế trị giá 175 tỷ USD cho chương trình phòng thủ tên lửa nhiều lớp mang tên "Mái vòm Vàng", nhằm đối phó với các mối đe dọa từ trên không – "kể cả khi chúng được phóng từ không gian".
Là một phần của dự án này, Mỹ sẽ triển khai các hệ thống đánh chặn tên lửa ngoài không gian để bảo vệ trước các mối đe dọa từ tên lửa đạn đạo và siêu vượt âm.
Tổng thống Trump đã công bố điều gì?
Hôm thứ Ba, ông Trump tuyên bố khoản tài trợ ban đầu trị giá 25 tỷ USD cho dự án, với tổng chi phí ước tính 175 tỷ USD và dự kiến hoàn thành vào cuối nhiệm kỳ hiện tại của ông, tức năm 2029.
Tổng thống Mỹ Donald Trump. (Ảnh: Chris Kleponis/Pool/EPA qua Aljazeera)
"Một khi hoàn thiện, Vòm Vàng sẽ có khả năng đánh chặn tên lửa ngay cả khi chúng được phóng từ bên kia địa cầu, thậm chí là từ ngoài không gian", ông Trump nói.
"Điều này rất quan trọng đối với sự thành công và thậm chí là sự sống còn của đất nước chúng ta".
Ông Trump cũng thông báo rằng Tướng Michael Guetlein thuộc Lực lượng Không gian Mỹ sẽ là người phụ trách chính của chương trình, chịu trách nhiệm giám sát tiến độ dự án.
"Tôi đã hứa với người dân Mỹ rằng tôi sẽ xây dựng một lá chắn phòng thủ tên lửa hiện đại để bảo vệ đất nước trước nguy cơ bị tấn công bằng tên lửa từ nước ngoài", ông Trump nói thêm.
Ông Trump còn cho biết: "Canada đã liên lạc với chúng tôi và họ muốn tham gia vào dự án. Chúng tôi sẽ thảo luận với họ".
Dự án Vòm Vàng là gì?
Ông Trump cho biết, Vòm Vàng được thiết kế để vô hiệu hóa "các tên lửa siêu vượt âm, tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình tiên tiến", và cho biết chương trình sẽ bao gồm các hệ thống đánh chặn và cảm biến đặt ngoài không gian.
Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth, phát biểu bên cạnh ông Trump, nói rằng hệ thống này nhằm bảo vệ "lãnh thổ nước Mỹ trước tên lửa hành trình, tên lửa đạn đạo, tên lửa siêu vượt âm, máy bay không người lái, dù là vũ khí thông thường hay hạt nhân".
Thông báo này được đưa ra chỉ vài tháng sau ngày 27/1, khi Tổng thống Trump ký sắc lệnh hành pháp yêu cầu "ngay lập tức bắt đầu xây dựng hệ thống phòng thủ tên lửa Iron Dome hiện đại để bảo vệ người dân Mỹ".
Hệ thống Iron Dome là lá chắn tên lửa của Israel, có khả năng phát hiện, tính toán quỹ đạo và đánh chặn tên lửa đang bay đến. Việc phát triển hệ thống này được tài trợ bởi một khoản viện trợ của Mỹ.
Ông Trump nói rằng sẽ sử dụng các năng lực phòng thủ hiện có để xây dựng dự án, và dự đoán tổng chi phí sẽ vào khoảng 175 tỷ USD.
Nhà Trắng hiện chưa công bố thêm chi tiết nào về dự án. Dù ông Trump nói rằng hệ thống sẽ được phát triển tại Mỹ nhưng vẫn chưa công bố các công ty sẽ tham gia vào dự án này.
Ý tưởng về một hệ thống phòng thủ không gian đã được cựu Tổng thống Ronald Reagan đưa ra, khi còn tại vị từ năm 1981 đến 1989. Trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, ông Reagan từng đề xuất một lá chắn chống vũ khí hạt nhân sử dụng công nghệ không gian, trong khuôn khổ Sáng kiến Phòng thủ Chiến lược, còn được gọi là dự án "Chiến tranh giữa các vì sao".
"Chúng ta sẽ hoàn thành nốt công việc mà Tổng thống Reagan đã khởi đầu cách đây 40 năm, chấm dứt vĩnh viễn mối đe dọa tên lửa đối với lãnh thổ Mỹ", ông Trump tuyên bố hôm thứ Ba.
Kế hoạch Vòm Vàng có khả thi không?
Các chuyên gia trong ngành đã đặt dấu hỏi về thời gian và ngân sách của kế hoạch này.
Nguồn tài trợ cho Vòm Vàng hiện vẫn chưa được đảm bảo. Trong cuộc họp báo hôm thứ Ba, ông Trump xác nhận rằng đang tìm kiếm khoản ngân sách 25 tỷ USD cho hệ thống này thông qua một dự luật giảm thuế đang được Quốc hội xem xét, dù khoản tiền này có thể bị cắt giảm trong quá trình đàm phán.
Ngoài ra, tổng chi phí của dự án được dự đoán sẽ có nhiều mức độ khác nhau. Hãng tin AP dẫn lời một quan chức chính phủ giấu tên cho biết, ông Trump đã được trình bày ba phương án cho dự án, được mô tả là "trung bình", "cao" và "rất cao". Ba phương án này tương ứng với số lượng vệ tinh, cảm biến và hệ thống đánh chặn được triển khai trong không gian. AP cho biết, ông Trump đã chọn phương án "cao", với chi phí ban đầu dao động từ 30 đến 100 tỷ USD.
"Thông tin mới là con số 175 tỷ USD, nhưng câu hỏi vẫn là: trong khoảng thời gian bao lâu? Có lẽ là 10 năm", Tom Karako, chuyên gia cao cấp tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), nói với hãng tin Reuters.
Lê Anh (Theo Aljazeera, Euronews)
