Dậy thì sớm được xác định là dậy thì khởi phát trước 8 tuổi ở bé gái và trước 9 tuổi ở bé trai. Tuy nhiên, độ tuổi này chỉ mang tính tương đối và còn là vấn đề tranh cãi của nhiều chuyên gia. Một số người cho rằng cần hạ độ tuổi nói trên, những nhóm khác lại nói rằng làm như vậy sẽ khó xác định những trẻ nào cần được điều trị. Nhưng dù thế nào dậy thì sớm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời cũng đều để lại hậu quả nghiêm trọng.
Đến tuổi trưởng thành trẻ dậy thì sớm thường thấp hơn so với chiều cao tiêu chuẩn vì hormone sinh dục kích thích sự phát triển của xương làm các đầu xương đóng sớm khiến trẻ không thể phát triển chiều cao.
Ngoài ra, dậy thì sớm còn khiến trẻ thấy ngại ngùng, xấu hổ vì cảm thấy khác biệt so với bạn bè dẫn đến khủng hoảng cảm xúc, khủng hoảng tâm lý. Nghiêm trọng nhất là tình trạng trẻ dậy thì sớm thường tò mò, bắt chước chuyện người lớn dẫn đến hậu quả mang thai ngoài ý muốn.
Dậy thì sớm có thể bắt nguồn từ một số bệnh lý bên trong cơ thể nhưng cũng có thể do chế độ ăn uống, sinh hoạt không phù hợp. Do đó cha mẹ cần tránh cho con ăn những loại thực phẩm sau đây nếu không muốn trẻ bị dậy thì sớm:
Thịt cổ gia cầm
Thịt cổ gia cầm làm tăng nguy cơ dậy thì sớm ở trẻ.
Đa số gia cầm hiện nay đều được nuôi bằng thức ăn công nghiệp có chứa thành phần kích thích tăng trưởng, thuốc tạo nạc hoặc tăng trọng.
Trong khi đó đầu và cổ các loại gia cầm như gà, ngan, ngỗng... là nơi tập trung phần lớn những chất độc hại này. Do đó, cho con ăn nhiều loại thực phẩm này đồng nghĩa bé sẽ bị kích thích phát triển gây ra dậy thì sớm.
Nội tạng động vật
Nội tạng động vật cũng là nơi chứa nhiều hormone tuyến giáp, tuyến sinh dục,…của động vật. Nếu ăn thường xuyên sẽ “kích thích” trẻ phát triển ở mức độ cao.
Bên cạnh đó các món ăn từ nội tạng động vật còn khiến trẻ dễ bị béo phì, tăng cân và mắc các bệnh như mỡ nhiễm máu, gan nhiễm mỡ...
Rau củ trái mùa
Do không phải chính vụ nên trong quá trình canh tác người ta thường sử dụng các loại thuốc kích thích tăng trưởng hoặc thuốc ép trái cây phải chín. Nếu trẻ ăn phải những rau củ này nguy cơ dậy thì sớm cũng cao hơn.
Đồ chiên rán
Ăn đồ chiên rán gây ra nhiều hệ lụy, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của bé.
Những món chiên rán với hương vị thơm ngon, màu sắc bắt mắt là lựa chọn hàng đầu của trẻ nhỏ tuy nhiên nó cũng là loại thực phẩm không tốt cho con trẻ. Nguyên nhân là bởi khi chế biến ở nhiệt độ cao, thực phẩm sẽ bị biến đổi chất, khi trẻ ăn vào có thể gây rối loạn nội tiết tố, dậy thì sớm và nhiều biến chứng nguy hiểm khác.
Đồ ăn nhiều muối
Ăn mặn là thói quen không tốt dù ở bất cứ độ tuổi nào.Nếu ăn thực phẩm chứa nhiều muối trong thời gian dài hệ tiêu hóa cũng như thận của trẻ sẽ bị ảnh hưởng. Hơn nữa đồ ăn nhiều muối còn kích hoạt hormone có liên quan tới sinh sản đó là neurokinin B, dẫn đến việc trẻ dậy thì sớm.
Các sản phẩm từ đậu nành
Các sản phẩm đậu nành có thể dẫn đến dậy thì sớm ở trẻ em gái.
Sữa đậu nành giàu canxi rất tốt cho sự phát triển thể chất, chiều cao của trẻ. Tuy nhiên, trong các sản phẩm đậu nành có chứa isoflavone giống estrogen, có thể dẫn đến dậy thì sớm ở trẻ em gái.
Đồ ăn sẵn
Thực phẩm đóng hộp hoặc đồ ăn sẵn tuy tiện lợi, ngon miệng nhưng lại thường chứa các chất bảo quản, chất tạo màu, tạo mùi,... Các chất giống như hormone giới tính có thể tiềm ẩn trong các chất phụ gia này gây ra tình trạng dậy thì sớm.
Thực phẩm chức năng
Không ít bà mẹ "mù quáng" tin vào những lời quảng cáo về các loại thực phẩm chức năng giúp trẻ cao lớn khỏe mạnh rồi tự tiện mua về cho con uống. Tuy nhiên, nhiều trường hợp trẻ chỉ phát triển sớm hơn các bạn trong giai đoạn uống thuốc trước dậy thì, sau đó thì sẽ chững lại và không lớn thêm nữa.
Điều này còn nguy hiểm hơn việc cứ để trẻ lớn chậm một chút nhưng phát triển tự nhiên. Đến tuổi trưởng thành bé có thể cao lớn hơn nhiều mà không cần phải dùng thuốc.
Minh Hoa (t/h)
