Trong những năm gần đây, nhiều nhà phân tích so sánh tiêm kích tàng hình Sukhoi Su-57 của Nga với F-35 Lightning II do Lockheed Martin (Mỹ) sản xuất. Tuy nhiên, sự so sánh này thiếu cơ sở logic, bởi Su-57 và F-35 được thiết kế cho các vai trò tác chiến hoàn toàn khác nhau.
Chiến đấu cơ Nga được phát triển nhằm giành ưu thế trên không, thực hiện các nhiệm vụ tấn công đa năng và oanh kích mặt đất, với trọng tâm là tốc độ, tầm bay xa và khả năng mang vũ khí đa dạng. Trong khi đó, tiêm kích tàng hình chủ lực của Mỹ được tối ưu hóa cho các nhiệm vụ tàng hình, tác chiến mạng trung tâm, tấn công chính xác và trinh sát, với ưu tiên hàng đầu là khả năng tàng hình và cảm biến.
Đối thủ trực tiếp của Su-57 là F-22 Raptor
Trên thực tế, mẫu tiêm kích so sánh trực tiếp với Su-57 phải là F-22 Raptor, sản phẩm hợp tác giữa Lockheed Martin và Boeing. Dù F-22 được thiết kế chuyên biệt cho không chiến và tấn công chính xác nhưng đây mới là đối thủ ngang cơ với tiêm kích Su-57.
Vậy Su-57 có điểm gì vượt trội so với đối thủ Mỹ? Câu trả lời là có. Đó là khả năng tấn công quy mô lớn. Hãy cùng tìm hiểu cách Su-57 phát huy ưu thế này và vì sao.
F-22 và Su-57 được coi là đối thủ ngang cơ. (Ảnh: Lưu trữ qua Bulgarianmilitary)
Hai triết lý thiết kế khác biệt
Su-57 của Nga và F-22 của Mỹ đại diện cho hai triết lý phát triển tiêm kích thế hệ thứ năm hoàn toàn khác nhau.
Mỹ bắt đầu phát triển F-22 từ những năm 1980, khi cần một chiến đấu cơ giành ưu thế tuyệt đối trước MiG-29 và Su-27 của Liên Xô. Chương trình chính thức khởi động năm 1991, với mục tiêu tạo ra máy bay có khả năng tàng hình và cơ động vượt trội. Lockheed Martin bàn giao F-22 đầu tiên vào năm 2005, với thiết kế chú trọng tránh radar và chiến đấu chính xác.
Ngược lại, Su-57 được phát triển từ năm 2002 trong khuôn khổ chương trình PAK FA, bay thử lần đầu vào năm 2010. Nga đặt mục tiêu kết hợp khả năng tàng hình với hỏa lực mạnh và tầm bay xa để đối phó nhiều loại mối đe dọa.
Về học thuyết, Mỹ ưu tiên công nghệ vượt trội và tính tích hợp cao. F-22 sử dụng hệ thống cảm biến và kết nối mạng như radar AESA AN/APG-77 để giành lợi thế thông tin. Nga lại nhấn mạnh đến độ bền và tính linh hoạt. Su-57 có khoang vũ khí lớn và mang nhiều loại vũ khí để tấn công đa mục tiêu.
F-22 được tối ưu cho các cuộc tấn công ngắn và chính xác, còn Su-57 lại được thiết kế để hoạt động lâu dài trong các chiến trường phức tạp. Khác biệt này phản ánh ưu tiên chiến lược: Mỹ tìm kiếm sự thống trị nhờ độ chính xác, trong khi Nga theo đuổi sức mạnh tấn công quy mô lớn.
Tàng hình trước radar và tàng hình phổ rộng
F-22 có thiết kế giảm diện tích phản xạ radar (RCS) tối đa (chỉ 0,0001 m²) nhờ bề mặt phẳng và lớp phủ hấp thụ sóng radar. Su-57 dù cũng có tính năng tàng hình nhưng RCS vào khoảng 0,5 m², dễ bị radar phát hiện hơn.
Tuy nhiên, Su-57 bù lại bằng hệ thống che dấu hồng ngoại và gây nhiễu điện tử, giúp giảm khả năng bị phát hiện trên các phổ sóng khác. Theo Defense News, F-22 vượt trội về khả năng tàng hình trước radar, còn Su-57 có phương pháp che giấu tổng thể rộng hơn.
F-22 sở hữu khả năng vượt trội về khả năng tàng hình trước radar. (Ảnh: Nationalinterest)
Cơ động: điều khiển lực đẩy và tốc độ thấp
Cả hai máy bay đều có hệ thống điều hướng lực đẩy. F-22 sử dụng vòi phun hai chiều (2D) cho độ chính xác cao, trong khi Su-57 dùng vòi phun ba chiều (3D), giúp cơ động linh hoạt hơn trong những tình huống phức tạp.
Ở tốc độ thấp, Su-57 có ưu thế nhờ thiết kế khí động học tối ưu, theo FlightGlobal. Tuy vậy, F-22 vẫn giữ khả năng kiểm soát tốt hơn trong không chiến cường độ cao.
Hỏa lực tấn công ấn tượng của Su-57
Su-57 được trang bị kho vũ khí mạnh mẽ. Tên lửa không đối không R-77M có tầm bắn 190 km, giúp chiếm ưu thế tầm xa. Tên lửa hành trình Kh-59MK2 tấn công mặt đất chính xác ở cự ly tới 290 km. Theo Jane’s Defence Weekly, Su-57 còn có thể mang tên lửa siêu vượt âm Kh-47M2 Kinzhal, tốc độ vượt Mach 10.
Su-57 có sáu giá treo bên trong khoang vũ khí lớn, đủ sức mang tám quả tên lửa hoặc bom. Ngoài ra, còn sáu giá treo bên ngoài, tăng thêm khả năng tấn công nhưng làm giảm tính tàng hình. Aviation Week cho rằng khả năng mang vũ khí này vượt trội phần lớn tiêm kích phương Tây, cho phép Su-57 tấn công đồng thời nhiều mục tiêu – lý tưởng cho các chiến dịch tấn công quy mô lớn.
Su-57 được trang bị kho vũ khí mạnh mẽ. (Ảnh: Bulgarianmilitary)
Vai trò trong tác chiến hợp nhất
Su-57 được thiết kế để thực hiện các chiến dịch phối hợp, đặc biệt thông qua UAV như Okhotnik. Máy bay có thể điều khiển bầy UAV để trinh sát hoặc tấn công, phối hợp cùng hệ thống phòng không như S-400.
FlightGlobal cho biết, Su-57 giữ liên lạc tốt với các hệ thống này, tăng hiệu quả trong các đòn tấn công tổng lực. Tuy nhiên, học thuyết tác chiến mạng của Nga còn yếu, khiến vai trò của Su-57 trong chiến tranh hỗn hợp bị hạn chế.
F-22 lại được hưởng lợi từ hạ tầng mạng tiên tiến của Mỹ, giúp phối hợp tốt hơn trong môi trường chiến tranh ba chiều (không gian, không quân, mạng). Defense News khẳng định F-22 vượt trội về tác chiến mạng trung tâm nhờ sự tích hợp trưởng thành hơn.
F-22: thiết kế cho một kỷ nguyên đã qua
F-22 ra mắt năm 2005, là sản phẩm của thời kỳ hậu Chiến tranh Lạnh. Dù có phần cứng tiên tiến, kiến trúc đóng của nó khiến việc hiện đại hóa trở nên khó khăn.
Aviation Week cho biết, việc tích hợp cảm biến hoặc vũ khí mới cho F-22 rất tốn kém, do thiết kế tối ưu cho nhiệm vụ cụ thể. Su-57 (phát triển muộn hơn) có kiến trúc linh hoạt hơn, dễ dàng nâng cấp, thích ứng với công nghệ mới.
Tấn công từ chiều sâu chiến lược
Su-57 có tầm hoạt động đến 5.000 km, cho phép xuất phát từ các căn cứ xa để tránh bị phát hiện sớm. Aviation Week cho biết, Su-57 có thể đánh sâu vào lãnh thổ đối phương, vượt quá tầm với của tiêm kích phương Tây. Các giá treo ngoài tăng hỏa lực nhưng làm giảm tàng hình.
Su-57 có thể tấn công hệ thống phòng không bằng tên lửa Kh-58UShKE, phá radar ở khoảng cách 245 km. Tên lửa R-77M diệt các mục tiêu trên không, trong khi hệ thống tác chiến điện tử làm gián đoạn thông tin đối phương.
Jane’s Defence Weekly đánh giá: sự kết hợp vũ khí tầm xa và tác chiến điện tử giúp Su-57 xuyên thủng phòng thủ, tạo điều kiện cho các đợt tấn công tiếp theo.
Chiến đấu cơ cho chiến tranh quy mô lớn trong tương lai
Su-57 định hình lại khái niệm ưu thế trên không - không chỉ tàng hình và cơ động mà còn kết hợp tầm xa và hỏa lực lớn. Với tầm bay hơn 5.000 km và khoang vũ khí rộng, Su-57 có thể đồng thời tấn công cả mục tiêu mặt đất lẫn trên không.
Aviation Week cho rằng Su-57 được thiết kế để làm chủ chiến trường phức tạp, sử dụng tên lửa tầm xa như R-77M và Kh-59MK2. Tuy nhiên, RCS cao hơn (0,5 m²) khiến máy bay dễ bị phát hiện trong khu vực có hệ thống radar tiên tiến.
Tóm lại, Su-57 mang đến một khái niệm mới cho chiến tranh hiện đại – tập trung vào tính linh hoạt và khả năng tấn công quy mô lớn. Trong khi đó, F-22 vẫn là ông vua trong các chiến dịch chính xác dựa trên mạng trung tâm. Việc lựa chọn giữa hai mẫu máy bay này phụ thuộc vào ưu tiên chiến lược của từng quốc gia.
Thế Hải (Theo Bulgarianmilitary, Nationalinterest)
