Chính sách thuế quan của Trump có thể sẽ làm giảm, thay vì làm gia tăng lạm phát tại châu Âu. Giá năng lượng giảm, đồng euro mạnh lên và nguồn cung hàng hóa dư thừa từ Trung Quốc đang tạo ra các lực kéo giảm lạm phát, nhiều khả năng sẽ thúc đẩy Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) cân nhắc cắt giảm lãi suất sâu hơn trong thời gian tới.
Khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố loạt thuế quan mới vào ngày 2/4, thế giới đã lo ngại về một làn sóng lạm phát mới. Thế nhưng, ba tuần sau, ngày càng nhiều nhà kinh tế và nhà hoạch định chính sách nhận thấy điều ngược lại đang diễn ra.
Thay vì thổi bùng lạm phát, các mức thuế này có thể trở thành tác nhân kéo lãi suất châu Âu xuống thấp hơn.
Các quan chức ECB đã bắt đầu điều chỉnh quan điểm. Đầu tháng này, Hội đồng Thống đốc đã nhất trí cắt giảm lãi suất tiền gửi thêm 25 điểm cơ bản, xuống còn 2,25%, và Chủ tịch ECB Christine Lagarde cho biết, một phương án giảm tới 50 điểm cũng đã được bàn thảo.
Thông báo về thuế quan của Mỹ dường như đã khiến Frankfurt thay đổi trọng tâm, với các nhà hoạch định chính sách, giờ đây ưu tiên hơn cho các rủi ro suy giảm tăng trưởng.
"Chúng tôi đang thấy tác động của thuế quan trong các chỉ số PMI, trong ý định mua sắm, ý định tuyển dụng", bà Lagarde nói trong cuộc phỏng vấn với The Washington Post, đồng thời nhấn mạnh rằng "thuế quan có lẽ gây hiệu ứng giảm lạm phát nhiều hơn là đẩy lạm phát lên".
Bà Lagarde cũng cho biết, ECB nhiều khả năng sẽ hạ dự báo tăng trưởng trong cuộc họp tháng Sáu tới.
Trụ sở ECB ở Frankfurt, Đức - Ảnh: Bloomberg.
Giá hàng hóa hạ, đồng euro mạnh lên, nhu cầu yếu đi
Giá dầu đã giảm hơn 15% kể từ đầu tháng Tư, trong khi giá khí đốt tự nhiên chuẩn TTF Hà Lan giảm hơn 22%.
Sự hạ nhiệt của thị trường năng lượng phản ánh suy đoán về tăng trưởng toàn cầu chậm lại, đặc biệt nếu các mức thuế mới của Mỹ hạn chế dòng chảy thương mại và làm suy giảm niềm tin kinh doanh.
Cùng lúc, đồng euro mạnh lên so với đồng USD, qua đó hạn chế lạm phát nhập khẩu.
Một yếu tố khác góp phần làm giảm áp lực lạm phát, đặc biệt ở châu Âu, là việc phân phối lại hàng hóa toàn cầu.
Nhà kinh tế Giovanni Pierdomenico của Goldman Sachs cho biết, thuế quan của Mỹ sẽ tạo ra khoảng 300 tỷ USD (tương đương 280 tỷ euro) lượng cung dư thừa toàn cầu. Với nhu cầu tại Mỹ giảm, một phần hàng hóa dư thừa này - đặc biệt từ Trung Quốc - nhiều khả năng sẽ được chuyển hướng sang châu Âu.
Các số liệu trong quá khứ cho thấy, khoảng 15% lượng cung dư thừa sẽ chảy vào khu vực đồng euro, tương đương với mức tăng 1,5 - 2% về nguồn cung hàng hóa. "Chúng tôi ước tính điều này sẽ kéo giảm khoảng 1,5% mức giá của hàng hóa cốt lõi, tương ứng với 0,5% mức giảm đối với chỉ số HICP cốt lõi", Pierdomenico nói.
"Trung Quốc sẽ có tình trạng dư thừa công suất, sẽ muốn chuyển hướng xuất khẩu đi nơi khác, có thể là sang châu Âu. Điều đó sẽ tạo tác động làm giảm giá cả", bà Lagarde nhận định.
ECB hướng tới các đợt cắt giảm lãi suất sâu hơn
Khi áp lực lạm phát suy yếu, thị trường ngày càng đặt cược vào việc ECB sẽ thực hiện thêm các đợt cắt giảm lãi suất trước cuối năm nay. Ngân hàng Bank of America hiện dự báo lãi suất tiền gửi sẽ giảm xuống 1,25% vào tháng 12, với lý do "tăng trưởng thấp hơn, lạm phát thấp hơn nữa, và chính sách tiền tệ sẽ tiếp tục nới lỏng".
Ngân hàng này cũng vừa hạ dự báo tăng trưởng GDP khu vực đồng euro xuống 0,8% cho năm 2025 và 1,0% cho năm 2026, do những bất ổn liên quan đến thuế quan, đồng euro mạnh lên và nhu cầu toàn cầu ảm đạm.
Đức - nền kinh tế nặng về xuất khẩu và dễ tổn thương trước các mức thuế nhắm vào ngành ô tô - được dự báo sẽ suy giảm 0,1% trong năm 2025. Pháp và Ý dự kiến chỉ tăng trưởng lần lượt 0,4% và 0,7%.
Áp lực tiền lương giảm cũng góp phần tạo ra xu hướng giảm lạm phát. Bill Diviney, trưởng bộ phận nghiên cứu vĩ mô tại ABN Amro, cho biết chỉ số theo dõi tiền lương của Indeed đã giảm xuống còn 2,7% trong quý I - mức thấp nhất kể từ đại dịch. "Các lực kéo giảm lạm phát đồng nghĩa với việc ECB có khả năng cắt giảm lãi suất về 1,5% vào tháng Chín", ông nói.
Chuyên gia Diviney bổ sung rằng sự tăng giá gần đây của đồng euro, các điều kiện tài chính chặt chẽ hơn và giá năng lượng thấp hơn đã củng cố thêm lý do cho việc nới lỏng chính sách tiền tệ. "Chúng tôi ngày càng tin rằng lạm phát sẽ giảm xuống dưới mục tiêu 2% của ECB vào thời điểm cuối năm".
Mặc dù ECB đang phản ứng với các điều kiện tại châu Âu, rủi ro suy thoái kinh tế tại Mỹ vẫn rất lớn. Nhà kinh tế Alexandre Stott của Goldman Sachs lưu ý rằng trong các chu kỳ trước đây, hầu hết các nền kinh tế châu Âu đều rơi vào suy thoái trong vòng ba quý sau khi Mỹ suy thoái. "Chúng tôi đã dự báo những đợt suy giảm nhẹ cho Đức, Ý và Thụy Sĩ trong quý III năm nay", ông cho biết.
Mặc dù các tác động đầy đủ từ thuế quan của Tổng thống Trump vẫn chưa thực sự rõ ràng, phản ứng ban đầu của thị trường và chính sách cho thấy nỗi lo lạm phát có thể đã bị thổi phồng.
Thay vào đó, việc giá hàng hóa giảm, nhu cầu yếu đi và sự phân bổ lại nguồn cung toàn cầu đang tạo ra môi trường giảm phát, nhiều khả năng sẽ buộc ECB phải đẩy nhanh chu kỳ nới lỏng tiền tệ trong những tháng tới.
Lê Anh (Theo Euronews)
