Nghe tên hạt bạch đậu khấu nhiều người xa lạ nhưng đây là loại gia vị rất quen thuộc ở Việt Nam cũng như các quốc gia châu Á. Loại hạt này có tên khoa học là Amomum cardamomum L, được biết đến với những tên khác như bạch khấu nhân, bạch khấu xác, đa khấu, đới xác khấu, đậu khấu,...
Đây là một trong những loại gia vị lâu đời nhất thế giới và là loại gia vị đắt thứ 3 sau nghệ tây và vani.
Cận loại quả làm gia vị có giá đắt đỏ bậc nhất, giá hơn 2 triệu đồng/kg. Ảnh minh họa.
Cây bạch đậu khấu có tên khoa học là Amomum Repens Sonner – thuộc họ Zingiberaceae. Là loài thảo dược mọc hoang trong tự nhiên, bạch đậu khấu trồng nhiều ở một số nước như Việt Nam, Thái Lan, Lào,...
Ở Việt Nam, cây mọc ở vùng núi cao, khí hậu mát mẻ như Lào Cai, Cao Bằng,... Loài cây này cao khoảng 2-3m, sống lâu năm. Rễ mọc bò, lá mọc thành 2 dãy. Cụm hoa mọc thành bông, hoa màu trắng.
Thoạt nhìn quả bạch đậu khấu có hình cầu và vỏ nhăn, còn được gọi là khấu mễ (khấu nhân), chứa từ 20-30 hạt, mùi thơm vị cay.
Hoa và quả bạch đậu khấu là những bộ phận được sử dụng làm dược liệu. Trong đó, quả được thu hái ở những cây có tuổi đời ít nhất 3 năm tuổi trở lên ở giai đoạn chuyển từ màu xanh sang màu vàng, thời điểm thu hái thích hợp là mùa thu. Sau khi thu hái đem phơi khô trong bóng râm và bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát.
Loại quả này có vị cay, hương thơm dịu, hơi ngọt, thường được sử dụng làm nguyên liệu nấu ăn hoặc làm món tráng miệng. Loại gia vị này được biết đến như "bà hoàng của gia vị" do chúng có mùi thơm và hương vị đặc trưng, giúp món ăn thêm phần hấp dẫn. Đặc biệt, bạch đậu khấu còn có nhiều lợi ích đối với sức khỏe.
Theo Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID), bạch đậu khấu là một trong những loại gia vị lâu đời nhất thế giới và là loại gia vị đắt thứ 3 sau nghệ tây và vani. Một kg gia vị có thể bán lẻ với giá 90 USD (hơn 2 triệu đồng).
Lý do chính khiến loại gia vị này đắt như vậy là vì nó cần được thu hoạch hoàn toàn bằng tay, rất tốn công sức. Mỗi quả bạch đậu khấu xanh phải được hái khi chín khoảng 70%, vì vậy cần có thời gian và sự chăm sóc tỉ mỉ. Bên cạnh đó, bạch đậu khấu rất dễ bị côn trùng và nấm tấn công nên việc bảo quản cũng khá tốn kém.
Không chỉ được sử dụng trong lĩnh vực ẩm thực, hạt bạch đậu khấu còn có nhiều lợi ích sức khỏe.
Theo kinh nghiệm, để dùng làm thuốc thường lấy quả gần chín, dược liệu là quả hình cầu dẹt, có 3 múi, đường kính 1 - 1,5 cm. Mặt ngoài vỏ màu trắng, có một số đường vân dọc, đôi khi còn sót cuống quả.
Chống lại hơi thở có mùi hôi
Bạn có bao giờ thắc mắc tại sao hạt bạch đậu khấu lại được sử dụng rộng rãi làm nguyên liệu của kẹo cao su? Đó là bởi vì loại hạt này có mùi thơm ngát giúp đánh bay hơi thở có mùi hôi một cách hiệu quả. Chỉ cần nhai hạt bạch đậu khấu trong miệng thì hơi thở của bạn sẽ trở nên thơm tho một cách tự nhiên.
Giúp điều trị nhiễm trùng dạ dày
Hạt bạch đậu khấu có chứa một số chất kháng khuẩn và chống vi trùng được cho là có hiệu quả trong việc điều trị nhiễm trùng dạ dày.
Giảm tình trạng nấc cụt
Nấc cụt có lẽ không phải là một tình trạng nguy hiểm nhưng nó có thể thực sự gây cho bạn cảm giác khó chịu, đặc biệt là đối với trẻ nhỏ. Cách khắc phục rất đơn giản, chỉ cần pha hạt bạch đậu khấu với một cốc nước ấm và cho trẻ uống. Đây là một phương pháp dân gian vô cùng hiệu quả mà mọi người có thể áp dụng.
Giải pháp cho chứng đau họng
Nếu bị đau họng, bạn chỉ cần đun nước sôi với hạt bạch đậu khấu và uống nước này vào mỗi buổi sáng. Đây chính là bí quyết điều trị đau họng an toàn và hiệu quả mà bạn nên áp dụng.
Giúp giảm cảm lạnh và cúm
Nếu bạn bị cảm lạnh hoặc cúm, hãy uống một tách trà bạch đậu khấu để giảm cơn đau họng, ho và nghẹt mũi. Trà bạch đạu khấu cũng có thể làm sạch đờm hay chất nhầy trong đường hô hấp.
Điều trị táo bón
Hạt bạch đậu khấu thường được dân gian sử dụng để điều trị nhiều loại bệnh khác nhau. Loại hạt này rất giàu chất xơ và tốt cho điều trị một số bệnh về dạ dày như táo bón.
Trúc Chi (t/h)
