Khổ qua còn gọi là mướp đắng hay lương qua, mướp mủ... là một trong những loại thực phẩm đắng nhất trong tất cả các loại rau quả.
Chính vì sự đắng chát này mà nhiều người đã rất e ngại, nhưng ẩn sau vị đắng ấy là những công dụng sức khỏe tuyệt vời không phải loại rau củ quả nào cũng có được.
Loại quả này chứa nhiều triterpenoids, polyphenol và flavonoid. Ngoài ra nó cũng chứa nhiều vitamin, khoáng chất và chất xơ có tác dụng rất tốt trong việc cân bằng đường huyết, ức chế sự phát triển của các tế bào ung thư, củng cố hệ tiêu hóa…
Sau khi phân tích các thành phần của mướp đắng, các nhà khoa học nhận thấy trong mướp đắng có chứa một loại protein có hoạt tính sinh lý, loại protein này có thể kích thích chức năng phòng vệ của hệ miễn dịch trong cơ thể, tăng hoạt động của các tế bào miễn dịch, đào thải chất độc hại trong cơ thể.
Mướp đắng phơi khô có thể dùng để pha trà có tác dụng thanh nhiệt, giải độc rất tốt. Không chỉ làm thức ăn, nước uống, mướp đắng còn làm thuốc trị nhiều bệnh.
Nói chung những lợi ích sức khỏe nổi bật của mướp đắng có thể kể đến:
Kiểm soát bệnh tiểu đường
Mướp đắng có tác dụng hạ đường huyết bằng cách kiểm soát chuyển hóa glucose. Mướp đắng ức chế sự hấp thu glucose trong ruột và tăng cường sử dụng nó trong cơ bắp.
Chất chiết xuất từ quả, hạt và toàn bộ cây của mướp đắng được ghi nhận là có tác dụng hạ đường huyết (giống như insulin). Các saponin, ancaloit và polyphenol có trong mướp đắng có tác dụng tăng khả năng dung nạp insulin và hấp thu glucose.
Giảm cân
Cùng với khả năng chuyển hóa glucose, mướp đắng còn có tác dụng chuyển hóa lipid. Các chuyên gia cho biết, loại thực phẩm này có thể làm giảm sự tích tụ chất béo bằng cách điều chỉnh giảm các gen chịu trách nhiệm tạo ra các tế bào mỡ mới.
Một nghiên cứu khác cũng cho thấy chiết xuất dầu từ hạt mướp đắng cũng có thể tiêu diệt có chọn lọc các tế bào mỡ (tế bào lưu trữ chất béo). Điều này là do nó chứa các phân tử như triterpenoid glycoside, alkaloid, flavonoid, polyphenol, carotenoid và axit béo ngăn ngừa tình trạng viêm mô mỡ, thường liên quan đến rối loạn chuyển hóa.
Hỗ trợ đào thải sỏi thận
Sỏi thận có thể gây ra những cơn đau dữ dội cho bạn. Mướp đắng có thể phá vỡ viên sỏi và giúp cơ thể đào thải qua đường nước tiểu, bởi nó làm giảm nồng độ acid trong nước tiểu, giảm đau do sỏi thận. Bạn có thể sử dụng một ly trà mướp đắng, rất hữu dụng mà lại không cần bỏ thêm đường.
Hỗ trợ ngăn ngừa ung thư
Hầu hết bộ phận của cây mướp đắng đều có đặc tính chống ung thư. Chiết xuất của nó ức chế sự phát triển của tế bào ung thư bằng cách kích hoạt quá trình chết tế bào.
Dầu hạt của nó có các axit béo hoạt tính sinh học can thiệp vào sự gia tăng của các dòng tế bào ung thư vú và ung thư gan. Ngoài ra, toàn bộ quả và chiết xuất vỏ của mướp đắng cho thấy hiệu quả cao trong việc chống lại bệnh ung thư đại tràng.
Giảm táo bón và bệnh trĩ
Mướp đắng giúp đi tiêu dễ dàng. Nó là một chất kích thích tiêu hóa và nhuận tràng đã được chứng minh. Bệnh nhân bị trĩ có dấu hiệu cải thiện khi họ được sử dụng chiết xuất lá mướp đắng trong điều trị.
Mướp đắng cũng kích thích các tế bào ruột của bạn tiết ra nhiều dịch tiêu hóa hơn giúp tiêu hóa thức ăn nhanh hơn và tốt hơn. Bằng cách ngăn ngừa táo bón, mướp đắng làm giảm áp lực lên các tĩnh mạch bên trong búi trĩ.
Tăng cường khả năng miễn dịch
Mướp đắng có chứa một loại protein có tên là Momordica anti-human immunovirus protein (MAP30). MAP30 đã được chứng minh là hỗ trợ nhiều chức năng của hệ thống miễn dịch.
Bằng cách ức chế sự lây nhiễm HIV của tế bào lympho T, tăng cường số lượng tế bào tiêu diệt tự nhiên và tế bào trợ giúp T, và tăng sản xuất tế bào B của globulin miễn dịch, MAP30 có thể hỗ trợ khả năng miễn dịch tối ưu.
Tốt cho sinh lý nam
Mướp đắng được xem là vị cứu tinh cho sinh lý nam giới bởi trong mướp đắng có chứa glycosid đắng gọi là momordicin và thành phần chứa vitamin B1, C, betain, adenin… Đây đều là các chất hỗ trợ rất tốt trong việc cải thiện tình trạng rối loạn cương dương.
Đặc biệt, với những cánh mày râu đang bị chứng di tinh thì sử dụng mướp đắng sẽ giúp cải thiện tình trạng này rất rõ ràng.
Hỗ trợ sức khỏe tim mạch
Các nghiên cứu đã chứng minh khả năng của chiết xuất mướp đắng trong việc hỗ trợ giảm lượng cholesterol bằng cách thúc đẩy quá trình bài tiết cholesterol thông qua các axit mật.
Chính vì vậy, mướp đắng được coi là một phương thuốc tự nhiên giúp ngăn ngừa những căn bệnh nguy hiểm như nhồi máu cơ tim, bệnh tim và đột quỵ.
Bảo vệ thị lực
Vitamin A trong mướp đắng có thể giúp ngăn ngừa các bệnh về mắt như thoái hóa điểm vàng do tuổi tác (AMD). Cụ thể, lutein và zeaxanthin được biết là tích tụ trong võng mạc, giúp bảo vệ cục bộ chống lại tổn thương oxy hóa. Hơn nữa, mướp đắng có chứa vitamin E và C cũng có tác dụng hỗ trợ ngăn ngừa bệnh AMD.
Tăng cường sức khỏe gan
Ăn mướp đắng có thể kiểm soát tổn thương ôxy hóa vì nó có thể ngăn chặn sự tích tụ chất béo và cơ chế peroxy hóa lipid. Điều này làm chậm quá trình chết tế bào do viêm gây ra trong gan.
Nó cũng tăng cường hệ thống chống oxy hóa của cơ thể, tức là các enzym nội tại như catalase và superoxide dismutase. Hơn hết, chất chiết xuất từ mướp đắng có thể ngăn chặn tổn thương gan do uống rượu mãn tính.
Lưu ý khi ăn mướp đắng
Cần tránh uống trà ngay sau khi ăn mướp đắng kẻo ảnh hưởng dạ dày. Không nên kết hợp mướp đắng cùng các loại hải sản như tôm, cua… vì mướp đắng chứa vitamin C, khi kết hợp cùng asen có trong hải sản có thể gây phản ứng khó chịu, nặng hơn sẽ tạo thành thạch tín gây ngộ độc.
Dù mướp đắng có thể làm giảm lượng đường trong máu, ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường nhưng nếu đang trong thời kỳ dùng thuốc hạ thấp lượng đường thì việc ăn mướp đắng có thể khiến mức đường trong máu xuống thấp.
Minh Hoa (t/h)
