Ninh Bình quang cảnh nên thơ, từ xưa đến nay luôn là nơi hút khách du lịch. Không chỉ nổi danh vì cảnh đẹp mà đất cố đô còn sở hữu những món ăn dân dã mà đặc sắc. Ở Gia Viễn có món mắm tép đậm đà, Hoa Lư nổi tiếng với thịt dê núi, Yên Mạc có nem chua, rượu Kim Sơn nồng nàn nhưng độc đáo và lạ lùng hơn cả là có món xôi trứng kiến ở Nho Quan.
Xôi trứng kiến Nho Quan.
Là vùng đất với những dãy núi đá vôi lởm chởm, có nhiều cây cối, Nho Quan là nơi có nhiều loài kiến nâu làm tổ trên các ngọn cây – loài kiến với nhiều tên gọi khác nhau như kiến ngạt, kiến cong trôn.
Cứ vào cữ rằm tháng 2 âm lịch, là sắp bắt đầu mùa đánh trứng kiến. Người dân nơi đây thường chọn một ngày nắng ráo, phải thật nắng ráo thì đánh trứng kiến mới bong; nếu thời tiết ngược lại, trứng kiến sẽ bết, khó lòng tách rời kiến mẹ ra khỏi trứng, không những thế còn bị kiến mẹ đốt.
Dụng cụ mang theo đánh trứng kiến gồm một câu liêm, một dao rựa, một thúng, một sàng. Theo kinh nghiệm, phải chọn những tổ kiến có mặt kín, nhẵn mịn, tròn căng vì đây là những tổ có nhiều trứng. Những tổ xốp, hở ngoài, không nhẵn thì ít hoặc không có trứng.
Cách lấy trứng cần có kỹ thuật: Lấy sống dao gõ vào sàng để kiến mẹ và trứng rơi xuống thúng. Sau đó cho cành cây vào thúng để kiến mẹ tách ra khỏi trứng bu kín lá cây rồi lấy que gẩy lá cây ra. Lặp lại cho đến khi còn vài kiến mẹ trong thúng.
Trứng kiến mang về bỏ hết kiến mẹ rồi bắt đầu chế biến để nấu xôi trứng kiến.
Khi sơ chế, dùng một chậu nước hơi ấm, đãi nhẹ cho trứng kiến thật sạch. Xong để ráo nước rồi ướp với bột canh, hành khô thái lát phi với mỡ gà vàng ươm, đổ trứng kiến vào đảo nhẹ tay cho chín tới và dậy hương thơm béo ngậy.
Đặt trứng kiến đã bọc vào lá chuối ngự hơ chín vào giữa chõ và bắt đầu nấu cho đến khi xôi chín thì mở gói trứng kiến, rắc đều lên trên, dùng đũa xới nhẹ cho thật đều, đơm lên đĩa ăn nóng.
Người ăn món ăn này phải không ngại bẩn, dùng tay nhón một nắm xôi nhỏ nhỏ, quệt với trứng kiến, bỏ vào miệng nhai thật chậm mới cảm nhận hết được sự tinh tế của món ăn tưởng chừng đơn giản này.
Xôi trứng kiến khi ăn mang lại một cảm giác khó quên. Xôi nếp dẻo thơm phức, hương mỡ gà, hành phi và hương thơm lá chuối ngự trứng kiến béo ngầy ngậy, khi nhai chậm có thể nghe thấy tiếng trứng kiến vỡ lép bép trong miệng.
Nếu muốn thưởng thức món xôi trứng kiến hấp dẫn này bạn nên tìm đến Ninh Bình vào dịp tháng 2, mùa lễ hội vì đây là lúc loài kiến này sinh sôi nảy nở, người dân mới lấy được trứng và chế biến thành món xôi trứng kiến độc đáo này.
Bá Di (Tổng hợp)
